Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Sypko

Persoon
Pieter Van Hees (2023, ongewijzigd), Pieter Van Hees (1998, aanvulling)

Sypko Domela Nieuwenhuys Nyegaard (1894-1945) engageerde zich in het voetspoor van zijn vader tijdens de Eerste Wereldoorlog in het radicale activisme.

Volledige voornaam
Sypko H.E.
Geboorte
Edinburgh, 15 april 1894
Overlijden
Cimahi, 1 maart 1945
Leestijd: 2 minuten

Sypko Hayo Ezard Domela Nieuwenhuys Nyegaard doorliep de lagere en de middelbare school in Gent, waar zijn vader Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Jan
Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955) was predikant en pangermanist. Tijdens beide wereldoorlogen collaboreerde hij met de Duitse bezetter met de bedoeling een zelfstandig Vlaa... Lees meer
dominee was en betrokken raakte bij de Vlaamse beweging. In 1913 stond Domela jr. mee in voor de organisatie van het vijfde Groot-Nederlands Studentencongres Groot-Nederlandse Studentencongressen
De Groot-Nederlandse Studentencongressen waren bijeenkomsten van Vlaamse en Nederlandse studenten, gericht op het versterken van de onderlinge banden - vanuit de overtuiging dat Vlamingen... Lees meer
en in 1914 behaalde hij aan de Gentse universiteit het kandidaatsdiploma letteren en wijsbegeerte.

De Eerste Wereldoorlog

Vanuit Groot-Brittannië, waar hij met zijn tweelingbroer in een vakantiekamp verbleef, reisde Domela Niewenhuys Nyegaard bij het begin van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
naar Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer
, waar hij zich meldde als vrijwilliger voor het leger, maar werd afgekeurd. Vervolgens schreef hij zich in als student in de rechten aan de toenmalige gemeentelijke universiteit van Amsterdam (nu Universiteit Amsterdam/UVA).

Al snel fungeerde hij als een soort 'ambassadeur' in Nederland van de radicale Vlaamse activisten van Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
, van wie zijn vader in Gent de leiding had genomen. Hij publiceerde her en der over de Vlaamse beweging in het algemeen en het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
in het bijzonder, onder andere in diverse (studenten)bladen. Ook propageerde hij de activistische standpunten in de Amsterdamse studentenafdeling van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
(ANV), waar echter niet alle leden met hem akkoord gingen. De Nederlandse protestvergadering na het ontslag van René de Clercq De Clercq, René
Lees meer
en Antoon Jacob Jacob, Antoon
Antoon Jacob (1889-1947) was een atheneumleraar en later hoogleraar in Hamburg en Gent. Hij was actief bij activistische tijdschriften, nadien in de amnestiebeweging en later de culturele... Lees meer
als leraars in het Belgisch rijksonderwijs naar aanleiding van het conflict rond De Vlaamsche Stem De Vlaamsche Stem (1915-1916)
De Vlaamsche Stem (1915-1916) was een Vlaamsgezind dagblad dat in Nederland verscheen en na een tijd in Duitse handen overging. De koerswijziging die het dagblad als gevolg daarvan onderg... Lees meer
en de overgang van het emigrantenblad naar het activisme in 1915, was goeddeels zijn initiatief. In het najaar van 1916 vertegenwoordigden Domela jr. en jurist Anton van Vessem Van Vessem, Anton
Anton van Vessem (1887-1966) was een Nederlands advocaat, politicus voor de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland en aanhanger van de Groot-Nederlandse gedachte. Lees meer
de studentenafdelingen van het ANV van respectievelijk Amsterdam en Utrecht bij de opening van de Von Bissing-universiteit in Gent. Domela was er ook betrokken bij de oprichting van het Gentsch Studentencorps Hou ende Trou Gentsch Studentencorps Hou ende Trou
Hou ende Trou – officieel het Gentsch Studentencorps Hou ende Trou (GSC) – was de overkoepelende studentenvereniging aan de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit (19... Lees meer
.

Verblijf in toenmalig Nederlands Indië

Zijn studie, waarvan niet veel was terecht gekomen, gaf Domela jr. op in 1918. In juli 1919 vertrok hij (door bemiddeling van Frederik Carel Gerretson Gerretson, Frederik C.
Frederik Carel Gerretson (1884–1958) was een Nederlandse historicus, zakenman en politicus, die vanuit zijn Groot-Nederlandse overtuiging het Vlaams-nationalisme trachtte te beïnvloeden.... Lees meer
?) in dienst van de Bataasche Petroleummaatschappij naar toenmalig Nederlands Indië, waar hij later op thee- en rubberplantages op het eiland Java opklom van bediende tot hoofd van de administratie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
kwam hij terecht in een Japans gevangenenkamp, waar hij in het voorjaar van 1945 overleed.

Literatuur

– L. Buning, Sypko Domela Nieuwenhuis Nyegaard, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl 6, 1974, pp. 248-251.

Suggestie doorgeven

1973: Lammert Buning (pdf)

1998: Pieter Van Hees (pdf)

2023: Pieter Van Hees

Inhoudstafel