De Gryse, Albert

Persoon
Denzel Vingerhoed (2023, aanvulling), Gaston Durnez (1998)

Albert de Gryse (1911-1996) was een West-Vlaamse advocaat en CVP-politicus die zich in de jaren 1950-1960 inzette voor de taalproblematiek en de amnestie van gewezen collaborateurs tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Volledige voornaam
Albert Joseph Désiré Jean
Geboorte
Wevelgem, 17 maart 1911
Overlijden
Roeselare, 3 december 1996
Leestijd: 3 minuten

Albert de Gryse volgde Grieks-Latijnse humaniora aan het Sint-Amandscollege te Kortrijk en studeerde daarna aan de Katholieke Universiteit Leuven, waar hij zijn doctoraat in de rechten behaalde en licentiaat in het notariaat werd. Vanaf 1936 was De Gryse verbonden aan de balie in Kortrijk, waar hij in 1970 deken werd. Hij bekleedde tevens het voorzitterschap van de raad van beheer van de Bank van Roeselare en West-Vlaanderen.

Tijdens zijn studententijd sloot De Gryse zich aan bij het Hoogstudentenverbond voor Katholieke Actie Hoogstudentenverbond voor Katholieke Actie
Het Hoogstudentenverbond voor Katholieke Actie (HVKA) (1933 - circa 1965) was een studentenvereniging voor universitaire Katholieke Actie (KA) met als tijdschrift Universitas. Lees meer
(HVKA). Van 1933 tot 1935 fungeerde hij als de eerste voorzitter van deze studentenvereniging, die zich liet inspireren door de Katholieke Actie-gedachte en een verlangen naar antiliberale maatschappijhervormingen. Toen de industrieel en ideoloog Tony Herbert Herbert, Tony
Tony Herbert (1902-1959) was een aanvankelijk radicaal Vlaams-nationalistische en vanaf medio jaren 1930 Belgischgezinde ingenieur en textielindustrieel met autoritaire opvattingen. Hij ... Lees meer
hem tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
uitnodigde om deel te nemen aan de door hem opgerichte studiegroepen die voortbouwden op dit gedachtegoed, zou De Gryse zich echter afzijdig houden. Ook was hij lid van de Katholieke Vlaamse Volkspartij Katholieke Vlaamsche Volkspartij
De Katholieke Vlaamsche Volkspartij was de Vlaamse vleugel van het Blok der Katholieken van België, opgericht op 11 oktober 1936 met als Franstalige tegenhanger de Parti catholique social... Lees meer
(KVV), de voorloper van de Christelijke Volkspartij (CVP) ( katholieke partij) Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
, die omstreeks 1936 enige openheid toonde voor eventuele blokvorming met het Vlaams-Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV). In 1940 diende De Gryse in het Belgische leger als attaché bij het Franse leger, waarna hij terugkeerde naar Roeselare om zijn advocatuur voort te zetten.

Op 17 februari 1946 werd De Gryse verkozen tot Kamerlid van de CVP voor het arrondissement Roeselare-Tielt, een positie die hij bekleedde tot 4 november 1971. In het Belgische parlement zette hij zich op verschillende manieren in voor de Vlaamse beweging. Hij verwierf vooral bekendheid door zijn pogingen om de gevolgen van de repressie Repressie
Lees meer
(de bestraffing van collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
) na de Tweede Wereldoorlog ongedaan te maken. Terwijl De Gryse door zijn praktijk in de advocatuur geregeld in contact kwam met vonnissen die onder meer schadevergoedingen oplegden aan veroordeelde collaborateurs, engageerde hij zich politiek om verzachting van de uitgesproken straffen en teruggave van de burgerrechten te verkrijgen . Op 9 maart 1949 diende hij een wetsvoorstel in dat de minister van justitie wilde machtigen om in bepaalde gevallen de door de rechtbanken opgelegde schadevergoedingen kwijt te schelden of te verminderen. Na lange discussies werd dit voorstel, dat uiteindelijk de naam wet-De Gryse kreeg, op 30 april 1960 door de Kamer goedgekeurd. ( amnestie Amnestie
Lees meer
na de Tweede Wereldoorlog).

Van 1958 tot 1960 was hij secretaris van de Kamer van Volksvertegenwoordigers en van 1960-1961 was hij minister-onderstaatssecretaris van Posterijen, Telegrafie en Telefonie (PTT).

Behalve in het repressiedossier hield De Gryse zich als parlementair ook bezig met de communautaire problematiek. Aan de vooravond van de Wereldtentoonstelling Wereldtentoonstelling van 1958
Naar aanleiding van de ondervertegenwoordiging van Nederlandstaligen bij de organisatie van de Wereldtentoonstelling van 1958 in Brussel ontstond commotie vanuit het flamingantische midde... Lees meer
in 1958 hield hij een opzienbarende interpellatie over het gebruik van het Nederlands op deze expositie. Hij maakte tevens deel uit van de Groep der Acht Groep van Acht
De Groep van Acht bestond uit vier CVP-Kamerleden en vier CVP-Senatoren. Ze werd in 1960 opgericht om de Vlaamse actie beter te concerteren, zowel binnen de Vlaamse vleugel van de CVP, al... Lees meer
in de schoot van de CVP-Kamerfractie. Verder had De Gryse, die buiten het parlement optrad als promotor van Vlaamsgezinde culturele initiatieven, een aandeel in vele acties betreffende de vernederlandsing van de magistratuur en de rechtsbedeling ( gerecht Gerecht
Lees meer
). Van 1961 tot 1972 zetelde hij in het Europees parlement, waarvan hij in 1969-1970 ondervoorzitter was. Van 1965 tot 1971 zat hij in de Kamer de commissie van justitie voor.

Werken

De Boodschap van Rodenbach, in: West-Vlaanderen. Tweemaandelijks tijdschrift voor kunst en de cultuur, 1956.

Literatuur

— Anoniem, Albert De Gryse, in: H. Gaus (red.), Politiek biografisch lexicon. Belgische ministers en staatssecretarissen 1960-1980, 1989.
— D. David, Roeselare, Centrum van de Vlaamse Heropstanding? De Vlaamse Beweging in Roeselare na de Tweede Wereldoorlog 1944-1968, 2002.
— L. Huyse e.a., Onverwerkt verleden. Collaboratie en repressie in België 1942-1952. Een update na 30 jaar, 2020.

Suggestie doorgeven

1973: Gaston Durnez (pdf)

1998: Gaston Durnez

2023: Denzel Vingerhoed

Databanken

Inhoudstafel