De Maegt, Johan

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Gaston Durnez (1998)

Johan de Maegt (1876-1938) was een leraar en journalist. Hij schreef als Belgisch-loyale flamingant voornamelijk voor kranten uit het milieu van Frans van Cauwelaert en Julius Hoste jr.

Pseudoniem
A. Rannah
Sante Kwante
Huib Utenboecke
Nele Klauwaerdinne
Geboorte
Beert, 24 september 1876
Overlijden
Halle, 23 maart 1938
Leestijd: 4 minuten

Johan de Maegt was de oudste zoon uit een gezin met negen kinderen van een timmerman en herbergier. Hij doorliep de lagere school in zijn geboortedorp en studeerde vervolgens aan de Rijksmiddelbare Jongensschool van Halle en aan de Rijksnormaalschool in Gent. Vanaf 1897 was hij als onderwijzer werkzaam in het gemeentelijk onderwijs in Schaarbeek.

Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
week De Maegt uit naar Nederland, waar hij in de Zeeuwse provinciehoofdplaats Middelburg een school voor Belgische vluchtelingenkinderen oprichtte en leidde. Hij stichtte er ook het Werk der Vlaamsche Oorlogsmeters Werk der Vlaamsche Oorlogsmeters
Het Werk der Vlaamsche Oorlogsmeters was een liefdadigheidsorganisatie die tijdens de Eerste Wereldoorlog Vlaamse en Nederlandse vrouwen aanmoedigde om brieven uit te wisselen met Vlaamse... Lees meer
, waarvan hij het beheer en het bestuur echter na enige tijd overdroeg. Zijn journalistieke impressies uit die tijd, die onder meer werden opgenomen in de Middelburgsche Courant, hebben historisch-documentaire waarde in verband met het leven van de Belgische oorlogsvluchtelingen.

De Maegt toonde zich een partijganger van het Belgisch-loyale flamingantisme en werkte van bij de oprichting in augustus 1915 mee aan de in Den Haag verschijnende krant Vrij België Vrij België
Vrij België was een weekblad van de Belgisch loyale flamingantische vluchtelingenpers, uitgegeven in Den Haag (1915-1918), onder hoofdredactie van de katholiek Frans van Cauwelaert en de ... Lees meer
van Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer
en Julius Hoste jr Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer
. In het eveneens in Nederland uitgegeven De Vlaamsche Stem De Vlaamsche Stem (1915-1916)
De Vlaamsche Stem (1915-1916) was een Vlaamsgezind dagblad dat in Nederland verscheen en na een tijd in Duitse handen overging. De koerswijziging die het dagblad als gevolg daarvan onderg... Lees meer
publiceerde hij op 24 juli 1915 een oproep aan de Belgische koningin Elisabeth, waarvan de titel zijn politieke positionering samenvatte: ‘Aan Hare Majesteit de Koningin der Belgen. Hoopt dat zij voor de Vlamingen iets zal doen en tegelijk voor België. Spreekt haar aan als Vlaming en als Belg’. Ook twee citaten uit evenveel bijdragen in Vrij België, respectievelijk daterend van 28 juni en 2 augustus 1918, zijn illustratief voor hoe hij toen en later dacht over de Vlaamse beweging: ‘Als Vlaming moet ge uw land helpen met hoog te gaan op uw Vlaamschen aard, en met, hand aan den ploeg, te wrochten voor Vlaanderen. Wie, Vlaming zijnde, dat niet doet, heeft België niet lief, wie den Blauwvoet bekampt verraadt vier miljoen Belgen’ en ‘Zouden wij soms niet ‘halve Belg’ noemen hij, die op de taal van 4/7 der Belgen schopt, en meteen en op die Belgen zelf, en hij die enkel de taal van iets meer dan 3/7 der Belgen kent en niet eens de vertaling van zijn eigen artikel kan lezen’.

Op 1 januari 1919 werd De Maegt door Julius Hoste jr., die het persbedrijf leidde waartoe deze krant behoorde, in dienst genomen als redacteur van het Het Laatste Nieuws Het Laatste Nieuws
Het Laatste Nieuws was een liberaal en Vlaamsgezind dagblad, waarvan het eerste nummer op 7 juni 1888 verscheen. In 2023 bestaat de krant nog steeds als een populair dagblad voor een bree... Lees meer
, waaraan hij vóór 1914 al incidenteel had meegewerkt. Ook De Maegts veel jongere broer Joris (1897-1954), die betrokken was geweest bij het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
, werd aangeworven als redacteur van het liberale Brusselse dagblad en schreef voornamelijk over toneel en film. Hij zou na de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
redactiesecretaris worden bij de katholieke De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
.

De ‘literair bevlogen krantenman’ Johan de Maegt was tijdens het interbellum bij Het Laatste Nieuws algemeen verslaggever en hoofd van de rubriek Kunst en Letteren, waarvoor hij beschouwingen over literatuur en beeldende kunst schreef en interviews maakte.

In de editie van 2 en 3 februari 1919 van deze krant publiceerde hij onder het pseudoniem A. Rannah zijn eerste ‘Verloren Hoekske’. Het laatste van deze vrijwel dagelijks verschijnende cursiefjes dateert van 28 februari 1938, amper een maand vóór zijn overlijden aan maagkanker.

Onder andere schuilnamen schreef De Maegt onder meer voor De Zweep De Zweep
Het liberale Brusselse weekblad De Zweep was tot de oprichting van de krant Het Laatste Nieuws in 1888 politiek georiënteerd en Vlaamsgezind, en evolueerde nadien tot een zuiver commercie... Lees meer
(van de groep Hoste) en de Nederlandse Haagsche Post en werkte hij tijdens zijn laatste levensjaren mee aan de Vlaamse uitzendingen van het Nationaal Instituut voor de Radio-omroep (NIR). Aan het radicaal-flamingantische satirische weekblad Pallieter Pallieter
Pallieter (2 april 1922 – 17 juni 1928) was een satirisch en polemisch weekblad van radicaal Vlaams-nationalistische signatuur. Lees meer
(1922-1928) had hij een decennium voordien meegewerkt met ‘Opstellen van ’t Pallieterken’ en ‘Bijdragen van Marieken’. De Maegt, een grote ‘taalminnaar’, wordt beschouwd als een der eerste Vlaamse cursiefjesschrijvers met literaire kwaliteiten. Postuum werden vijf verzamelbundels van hem uitgebracht, die andere auteurs in het genre inspireerden.

De Maegt, die pas vanaf 1902 in het Nederlands publiceerde, zong veelvuldig de lof van het Brabants landschap en in het bijzonder van zijn geboortestreek, het Pajottenland. Op zijn begrafenis en bij de onthulling van een grafmonument op de begraafplaats van Halle een jaar later spraken Abraham Hans Hans, Abraham
Lees meer
en Herman Teirlinck Teirlinck, Herman
Lees meer
, twee van zijn goede bekenden, net als hij van vrijzinnige en liberale signatuur.

Literatuur

– L. Zielens, Johan De Maegt overleden. Een verdienstelijke Vlaming is heengegaan, in: De Volksgazet, 24 maart 1938.
– Inleiding, in: J. De Maegt, Ontmoetingen, 1943, pp. 7-27.
– H. Bossier, Verschopte moedertaal, in: De Standaard, 26 februari 1968.
– J. van Bergen, Johan De Maegt, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, 1987, pp. 459-462, dl. 12.
– J. van Bergen, Johan de Maegt, zanger van het Pajottenland, in: Hallensia, januari-maart 1992.
– J. de Maegt, Schuilend in Middelburg. Een bundel opstellen uit ‘Vrij België’ 1915-1916: inleiding en bewerking Jacques van Bergen, 2000.

Suggestie doorgeven

1973: Gaston Durnez (pdf)

1998: Gaston Durnez

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel