Thiry, Antoon

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Gaston Durnez (1998)

Antoon Thiry (1888-1954) schreef pittoresk-folkloristische verhalen en was de oprichter van de uitgeverij en boekengilde Die Poorte. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in het activisme, waardoor hij na de oorlog, samen met Felix Timmermans, naar Nederland uitweek.

Volledige voornaam
Antoon Jan Maria Frans Florent
Geboorte
Leuven, 8 september 1888
Overlijden
Antwerpen, 13 juli 1954
Leestijd: 4 minuten

Antoon Thiry was het oudste kind van een katholieke onderwijzer, die aanvankelijk werkzaam was in een school in Korbeek-Lo, in 1898 werd aangesteld tot directeur van de oefenschool van de Rijksnormaalschool in Lier en in 1908 de functie van huismeester in de Rijksnormaalschool van Gent opnam. Tot de verhuis naar Lier baatte zijn moeder op de Oude Markt in Leuven een tabakswinkel uit.

In 1907 behaalde Thiry aan de Lierse Rijksnormaalschool, waar hij de invloed onderging van de Vlaamsgezinde leraar en literator Lambrecht Lambrechts Lambrechts, Lambrecht
Lambrecht Lambrechts (1865-1932) was leraar en schreef Nederlandstalige liederen. Ook hield hij voordrachten over liedkunst. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken bij het activ... Lees meer
, het diploma van onderwijzer. In Lier maakte hij ook kennis met de twee jaar oudere Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer
, die hem stimuleerde om te schrijven en met wie hij de verhalenbundels Ecce Homo en het bange portieresken (1909) en Begijnhofsproken (1911) publiceerde. Terwijl hij werkte als onderwijzer, studeerde Thiry verder aan de Gentse Rijksnormaalschool en behaalde hij in 1913 het diploma van regent Germaanse talen voor de Centrale Examencommissie. Begin 1914 richtte Thiry samen met Marcel Minnaert Minnaert, Marcel
De vrijzinnige flamingant en Groot-Nederlander Marcel Minnaert (1893-1970) was ook een overtuigde links-radicaal en (atoom)pacifist. Vanaf het begin van de jaren 1920 tot zijn emeritaat a... Lees meer
en Reimond Kimpe Kimpe, Reimond
Reimond Kimpe (1885-1970) verhuisde na de Eerste Wereldoorlog naar Nederland om te ontsnappen aan gerechtelijke vervolging vanwege zijn activisme. Hij was er werkzaam in de huizen- en weg... Lees meer
het uitgesproken flamingantische blad De Bestuurlijke Scheiding De Bestuurlijke Scheiding
Het Gentse weekblad De Bestuurlijke Scheiding pleitte tijdens zijn kortstondige bestaan in de maanden vóór het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog voor het federalisme en voor de opricht... Lees meer
op, waarvan hij samen met zijn echtgenote het redactiesecretariaat verzorgde.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
sloot Thiry zich aan bij de radicaal-activistische groep Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
en maakte hij deel uit van de redactie van haar krant De Vlaamsche Post De Vlaamsche Post
Lees meer
. In 1916 schreef hij zich als vrij student in aan de Von Bissing-universiteit Von Bissinguniversiteit
Lees meer
. Een jaar later werd hij lid van de Raad van Vlaanderen en in mei 1918 verkaste hij van de Gentse Rijksnormaalschool naar die van Lier, waar hij werd aangesteld tot directeur. In zijn roman De hoorn schalt uit 1932 probeerde Thiry zijn keuze voor het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
uit te leggen en te legitimeren.

Op 9 november 1918 week het gezin Thiry, samen met Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer
en diens echtgenote, uit naar Nederland. In 1920 werd Thiry door Belgische justitie bij verstek ter dood veroordeeld. In 1921 werd hij aangesteld als directeur van de pas opgerichte bibliotheek in Tiel. In december 1930, nadat het jaar voordien de zogeheten Uitdovingswet Uitdovingswet
Lees meer
was goedgekeurd door het Belgische parlement, keerde hij met vrouw en kinderen terug naar zijn geboorteland. Thiry vestigde zich in Mortsel (Oude God) en zette uitgeverij Die Poorte Die Poorte
Die Poorte was een Vlaamse uitgeverij en boekengilde die werd opgericht door de auteur Antoon Thiry. Die Poorte publiceerde een groot aantal volksboeken, waaronder ook heel wat vertalinge... Lees meer
op en later ook een gelijknamige boekengilde.

Ondertussen maakte zijn verblijf in Nederland hem afkerig van Groot-Nederland Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
, zoals onder meer blijkt uit een brief aan Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer
in de jaren 1920:

Hoe langer ik hier in Holland verblijf, des te sterker groeit mijn overtuiging dat Vlaanderen zich op alle gebied – ook het politieke – moet ontwikkelen naar zijn eigen katholieke aard en zeden, los van iedere vreemde invloed en ook niet het minst van Holland (zoals onze grote Guido Gezelle het terecht inzag), want daardoor zou ons Volk groot gevaar lopen zijn machtige levensbronnen – waarvan wij hier in ballingschap de waarde veel meer appreciëren dan ooit tevoren en die ons trots alles doen blijven geloven in zijn schone toekomst – zien gedempt worden.

Een zoon van Thiry vocht tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
aan het Oostfront Oostfronters
Het begrip oostfronters duidt in de context van de geschiedenis van de Vlaamse beweging op Vlamingen die als vrijwilliger aan de zijde van Duitsland vochten tegen het Sovjetrussische Rod... Lees meer
en van 1942 tot 1944 gaf Die Poorte het blad Westland Westland
Westland (1942-1944) was een cultureel en letterkundig tijdschrift onder leiding van Filip de Pillecyn, dat ondanks zijn verklaring dat het zich onafhankelijk zou opstellen pro-Duitse bij... Lees meer
uit, waarvan de meeste medewerkers in meerdere of mindere mate Nieuwe Orde-gezind waren. Na de bevrijding zat hij enige tijd opgesloten in het interneringscentrum van Hemiksem, maar in juli 1946 werd hij in voorlopige vrijheid gesteld. Op 27 maart 1947 werd Thiry veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf. Nadat hij de daarvan nog resterende detentietijd had uitgezeten, hernam hij zijn werk als uitgever tot zijn overlijden. Op zijn bidprentje werd uitdrukkelijk gerefereerd aan zijn betrokkenheid bij het activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog met de vermeldingen ‘Gewezen lid van de Raad van Vlaanderen’ en ‘Oud-directeur van de Rijsknormaalschool te Lier’, hoewel het in beide gevallen kortstondige episodes betrof.

Het bijzonder omvangrijke literaire werk van Thiry omvat vooral pittoreske kleinstedelijke verhalen met een volkskundig-folkloristische inslag, enigszins vergelijkbaar met sommige dingen die Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer
publiceerde. Hij bracht ook bewerkingen uit van romans van de Franstalige Belgische schrijvers André Baillon en Camille Lemonnier en van de Zweedse respectievelijk Noorse winnaressen van de Nobelprijs literatuur Selma Lagerlöf en Sigrid Undset.

Literatuur

– P. Heyns, In memoriam Antoon Thiry, in: De Standaard, 10 juli 1954.
– J. Taels, Antoon Thiry. In memoriam, in: Gazet van Antwerpen, 20 juli 1954.
– J. Bastiaensen, De Lierse verteller Antoon Thiry, in: ’t Land van Ryen, 1955.
– G. Durnez, Denkend aan Antoon Thiry. Drie sterren en een gebroken pijl, in: Jaarboek Felix Timmermans Genootschap, 1996.

Suggestie doorgeven

1975: José De Ceulaer (pdf)

1998: Gaston Durnez

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel