De Vlaemsche Stem (1850-1856)

Publicatie
Marc Carlier (2023, herwerking), Marc Somers (1998)

De Vlaemsche Stem was een Vlaamsgezind, progressief-liberaal dagblad dat van eind 1850 tot 1853 in Brussel en tussen 1853 en 1856 in Antwerpen verscheen. Domien Sleeckx trad op als hoofdredacteur.

Volledige titel
De Vlaemsche Stem
Periode
1850 -
1856
Leestijd: 3 minuten

Het eerste nummer van De Vlaemsche Stem verscheen op 28 december 1850. Het Vlaamsgezinde, democratisch liberale dagblad werd aanvankelijk uitgegeven in de kantoren van het even voordien opgerichte liberale Brusselse dagblad L’Etoile Belge van de Franse journalist Marcellin Faure (1797-?). Onder invloed van de revolutie in Frankrijk in 1848 keerde Domien Sleeckx Sleeckx, Domien
Domien Sleeckx (1818-1901) was op meerdere vlakken een pionier in de Vlaamse emancipatiestrijd, in het bijzonder in de vernederlandsing van het onderwijs. Lees meer
het katholieke kamp waartoe hij behoorde steeds meer de rug toe en koos hij uiteindelijk voor het democratisch liberalisme. Hij trad toe tot de redactie van L’Etoile Belge en werd kort daarna hoofdredacteur van De Vlaemsche Stem. Formeel bleef Edward Ledeganck (1813-1861) nog tot 15 januari 1851 eigenaar. Zijn dagblad De Vrede (1849-1850) was door De Vlaemsche Stem opgevolgd. Edward was de broer van dichter Karel Lodewijk Ledeganck Ledeganck, Karel L.
Karel Lodewijk Ledeganck (1805-1847) was een Vlaams ambtenaar, politicus, jurist en dichter uit Eeklo. Hij was een cultuurflamingant en schreef een dichterlijke trilogie die in de Vlaamse... Lees meer
en speelde een bescheiden rol in de Vlaamse beweging in de hoofdstad.

Net als haar Franstalige zusterkrant was De Vlaemsche Stem een klein, goedkoop dagblad. Het stond los van de traditionele politieke partijen, was begaan met het lot van de arbeiders en verklaarde zich resoluut Vlaamsgezind. Op 1 januari 1852 werd Sleeckx eigenaar van het blad, waardoor hij zijn eigen koers kon varen. De Vlaemsche Stem stond daarna steeds duidelijker een democratisering van de Vlaamse beweging voor. Sleeckx wilde van zijn krant ‘het blad der kleine burgers, der vlaemsche landbouwers, der vlaemsche werkliê’ maken.

Antwerpen en De Schelde

De Vlaemsche Stem verscheen tot 24 april 1853 in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
. Daarna nam Sleeckx het blad mee naar zijn geboortestad Antwerpen. Het telde op dat moment 1.500 abonnees. Zijn krant werd voor een waarde van 8.000 frank ingebracht in de commanditaire vennootschap die vanaf 15 mei 1853 het liberale en Vlaamsgezinde dagblad De Schelde De Schelde (1853-1860)
Liberaal en Vlaamsgezind dagblad (15 mei 1853 - mei 1860) uitgegeven in Antwerpen door een commanditaire vennootschap, die eveneens De Vlaemsche Stem publiceerde . Lees meer
(1853-1860) zou uitgeven. Het werd een goedkope en verkorte uitgave van De Schelde, bedoeld voor het platteland. Sleeckx fungeerde voor beide bladen als uitgever-bestuurder. De hoofdredacteur werd bijgestaan en gecontroleerd door een redactiecomité dat de politieke lijn bepaalde en waarvan Pieter Frans van Kerckhoven Van Kerckhoven, Pieter F.
Lees meer
en Jan Frans Verspreeuwen Verspreeuwen, Jan
Jan Verspreeuwen (1807-1860) was dichter en organisator van het liberale Vlaamse cultuurleven in Antwerpen. Lees meer
lid waren. Het blad voer een scherp antiklerikale koers. Sleeckx koos Karel Nys Nys, Karel
Journalist Karel Nys (1825-1881) bevorderde het gebruik van het Nederlands in de Antwerpse zakenwereld. Hij behoorde tot de liberale strekking binnen de Vlaamse beweging. Lees meer
als eerste mederedacteur.

Na het vertrek van Sleeckx in augustus 1856 werd De Vlaemsche Stem volledig overgenomen door De Schelde. Beide kranten schuwden de scherpe persoonlijke aanvallen niet tegen de leden van de katholieke, Vlaamsgezinde culturele vereniging Voor Tael en Kunst Voor Tael en Kunst
Lees meer
(1846-1855) die Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer
steunde en die in 1855 ter ziele ging.

Literatuur

– F. van Veerdeghem, Levensbericht van J.L.D. Sleeckx, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1902, p. 212 en 215.
– L. Wils, De liberale Antwerpse dagbladen 1857-1864 (IUCHG, Bijdragen 26), 1962.
– E. Gubin, Bruxelles au XIXe siècle : berceau d’un flamingantisme démocratique (1840-1873), 1979.

Suggestie doorgeven

1975: Els De Bens (pdf)

1998: Marc Somers

2023: Marc Carlier

Databanken

Inhoudstafel