De Boevé, Jan

Persoon
Winne Gobyn (2023, herwerking), Luc Vandeweyer (1998, aanvulling)

Jan de Boevé (1887-1966) was tijdens de Eerste Wereldoorlog redacteur van De Vlaamsche Post en was een van de oprichters van De Vlam. Tijdens de Tweede Wereldoorlog richtte hij samen met Willem Verhulst het Comité voor Dietsche Actie (CDA) op.

Volledige voornaam
Jean-Babtiste
Geboorte
Laken, 8 september 1887
Overlijden
Astene, 10 juli 1966
Leestijd: 3 minuten

Activisme

Jan de Boevé engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog als activist in de Gentse groep Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
rondom Jan D. Domela Nieuwenhuis Nyegaard Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Jan
Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955) was predikant en pangermanist. Tijdens beide wereldoorlogen collaboreerde hij met de Duitse bezetter met de bedoeling een zelfstandig Vlaa... Lees meer
die hem, als Brusselse protestant, goed kende. Eind oktober 1914 tekende De Boevé de eerste en op 5 december 1915 de herziene Beginselverklaring van de Jong-Vlamingen. Toen Leo Picard Picard, Leo
De vrijzinnige flamingant en journalist-publicist Leo Picard (1888-1981) engageerde zich in het activisme, maar sloeg al in de nazomer van 1915 een andere weg in en verhuisde naar Nederl... Lees meer
in september 1915 na een breuk met de radicalen rond Domela naar Nederland uitweek, kreeg Domela-aanhanger De Boevé – die tevoren als boekhouder zorgde voor het beheer van de krant – met Reimond Kimpe Kimpe, Reimond
Reimond Kimpe (1885-1970) verhuisde na de Eerste Wereldoorlog naar Nederland om te ontsnappen aan gerechtelijke vervolging vanwege zijn activisme. Hij was er werkzaam in de huizen- en weg... Lees meer
en Antoon Thiry Thiry, Antoon
Antoon Thiry (1888-1954) schreef pittoresk-folkloristische verhalen en was de oprichter van de uitgeverij en boekengilde Die Poorte. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in ... Lees meer
de redactie van De Vlaamsche Post De Vlaamsche Post
Lees meer
in handen. Hij werd officieel hoofdredacteur tot 31 maart 1916, tot de Politische Abteilung een nieuwe redactie aanstelde, waarna het blad ophield te verschijnen. In 1918 stichtte De Boevé in Brussel, samen met Karel Reinhard en Hendrik Tanrez Tanrez, Hendrik
Hendrik Tanrez (1894-1963) was tijdens WOI betrokken bij het activisme in Brussel. Daarna was hij actief in de Frontpartij, nog later in de collaboratie en in de Vlaamse Concentratie. ... Lees meer
, De Vlam De Vlam
De Vlam (1918) was tijdens WOI het weekblad van de Brusselse activistische socialisten. Het blad verdedigde het unionistische programma. Lees meer
, orgaan van een groepje activistische socialisten.

Om al deze activiteiten werd De Boevé na de oorlog tot twintig jaar dwangarbeid veroordeeld, maar hij was inmiddels naar Nederland uitgeweken. Daar trad hij in 1927 in het huwelijk met Gabrielle Verrijden. Het echtpaar kreeg zes kinderen. Eind 1935 keerde De Boevé naar België terug. Op 31 januari 1936 werd hij voor korte tijd gevangengezet, maar hij kwam snel weer vrij. De Boevé vestigde zich daarna met zijn gezin in Mariakerke, nabij Gent, en ging aan de slag als correspondent en depothouder van het dagblad De Schelde (1919-1936), De Schelde (1919-1936)
Lees meer
dat in november 1936 omgevormd werd tot Volk en Staat. Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer
Ook richtte hij Club Roeland op, een Vlaams-nationalistische vriendenkring van voornamelijk gewezen activisten, waaronder Willem Verhulst en Polidoor Goossens Goossens, Polidoor
Polidoor Goossens (1875-1953) was een Gentse handelaar. Voor de oorlog actief bij de Vlaamsgezinde liberalen, werd hij tijdens de Eerste Wereldoorlog overtuigd activist en lid van de Raad... Lees meer
.

Het Comité voor Dietsche Actie

Kort na start van de Duitse bezetting in mei 1940 richtte De Boevé samen met Verhulst en nog enkele andere oud-activisten het Comité voor Dietsche Actie (CDA) Comité voor Dietsche Actie
Het CDA, opgericht in Gent in 1940, was een collaboratieve organisatie onder leiding van Willem Verhulst. Het zocht steun bij de SS en de Sicherheitsdienst, maar had weinig impact. Na de... Lees meer
op. Met de hulp van de bezetter legde het comité beslag op onder meer de Gentse Radiodistributie, Radio Vlaanderen en de Ecole des Hautes Etudes Ecole des Hautes Etudes
De Ecole des Hautes Etudes werd in 1923 door de francofone elite gesticht als reactie tegen de vernederlandsing van de Gentse rijksuniversiteit. Lees meer
. De Boevé werd daarop benoemd tot vicedirecteur van de Gentse Radiodistributie, een functie die hij uitoefende tot het einde van de bezetting. De Boevé was de feitelijke leider van het CDA tot midden 1942, wanneer het comité door de Duitsers werd verboden en door Verhulst werd omgevormd tot het Comité voor Vlaamsche Actie (CVA). De Boevé onderhield nauwe banden met de Duitse Sicherheitsdienst (SD), aan wie hij zeker tot en met 1942 regelmatig inlichtingen bezorgde. Verder trad De Boevé op als scholingsleider van de Algemeene SS-Vlaanderen Algemeene-SS Vlaanderen
De SS-Vlaanderen was een collaborerende militie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Duitse SS. Ze ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. Lees meer
, was hij lid van het partijgerecht van de DeVlag Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer
en organiseerde hij steunacties voor de strijd aan het Oostfront (zie: Oostfronters Oostfronters
Het begrip oostfronters duidt in de context van de geschiedenis van de Vlaamse beweging op Vlamingen die als vrijwilliger aan de zijde van Duitsland vochten tegen het Sovjetrussische Rod... Lees meer
), waar zijn oudste zoon diende in de Waffen-SS.

In september 1944 vluchtte De Boevé met zijn gezin naar Duitsland, waar hij optrad als secretaris binnen de Vlaamse Landleiding, gouw Thüringen. Na zijn arrestatie in 1946 veroordeelde de Krijgsraad van Gent De Boevé op 11 juli 1947 tot een gevangenisstraf van vijftien jaar, levenslange ontzetting uit de burgerrechten en een aanzienlijke geldboete. In 1951 kwam hij voorwaardelijk vrij.

Literatuur

– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– A. Verhulst, Zoon van een ‘foute’ Vlaming, 2000.
– W. Gobyn, De Sicherheitspolizei und Sicherheitsdienst: een casestudie van de Gentse Aussenstelle (1940-1945), UGent, Ongepubliceerde licentiaatsverhandeling, 2002.

Suggestie doorgeven

1973: Reginald De Schryver / Lammert Buning (pdf)

1998: Luc Vandeweyer (pdf)

2023: Winne Gobyn

Inhoudstafel