Buysse, Arthur

Persoon
Bart D'Hondt (2023, herwerking), Reginald De Schryver (1998, aanvulling)

Arthur Buysse (1864-1926) was een Vlaamsgezind liberaal politicus. Hij was het vooroorlogse boegbeeld van de Gentse Liberale Volksbond en medestichter van het Liberaal Vlaams Verbond (LVV).

Geboorte
Nevele, 14 april 1864
Overlijden
Gent, 28 september 1926
Leestijd: 4 minuten

Arthur Buysse (1864-1926) was een Vlaamsgezind liberaal politicus. Hij was het vooroorlogse boegbeeld van de Gentse Liberale Volksbond en medestichter van het Liberaal Vlaams Verbond (LVV). Hij zette zich voor de Eerste Wereldoorlog in voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en voor de erkenning van het Nederlands in het leger. Nadien nam hij een gematigde en tegemoetkomende houding aan, waarbij hij het voorstel voor de oprichting van een Nederlandstalige universiteit in een andere stad steunde.

Arthur Buysse promoveerde tot doctor in de rechten aan de Rijksuniversiteit Gent. In januari 1909 werd hij, in opvolging van Julius de Vigne De Vigne, Julius
Julius de Vigne (1844-1908) was een Gentse advocaat en een Vlaamsgezind liberaal politicus. Hij was actief in talrijke Gentse Vlaamsgezinde liberale verenigingen. In het belang van de lib... Lees meer
en als vertegenwoordiger van de Gentse vooruitstrevende Liberale Volksbond Liberale Volksbond (Gent)
De Liberale Volksbond was een liberale, flamingantisch-progressieve vereniging die op 1 december 1907 werd opgericht in Gent. Lees meer
, liberaal Kamerlid voor het arrondissement Gent-Eeklo. Hij bleef dat tot 1921 en was het opnieuw van maart 1924 tot zijn dood. Zowel in het parlement als in liberale Vlaamse verenigingen zette Buysse zich voor de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
in voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer
) en voor de erkenning van het Nederlands in het leger Leger
Lees meer
. Buysse was actief in de Vlaamse Conferentie van de Balie van Gent Vlaamse Conferentie der Balie van Gent
Lees meer
en in het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
, waar hij onder meer docent was in het volwassenenonderwijs. Hij stond mee aan de wieg van het Liberaal Congres van de Vlaamse Gewesten en in 1913 was hij een van de stichters van diens opvolger, het Liberaal Vlaams Verbond Liberaal Vlaams Verbond
Liberaal Vlaams Verbond (LVV) is een autonome, sociaal-progressieve, liberale en Vlaamsgezinde vereniging die werd opgericht in 1913. Van een overkoepelend en coördinerend orgaan voor lib... Lees meer
.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleef Buysse in Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer
en werd er medeondertekenaar van het Manifest dat op 21 juli 1915 in De Vlaamsche Stem De Vlaamsche Stem (1915-1916)
De Vlaamsche Stem (1915-1916) was een Vlaamsgezind dagblad dat in Nederland verscheen en na een tijd in Duitse handen overging. De koerswijziging die het dagblad als gevolg daarvan onderg... Lees meer
een pleidooi hield voor een Vlaamse beweging binnen Belgiës staatkundige eenheid. Toen dat blad een activistische koers insloeg (zie Activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
), werd Buysse medewerker van Vrij België Vrij België
Vrij België was een weekblad van de Belgisch loyale flamingantische vluchtelingenpers, uitgegeven in Den Haag (1915-1918), onder hoofdredactie van de katholiek Frans van Cauwelaert en de ... Lees meer
, het weekblad van de katholiek Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer
en de liberaal Julius Hoste (jr.) Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer
. Buysse behoorde tot de ondertekenaars van de daarin verschenen oproep van 27 april 1917 tot aansluiting bij het Vlaamsch-Belgisch Verbond Vlaamsch-Belgisch Verbond
Het Vlaamsch-Belgisch Verbond (1917) was tijdens WOI in Nederland een vereniging van Vlaamse uitgewekenen. Het telde tal van afdelingen en ijverde voor een programma van vernederlandsing... Lees meer
. Drie dagen later, op de stichtingsvergadering, trok hij zich echter terug, samen met zijn broer Cyriel Buysse Buysse, Cyriel
Cyriel Buysse (1859-1932) was een invloedrijk auteur van naturalistische romans en toneelstukken. Lees meer
en Leo van Puyvelde Van Puyvelde, Leo
Leo van Puyvelde (1882-1965) richtte als student aan de Leuvense universiteit in 1903 mee het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond op en was tot 1914 erg bedrijvig binnen het kathol... Lees meer
. Hij wilde namelijk, zoals de andere twee, nog voor de goedkeuring van de statuten van het Verbond, bij het begin van de bijeenkomst onverwijld overgaan tot een veroordeling van de door de Duitse bezetter vernederlandste Vlaamsche Hoogeschool; die procedure werd echter door de leiding als onlogisch afgewezen. Mogelijk greep Buysse die gelegenheid aan om zich op een volstrekt passivistisch standpunt te plaatsen (zie Passivisme).

Ook na de oorlog gedroeg Buysse zich als een gematigd en tegemoetkomend flamingant. Zo bleef hij weliswaar principieel voorstander van een Vlaamse universiteit, maar steunde nu de franskiljonse oplossing om de Nederlandstalige universiteit elders te vestigen dan te Gent, zodat de Gentse Franstalige hogeschool behouden kon blijven. Dit standpunt verdedigde hij in een nieuw maar spoedig verdwenen blad De Klok, waaraan nog andere ‘ultra-gematigde Vlaamschgezinden’ (aldus Maurits Basse Basse, Maurits
Maurits Basse (1868-1944) behoorde tot de vrijzinnige, liberale groep van atheneumleerkrachten en professoren die ook dicht bij het Willemsfonds stonden. Zijn betekenis voor de Vlaamse be... Lees meer
), inzonderheid de liberale volksvertegenwoordigers Albert Thooris Thooris, Albert
Advocaat Albert Thooris (1860-1942) was een gematigde liberale flamingant die meewerkte aan diverse Vlaamsgezinde periodieken. Hij was ook liberaal volksvertegenwoordiger voor het arrondi... Lees meer
en Adolf Buyl Buyl, Adolf
Lees meer
, hun medewerking verleenden. Zo overkwam Buysse hetzelfde als wat toen ook met andere Vlaamse liberale politici als Buyl, Jan Persoons Persoons, Jan
De Lokerse arts Jan Persoons (1863-1924) lag mee aan de basis van een sociaalvoelend liberalisme dat tot vandaag een belangrijke pijler vormt van de Lokerse liberale partij. Als volksvert... Lees meer
of Louis Franck Franck, Louis
De inzet van Louis Franck (1868-1937) voor de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs en de Gentse universiteit bracht hem rond 1910 op het hoogtepunt van zijn Vlaams-liberale roem.... Lees meer
gebeurde: de Eerste Wereldoorlog luidde voor hen het afscheid in van de Vlaamse beweging.

Werken

– Louis Franck. I. Levenswandel. II.  Redevoeringen, studiën en schetsen, 2 dln., 1914. (Dit boek verscheen ook onder de hoofdtitel: Taal en Kultuur uit Vlaanderen, 1908).

Literatuur

– J. Eggen, Advocaat Arthur Buysse, in: Gentsche Studenten-almanak uitgegeven door het Taalminnend Studentengenootschap "’t Zal Wel Gaan". 1909-1910, jg. 46, 1910, pp. 93-97.
– A. Verbessem, Le Barreau de Gand, 1912, p. 84.
– Arthur Buysse, in: Pallieter, jg. 3, nr. 50, 14 december 1924, pp. 1-3.
– L. Fredericq, Notes sur la famille Fredericq-Beaucarne, 1940, p. 53-55.
– Uit het archief van Frans van Cauwelaert. 1: Gedenkschriften over Vlaamse Beweging en Belgische Politiek 1895-1918, inleiding en aantekeningen van R. de Schryver, 1971.
– S. de Groote, Arthur Buysses propagandareis in Zuid-Amerika (1916), in: Het Land van Nevele, jg. 27, nr. 4, december 1996, pp. 279-287.
– S. de Groote, Arthur Buysse: liberaal volksvertegenwoordiger, in: Het Land van Nevele, jg. 28, nr. 3, september 1997, pp. 157-189.
– J. van Parys, Het leven, niets dan het leven. Cyriel Buysse en zijn tijd, 2007.
– N. Verschoore, Buysse, Arthur Honoré, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 19, 2009, kol. 184-194.
– A. Zoeter Vanpoucke, Arthur Buysse. Bon Flamand, ardent libéral, Belge loyal (1864-1926), 2009.
– B. d’Hondt, Van Andriesschool tot Zondernaamstraat. Gids door 150 jaar liberaal leven te Gent, 2014, pp. 82-83.

Suggestie doorgeven

1973: Reginald De Schryver (pdf)

1998: Reginald De Schryver (pdf)

2023: Bart D'Hondt

Databanken

Inhoudstafel