Cohen Stuart, Herman

Herman Cohen Stuart kwam in 1906 met zijn ouders vanuit de toenmalige Nederlandse kolonie Indonesië naar Nederland. Hij woonde eerst in Den Haag en na het overlijden van zijn vader in Utrecht. Via zijn moeder kwam hij in contact met het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer (ANV) en nam hij het secretariaat van de Utrechtse jeugdafdeling op zich. Toen hij in 1914 aan de Technische Hogeschool Delft ingenieursstudies aanvatte, was hij eerst secretaris en van 1917 tot 1921 voorzitter van de studentenafdeling van het ANV. Cohen Stuart sympathiseerde toen met het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer .

Van het Algemeen-Nederlands Verbond naar het Dietsch Studentenverbond

Dat het hoofdbestuur van het ANV een politiek neutrale koers wilde blijven varen met betrekking tot België, terwijl de Nederlandse student-leden zich nadrukkelijk uitspraken voor Groot-Nederland Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer , leidde na de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer tot aanhoudende spanningen. Dat resulteerde, onder meer onder impuls van Cohen Stuart, tot de oprichting in 1922 van het Dietsch Studentenverbond Dietsch Studentenverbond
Het Dietsch Studenten Verbond was een van oorsprong Nederlandse nationalistische studentenvereniging, die in de periode 1922-1941 actief was in Nederland en Vlaanderen. Op haar hoogtepunt... Lees meer (DSV), dat zijn eigen meer radicale weg ging.

Romantische belangstelling voor Vlaanderen

Datzelfde jaar maakte hij, zoals een oudere broer hem dat vóór 1914 had voorgedaan, een tiendaagse Verkenningstocht door Vlaanderen en Noord-Frankrijk, waarvan zijn verslag postuum werd gepubliceerd in het jaarboek De Franse Nederlanden/Les Pays-Bas Français De Franse Nederlanden
Het tweetalige jaarboek De Franse Nederlanden - Les Pays-Bas français werd van 1976 tot en met 2018 uitgegeven door de Vlaams-Nederlandse Stichting Ons Erfdeel vzw. Er werden 43 edities g... Lees meer (1985). Het was de bedoeling van Cohen Stuart en zijn reisgezel om zich ‘van den toestand in dit deel van ons taalgebied op de hoogte te stellen en daarbij gegevens te verkrijgen omtrent den trek van N. Nederlanders en Vlamingen naar N. Frankrijk. Welke laatste aangelegenheid onzerzijds zoveel te meer de aandacht verdient, nu het verschijnsel der ontvolking, ook in het noorden der Fransche republiek, wellicht onzen stam in staat zal stellen om aldaar een afzetgebied te vinden voor overtollige werkkrachten’. Enkele jaren na zijn overlijden was in het tijdschrift Wetenschappelijke Tijdingen Wetenschappelijke Tijdingen
Wetenschappelijke Tijdingen is een tijdschrift, in 1935 opgericht door Jozef Goossenaerts als Wetenschap in Vlaanderen. Het blad moest de Nederlandstalige wetenschap bevorderen en verschi... Lees meer onder de titel Van Nederlandse tot Dietse Gedachte al een autobiografische terugblik van Cohen Stuart op zijn Groot-Nederlands engagement verschenen (1981).

Cohen Stuarts belangstelling voor Vlaanderen en de Vlaamse beweging was sterk romantisch gekleurd, zoals blijkt uit een brief aan de Groot-Nederlandse propagandiste Anita Prins Prins, Anita
De Nederlandse sociaal werker en politieagent Anita Prins (1896-1986) speelde tijdens de Eerste Wereldoorlog en het interbellum een actieve rol in de Groot-Nederlandse beweging, onder mee... Lees meer van 30 oktober 1931: ‘Ik wil het Vlaamsche leed begrijpen. Ik wil ook Vlaamsche schoonheid begrijpen. Ik geloof zeker dat ik Vlaanderen noodig heb. Het heeft me erg geboeid toen ik er was. Dat wilde ik terug vinden, in allen, in de Vlaamsche beweging, in de menschen die ik er sprak, in de boeken die u mij geeft’.

De Jong-Nederlandsche Gemeenschap en de Dietsche Bond

Tijdens een nieuw verblijf in Indonesië schreef Cohen Stuart tussen juli 1927 en december 1928 voor het Soerabaisch Handelsblad. Staat- en Letterkundig Dagblad van Nederlandsch-Indië een reeks van 55 bijdragen over de Vlaamse beweging en de Vlaams-Nederlandse verhoudingen. Na zijn terugkeer in Nederland was hij vanaf 1933 actief in Groot-Nederlandse initiatieven zoals de Jong Nederlandsche Gemeenschap Jong Nederlandsche Gemeenschap
De Groot-Nederlandse en rechts-radicale Jong Nederlandsche Gemeenschap bestond van 1931 tot 1935 en was de laatste poging van priester Robrecht de Smet om impact te hebben in de Vlaamse e... Lees meer en de vereniging van oud-leden van het DSV en schreef hij voor Dietsche Gedachte Dietsche Gedachte
De Dietsche Gedachte (1926-1941) was het maandblad van de Dietsche Bond, een in 1917 opgerichte organisatie van Groot-Nederlandse strekking. Lees meer , het blad van de Dietsche Bond Dietsche Bond
De Dietsche Bond (1917-1941) werd opgericht als activistisch gezind alternatief voor het neutrale Algemeen-Nederlands Verbond. De bond nam verschillende prominente activisten op in zijn ... Lees meer . Het manifest van de Groot-Nederlandsche Actie Groot-Nederlandsche Actie
De Groot-Nederlandsche Actie werd opgericht kort na de Duitse bezetting van Nederland in mei 1940. Het initiatief stierf al snel een stille dood, enerzijds omdat de Duitse Nieuwe Orde nie... Lees meer , die in mei en juni 1940 de tijd rijp achtte om de Duitse bezetter te bewegen tot het ontwikkelen van initiatieven inzake Groot-Nederland Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer , tekende hij niet.

De jaren 1950 en 1960

Na de Tweede Wereldoorlog was Cohen Stuart voorzitter voor Nederland van het in 1957 opgerichte Genootschap De Nederlanden in Europa Genootschap De Nederlanden in Europa
Het Genootschap De Nederlanden in Europa was een organisatie die zich, geïnspireerd door het Groot-Nederlandse gedachtegoed uit het interbellum, van 1957 tot 1962 inzette voor de culturel... Lees meer , dat de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen wilde bevorderen en waarvan vooral leden van het vooroorlogse DSV deel uitmaakten. Hij kantte zich tegen de inkanteling van het Genootschap in het meer gematigde ANV, zoals hij 40 jaar voordien mee de oprichting van het DSV had gerealiseerd omdat hij de opstelling van het ANV te weinig combattief vond. In de jaren 1960 en 1970 pleitte hij meermaals voor het behoud van de eenheid van de Nederlandstalige cultuurgemeenschap, met inbegrip van Zuid-Afrika en de toenmalige Nederlandse overzeese gebiedsdelen in Zuid-Amerika en voor permanent overleg om de taalkundige eenheid van deze gebieden te vrijwaren. Ook waarschuwde hij ervoor om het taal- en cultuurbewustzijn niet verloren te laten gaan. De slotzin van zijn stuk in Bijdragen tot de geschiedenis van een generatie uit 1977, het huldeboek voor zijn Vlaamse vriend en medestander Willem Melis Melis, Willem
Willem Melis (1907-1984) was een advocaat, ambtenaar en journalist, vooral bekend als Verdinaso-lid, als directeur van de Dienst pers en propaganda van de Nationale Landbouw en Voedingsco... Lees meer , kan achteraf worden beschouwd als een intellectueel slotakkoord: ‘Helaas is er nog ontstellend weinig onderlinge kennis van Noord en Zuid en daardoor een schreeuwend tekort aan onderling besef van de toch zo van zelf sprekende saamhorigheid’.