Primo, Frans

Persoon
Luc Vandeweyer (2023, ongewijzigd), Luc Vandeweyer (1998)
Geboorte
Gent, 28 september 1884
Overlijden
Gent, 8 februari 1946
Leestijd: 2 minuten

Was voor de Eerste Wereldoorlog beambte bij de telegraafdienst en speelde toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer
in het amateurgezelschap van Oscar de Gruyter De Gruyter, Oscar
Lees meer
. Primo leunde aan bij het socialisme.

Eind 1914 sloot Primo zich aan bij Gentse groep Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
en werkte mee aan De Vlaamsche Post De Vlaamsche Post
Lees meer
. Hij behoorde tot de kring van Leo Picard Picard, Leo
De vrijzinnige flamingant en journalist-publicist Leo Picard (1888-1981) engageerde zich in het activisme, maar sloeg al in de nazomer van 1915 een andere weg in en verhuisde naar Nederl... Lees meer
en kwam in conflict met de strekking-Domela. Hij zou zich ook in latere jaren blijven verzetten tegen de radicale Jong-Vlamingen. In juli 1917 was hij, met Edward Joris Joris, Edward
Edward Joris (1876-1957) was een anarchiserende socialist en flamingant, die in 1905 betrokken was betrokken bij een aanslag op de Turkse sultan in Istanboel en zich tijdens de Eerste Wer... Lees meer
, afgevaardigde van de minderheidssocialisten Minderheidssocialisten
Onder de noemer minderheidssocialisten wordt een amalgaam van links-radicale en pacifistische groepen verstaan die zich tijdens de Eerste Wereldoorlog dissident opstelden ten opzichte va... Lees meer
op het internationaal Socialistisch Congres te Stockholm. Primo, die lid was van de tweede Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
, was medestichter van de Vlaamsch-Nationale Partij Vlaamsch-Nationale Partij (1918)
De Vlaamsch-Nationale Partij (1918) uit Gent ontstond uit onvrede tegen het radicale Jong-Vlaanderen. Ze verdedigde als enige organisatie uit het activisme het Groot-Nederlandse ideaal.... Lees meer
in Gent en redacteur van haar orgaan de Nieuwe Gazet van Gent Nieuwe Gentsche Courant
De Nieuwe Gentsche Courant (1916-1918) was een Gents, gematigd activistisch dagblad met Frans Primo als hoofdredacteur en een liberaal-socialistische inslag. In 1918 werd het de spreekbui... Lees meer
. Ook tijdens zijn activistische tijd animeerde hij een toneelvereniging.

Na de oorlog week Primo uit naar Nederland, waar hij omstreeks 1924 in dienst trad van de Oprechte Haarlemsche Courant, waarin hij onder meer schreef over August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
en het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
. Niet lang daarna werd hij belast met de leiding van de redactie. In 1926 richtte hij te Haarlem tevens de amateurtoneelgroep Melpomene op. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werkte Primo mee aan de totstandkoming van de volledige Duitse controle over de Nederlandse pers. Tegelijk aanvaardde hij een ambtelijke functie in Den Haag als hoofd van de afdeling Toneel en Dans aan het door de nationaal-socialist T. Goedewagen opgerichte en geleide departement van volksvoorlichting en kunsten. In 1943 keerde hij terug naar België, ging in Sint-Martens-Latem wonen en speelde nog een zekere rol in het Gentse culturele leven.

Werken

– Langs de wegen van gewond Vlaanderen, 1941.
– Leven en werken van Gerhart Hauptmann, 1942.

Literatuur

– A.L. Faingnaert, Verraad of zelfverdediging?, 1933.
– M. van de Velde, Geschiedenis van de Jong Vlaamsche Beweging, 1941.
– M. Sertyn, 'Het socialistisch activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog', in BTNG, jg. 7 (1976), p. 169-195.
– R. Vos, Niet voor publicatie. De legale Nederlandse pers tijdens de Duitse bezetting, 1988.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.

Suggestie doorgeven

1975: Anne Van Herreweghen (pdf)

1998: Luc Vandeweyer

2023: Luc Vandeweyer

Databanken

Inhoudstafel