De Nieuwe Gazet

Publicatie
Koen Van Keer (2024, aanvulling), Nele Bracke (1998)

De Nieuwe Gazet (1897-2022) was een liberaal dagblad dat ontstond op initiatief van Antwerps burgemeester Jan van Rijswijck. Na lange tijd de concurrent van Het Laatste Nieuws te zijn geweest, werd De Nieuwe Gazet eerst overgenomen en tot slot helemaal opgenomen door laatstgenoemde krant.

Volledige titel
De Nieuwe Gazet
Periode
1897 -
1957
Leestijd: 3 minuten

De Nieuwe Gazet was een liberaal dagblad dat voor het eerst verscheen op 1 en 2 december 1897 in Antwerpen.

De Nieuwe Gazet ontstond als een goedkoop dagblad uit De Koophandel, het orgaan van de Vlaamse liberalen dat aan het wegkwijnen was.

Het initiatief ging uit van de Antwerpse burgemeester Jan van Rijswijck Van Rijswijck, Jan
De liberaal Jan van Rijswijck (1853-1906) was burgemeester van Antwerpen. Zijn inzet voor de rol van het Nederlands in de lokale politiek en het verenigingswezen alsook zijn volksgezinde ... Lees meer
. Max Rooses Rooses, Max
Lees meer
, Flor Burton en Oscar van der Molen waren de medestichters. De naamloze vennootschap Burton verzorgde de uitgave van het dagblad. Antoon Moortgat Moortgat, Antoon
Antoon Moortgat (1862-1927) was een Antwerpse leraar, dichter, toneelauteur, drukker en journalist. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in het activisme, wat ertoe leidde d... Lees meer
, die reeds bij De Koophandel werkte, bleef hoofdredacteur. De krant was tijdelijk gevestigd in de achterbouw van het Franstalige liberale blad Le Matin, tot ze haar eigen gebouwen kreeg. In 1899 werd Moortgat opgevolgd door August Monet Monet, August
Lees meer
, die tot in 1958 aan de krant meewerkte en er een eigen stempel op drukte.

Zowel in de Eerste als in de Tweede Wereldoorlog staakte de krant haar uitgave. Na de Eerste Wereldoorlog werd ze, tijdens de afwezigheid van Monet, heropgestart door een voorlopige redactie die een gematigde koers voer. Bij zijn terugkomst zette Monet deze redactie aan de deur. De Nieuwe Gazet nam een harde afwijzende houding aan tegenover het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
, het Vlaams-nationalisme en het amnestie Amnestie
Lees meer
vraagstuk. In het debat over amnestie kantte het dagblad zich tegen Het Laatste Nieuws Het Laatste Nieuws
Het Laatste Nieuws was een liberaal en Vlaamsgezind dagblad, waarvan het eerste nummer op 7 juni 1888 verscheen. In 2023 bestaat de krant nog steeds als een populair dagblad voor een bree... Lees meer
, dat zich gematigder opstelde. De Nieuwe Gazet stelde zich tevens antiklerikaler op dan haar concurrent. Hoewel het dagblad een van de voorvechters van de Vlaamse taalwetgeving Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
was, pleitte ze in het debat over de vernederlandsing van de Gentse universiteit voor de splitsing van de universiteit in een Nederlandstalige en een Franstalige afdeling. Na de Tweede Wereldoorlog vertolkte De Nieuwe Gazet de mening van de progressieve, vrijzinnige richting in de Antwerpse liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer
. De standpunten inzake Vlaamse beweging. kwamen dichter te liggen bij die van Het Laatste Nieuws.

In november 1957 werd De Nieuwe Gazet overgenomen door Het Laatste Nieuws. Op 1 juli 1963 werd de Stichting De Nieuwe Gazet opgericht, die net als de Stichting Het Laatste Nieuws steunt op de beginselen van de Verklaring van Oxford uit 1947. De Stichting, waarin afgevaardigden van de directie en de redactie en een aantal buitenstaanders zetelen, kreeg de opdracht te waken over de ideologische richting die de krant uitgaat. De Uitgeverij J. Hoste verbond er zich toe de richtlijnen van de Stichting te volgen om zo de redactionele onafhankelijkheid te waarborgen.

De Nieuwe Gazet werd vooral gelezen in de streek van Antwerpen. In de eerste jaren na de overname verscheen een gedeelte van de inhoud ook in Het Laatste Nieuws, terwijl een eigen redactie instond voor het Antwerpse karakter. Later zou er nagenoeg geen onderscheid meer bestaan met Het Laatste Nieuws, tot uitgever DPG Media eind maart 2022 besliste om De Nieuwe Gazet als aparte krant definitief op te heffen.

Via satirische columns van een van haar opvallendste redacteurs, Bert Verhoye (1945-2019), bood de krant vaak een forum aan kritiek op alles wat met radicaal-rechts Rechts-radicalisme
De rechts-radicale traditie begon toen het Vlaams-nationalisme in het interbellum koos voor Nieuwe Orde en collaboratie. Na de oorlog evolueerde radicaal-rechts in Vlaanderen van nostalgi... Lees meer
en Vlaams-nationalisme te maken had.

Literatuur

– K.P., Nieuwe gebouwen van "De Nieuwe Gazet" ingewijd, in: De Nieuwe Gazet, 15 juni 1970.
– De Nieuwe Gazet
, jubileumnummer (2-3 december 1972).
– R. van Cauwelaert, Voor kleine burgers en middenmannen, in: Knack, 1 juni 1988.
– A. van Damme, De Vlaamse liberale dagbladpers. Een monografie van "Het Laatste Nieuws" en "De Nieuwe Gazet", KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1988.

Suggestie doorgeven

1975: Gaston Durnez (pdf)

1998: Nele Bracke

2024: Koen Van Keer

Inhoudstafel