De Vlaamsche Smeder

Publicatie
Hannah Smets (2023, herwerking), Pieter Van Hees (1998)

De Vlaamsche Smeder (14 april – 13 oktober 1918) was een activistisch weekblad van de Nationalistische Bond dat in Gent werd uitgegeven door Jan Wannyn. Het was een radicaal anti-Belgisch blad met artikels in een volkse stijl, gericht op arbeiders.

Volledige titel
De Vlaamsche Smeder : Nationalistenblad
Periode
14 april 1918 -
13 oktober 1918
Leestijd: 2 minuten

Ideologisch uitgangspunt en stijl

De Vlaamsche Smeder, dat vernoemd werd naar het gelijknamige gedicht van activist René de Clercq De Clercq, René
Lees meer
(‘Vlaanderen wacht U, ’t ijzer gloeit!’), profileerde zich als nationalistisch strijd- en spotblad. Het weekblad had de politieke zelfstandigheid van Vlaanderen voor ogen. Daarmee leunde het aan bij de radicale anti-Belgische strekking van de Vlaams-nationalistische actiegroep Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
.

De Vlaamsche Smeder richtte zich in de eerste plaats op de Gentse arbeiders en bracht artikels in een volkse stijl. Het taalgebruik was eenvoudig en direct. De nadruk werd daarbij gelegd op het verband tussen de sociale strijd en de taalstrijd. De taalkloof versterkte volgens het weekblad het onderscheid tussen sociale klassen. Er werd dan ook felle kritiek geuit op de Franssprekende vlas- en katoenbaronnen uit de regio. Ook de Vlaamsch-Nationale Partij Vlaamsch-Nationale Partij (1918)
De Vlaamsch-Nationale Partij (1918) uit Gent ontstond uit onvrede tegen het radicale Jong-Vlaanderen. Ze verdedigde als enige organisatie uit het activisme het Groot-Nederlandse ideaal.... Lees meer
van Frans Primo Primo, Frans
Lees meer
, de meer gematigde strekking van Jong-Vlaanderen die zich tegenover de Nationalistische Bond postitioneerde, kreeg er sterk van langs.

Redactie, omvang en einde

De Vlaamsche Smeder werd uitgegeven door Jan Wannyn. Naast Wannyn bestond de redactie van het weekblad uit Marcel Minnaert Minnaert, Marcel
De vrijzinnige flamingant en Groot-Nederlander Marcel Minnaert (1893-1970) was ook een overtuigde links-radicaal en (atoom)pacifist. Vanaf het begin van de jaren 1920 tot zijn emeritaat a... Lees meer
, Hector Plancquaert Plancquaert, Hector
Hector Plancquaert (1863-1953) was via zijn weekblad Het Recht een spilfiguur binnen de daensistische beweging. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij als radicale flamingant betrokken bi... Lees meer
en Adolf van Hoorde, die het blad financieel beheerde. De Vlaamsche Smeder kostte 10 centiem en bestond uit vier bladzijden. Het weekblad bevatte onder meer een humoristische rubriek van Smidje Smee (het pseudoniem van de flamingant Paul de Witte De Witte, Paul
Paul de Witte (1848-1929) was een kleermaker en actief in de socialistische beweging, onder andere als medestichter van de coöperatie Vooruit. Hij schreef voor meerdere tijdschriften en w... Lees meer
) en cartoons getekend door Ulenspiegel (wellicht het pseudoniem van Jacob Semey jr.). In juni 1918 kon De Vlaamsche Smeder zich op 15.000 lezers beroepen. Gegevens over de financiën van het blad zijn niet voorhanden, al is het wel bekend dat de Deutsche Bank vanaf juli 1918 een belangrijke adverteerder was.

Vanaf oktober 1918 werd in Gent duidelijk dat Duitsland de oorlog had verloren, waarop Wannyn met zijn gezin uitweek naar Brussel. Op 13 oktober 1918 verscheen de laatste oplage van De Vlaamsche Smeder.

Literatuur

– R. de Clercq, De noodhoorn, 1916.
De Vlaamsche Smeder: Nationalistenblad, april tot oktober 1918.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.

Suggestie doorgeven

1975: Lammert Buning (pdf)

1998: Pieter Van Hees

2023: Hannah Smets

Databanken

Inhoudstafel