Fresnes

Plaats
Sam Van Clemen (2023, aanvulling), Gaston Durnez (1998)

Fresnes is de naam van een Franse gemeente in het Département de la Seine. Ze werd tijdens de Eerste Wereldoorlog bekend en berucht in de Vlaamse beweging vanwege de talrijke Belgische soldaten die werden opgesloten in de gevangenis die er gevestigd is.

Bovenliggend gebied
Frankrijk
Leestijd: 3 minuten

Fresnes is een Franse gemeente in het Département de la Seine en werd tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
bekend en berucht in de Vlaamse beweging vanwege de talrijke Belgische soldaten die werden opgesloten in de departementale gevangenis die er gevestigd is. Zo sloot de Staatsveiligheid er soldaten op die in het bezit bleken te zijn van de Open Brief aan Koning Albert van 11 juli 1917, afkomstig van de leiding van de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer
. Ook de veroordeelde Jozef Lysens Lysens, Jef
Jozef Lysens (1896-1950) was een advocaat en Vlaams-nationalistisch politicus uit Tongeren. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij veroordeeld voor zijn activiteit in de Frontbeweging. T... Lees meer
zat vast in Fresnes.

Op 24 april 1916 schreef het door vele klachten bezorgd gemaakte Vlaamse Kamerlid Alfons van de Perre Van de Perre, Alfons
Lees meer
aan pater Georges Rutten Rutten, Georges
Georges Rutten (1875-1952) was priester en doctor in de theologie en politieke en sociale wetenschappen. Hij legde de grondslag voor het christelijk syndicalisme in België. Lees meer
: ‘Drie duizend Belgische soldaten wachten op U in de gevangenissen van Frankrijk. 't Zijn meest allen Vlamingen. Velen weten niet waarvoor ze veroordeeld werden, en zeker niet voor hoelang. Zij vergaan in de gevangenissen door de vuiligheid. Zij krijgen er niet de helft voedsel genoeg. De meesten zijn teringlijders geworden. Velen zijn gek. Velen gestorven! Verlaten! 't Is akelig. Onze soldaten worden in Duitsland beter behandeld.’ Van de Perre kreeg toestemming zich ter plaatse van de feiten te vergewissen en klaagde deze situatie onder meer aan in zijn bekende interpellatie van mei 1919 in het parlement. Hij steunde daarbij onder meer op een verslag van een lid van het Comité de patronage des condamnés libérés, generaal Nelis, die in 1915 de gevangenissen bezocht en vaststelde dat er 2500 tot 3000 soldaten zaten opgesloten, van wie meer dan 70% Vlamingen. De meesten waren voor kleinigheden en vergissingen veroordeeld. Velen hadden met niemand contact: het Franse celregime was strenger dan het Belgische, de bewakers waren Nederlandsonkundige Fransen en de censuur die hun brieven moest lezen kende geen Nederlands. Later verbeterde de toestand in Fresnes.

Van de Perre werd door het Belgische ministerie van Justitie aangesteld tot inspecteur van de gevangenissen, maar toen hij zeer scherpe verslagen bleef maken, verving men hem door een Nederlandsonkundige inspecteur.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
werd de gevangenis opnieuw berucht door de vreselijke omstandigheden waarin de bezetter er gevangen opsloot. Na de oorlog zaten er collaborateurs gevangen. De gevangenis is nog altijd in gebruik.

Literatuur

– M. Cordemans, Dr. A. Van de Perre's oorlogsjaren, 1963.
– L. Devliegher en L. Schepens, Front 14/18, 1968.
– T. Luykx, Dr. Alfons van der Perre en zijn tijd, 1872-1925, 1972.
– C. Carlier, Histoire de Fresnes, prison moderne : De la genèse aux premières années, 1998.
– D. Vanacker, De Frontbeweging, 2009.
– V. Scheltiens, De zomer van 1917 in context, WT. Tijdschrift over de gesschiedenis van de Vlaamse beweging, 2018, nr. 3, pp. 197-210.

Suggestie doorgeven

1973: Gaston Durnez (pdf)

1998: Gaston Durnez

2023: Sam Van Clemen

Databanken

Inhoudstafel