Gijsen, Norbert

Norbert Gijsen was de enige zoon van een Antwerpse handelaar in stoffen. Hij ging naar de lagere school in het Sint-Norbertusinstituut in Antwerpen en volgde middelbaar onderwijs aan het Klein Seminarie van Sint-Niklaas, twee scholen met een stevige Vlaamsgezinde reputatie. Daarna studeerde hij rechten in Leuven. Zijn ouders verhuisden mee. Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer , die iets ouder was dan de zoon Gijsen, en ook August van Cauwelaert Van Cauwelaert, August
De Vlaamsgezinde katholiek August van Cauwelaert (1885-1945), die professioneel aan de slag was als advocaat en rechter, was ook literair actief als dichter en essayist. Hij was betrokken... Lees meer gingen bij hen op kot.

In 1907 behaalde Norbert Gijsen het doctoraat in de rechten. Hij vestigde zich definitief in Leuven als advocaat en trad meteen als juridisch adviseur in dienst van de Boerenbond Belgische Boerenbond
De Boerenbond is een beroepsorganisatie van en voor landbouwers die tot ver in de 20ste eeuw sterke banden had met de Kerk en de katholieke partij, zich van meet af sterk engageerde in de... Lees meer . Zowel in de Boerenbond als in de Vlaamse beweging werd hij de rechterhand van Emiel Vliebergh Vliebergh, Emiel
Emiel Vliebergh (1872-1925) was een centrale figuur in de katholieke Vlaamse beweging. Hij stuurde aan op taalwetgeving, culturele ontwikkeling en eenheid onder de katholieke flaminganten... Lees meer . Vanaf 1910 zetelde Gijsen in het hoofdbestuur van de Boerenbond, vanaf 1912 in de raad van bestuur van de Middenkredietkas die door de Boerenbond was opgericht. Toen hij medio 1914 als lid van de burgerwacht naar Duitsland werd gedeporteerd kon hij dankzij een tussenkomst van de Boerenbond nog voor het jaareinde naar Leuven terugkeren.

Eind 1916 huwde Gijsen met Godelieve Persyn, dochter van een West-Vlaamse sterkhouder van de Vlaamse beweging, notaris Hendrik Persyn Persyn, Hendrik
Hendrik Persyn (1857-1933) raakte aan het college van Tielt geïnteresseerd in de blauwvoeterij. Hij engageerde zich in verschillende tijdschriften en genootschappen, waaronder Kwaepenninc... Lees meer uit Wingene. Vanaf 1922 nam Gijsen de functie van afgevaardigd bestuurder van de Middenkredietkas op zich, eerst ter vervanging van de zieke Vliebergh, vanaf 1925 ook formeel en dit tot aan de liquidatie van de spaarkas. In diezelfde jaren was hij ook afgevaardigd bestuurder van de verzekeringsmaatschappij van de Boerenbond. Na het debacle van de Middenkredietkas in 1935 beperkte zijn rol in de boerenorganisatie zich opnieuw tot die van juridisch adviseur.

Engagement in de Vlaamse beweging

Gijsen werd in zijn studententijd een overtuigd en geëngageerd flamingant. Hij werkte mee aan het scholierenblad De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer van August Laporta Laporta, August
August Laporta (1864-1919) speelde een belangrijke rol in de katholieke Vlaamse studentenbeweging van het aartsbisdom Mechelen voor de Eerste Wereldoorlog. Hij was hoofdredacteur van De S... Lees meer en behoorde tot de kern rond Van Cauwelaert, Vliebergh en Maria Belpaire Belpaire, Marie-Elisabeth
Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948) was een welgestelde Vlaamsgezinde auteur die verschillende projecten realiseerde ter promotie van de literatuur (zoals het tijdschrift Dietsche Warand... Lees meer . De taalstrijd was voor hen allen een strijd voor de sociale en culturele emancipatie van Vlaanderen. Nog voor Gijsen afstudeerde werd hij opgenomen in de besloten actiegroep Eigen Leven Eigen Leven
Eigen Leven was een genootschap dat werd opgericht door Marie-Elisabeth Belpaire om de katholieke Vlaamsgezinde krachten te bundelen, in het bijzonder op literair vlak. Als eerste project... Lees meer (1898-1914) van Belpaire. Meteen nam hij, samen met Vliebergh en de jonge priester Karel de Wals De Wals, Karel
Priester Karel de Wals (1879-1920) ijverde voor de vernederlandsing van het (middelbaar) onderwijs, onder meer via publicaties over Nederlandse schrijvers voor de Katholieke Hogeschoolui... Lees meer , de dagelijkse zorg op zich van het weekblad Hooger Leven Hooger Leven (1906-1914)
Het weekblad Hooger Leven was van 1906 tot 1914 een belangrijke spreekbuis van het katholieke flamingantisme. Lees meer (1906-1914) dat door Eigen Leven was opgericht.

In 1907 werd Gijsen de feitelijke hoofdredacteur van Hooger Leven, een delicate positie. Het blad legde zich namelijk niet neer bij de bisschoppelijke Instructions van 1906 en bleef aansturen op de vernederlandsing van het katholiek secundair en universitair onderwijs. In 1908 slaagde Gijsen erin een beginkapitaal samen te brengen voor de lancering van een maandblad voor Nederlandse en Vlaamse vrouwen, De Lelie De Lelie
De Lelie (1909-1914) was een katholiek damestijdschift voor Noord en Zuid. Het stimuleerde het gebruik van het Nederlands en ijverde voor de vrouwenemancipatie. Lees meer (1909-1914). Het damesblad stuurde aan op de emancipatie en educatie (bijvoorbeeld rond literatuur, muziek en plastische kunsten) van de katholieke vrouw. Het richtte zich op vrouwen uit burgerlijke kringen en deed niet echt afbreuk aan het model van de vrouw als moeder en huishoudster. Gijsen engageerde zich eveneens in de in 1907 door Vliebergh en Van Cauwelaert opgerichte Vlaamsche Vacantieleergangen Vliebergh-Sencie-leergangen
De Vliebergh-Sencie-Leergang waren cursussen aan de Leuvense universiteit voor leraars uit het vrij middelbaar onderwijs (sinds 1907). Lees meer . Vanaf 1909 werd hij er de penningmeester van en vanaf 1921 lid van het organiserend comité. We vinden zijn naam ook terug in de cv Volksontwikkeling (1911), uitgever van Ons Volk Ontwaakt Ons Volk
Ons Volk Ontwaakt begon in 1911 als Vlaamsgezind weekblad en evolueerde – vooral na de naamswijziging naar Ons Volk in 1932 – tot een katholiek gezinsmagazine. Lees meer en wegbereider van de krant De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer .

Tijdens de Eerste Wereldoorlog nam Gijsen kordaat afstand van het activisme. Mede namens Vliebergh nam hij op de vergadering van het Katholiek Vlaamsch Oud-Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Oud-Hoogstudentenverbond
Lees meer (KVHV), in Brussel van 12 juni 1916, stelling tegen de Von Bissing Universiteit. In september 1919 stond hij mee aan de wieg van de Katholieke Vlaamsche Landsbond Katholieke Vlaamse Landsbond (1919-1964)
De Katholieke Vlaamsche Landsbond (1919-1955) was de federatie van de Katholieke Vlaamsche Arrondissementsbonden, die als drukkingsgroep streed voor de vernederlandsing van Vlaanderen met... Lees meer (KVL), de federatie van katholieke Vlaamse arrondissementsbonden die ijverde voor het Vlaams minimumprogramma en waarvan Frans van Cauwelaert de trekker was. Gijsen werd lid van het dagelijks bestuur en wervende kracht in het arrondissement Leuven. We vinden de naam van Gijsen nog terug in 1928, toen zette hij zijn schouders onder de realisatie van de Katholieke Vlaamsche Radio-Omroep Katholieke Vlaamsche Radio-Omroep
Lees meer . Hij engageerde zich ook in de Vlaamsche Leergangen Vlaamse Leergangen te Leuven
Vlaamse Leergangen was een vereniging die gesticht werd in 1924 en een historische rol speelde in de vernederlandsing van het onderwijs en onderzoek aan de Leuvense universiteit. Lees meer , opgericht in 1924 om het aantal Nederlandstalige colleges aan de universiteit op te drijven; vanaf 1930 zetelde hij in de raad van bestuur.

Gijsen behoorde in de Vlaamse beweging tot de groep van de belangeloze harde werkers, vooral dan in de jaren voor de Eerste Wereldoorlog. Daarna namen zijn zware verantwoordelijkheden in de Boerenbond het gros van zijn tijd in beslag. Het publieke forum bekoorde hem niet. Hij werkte liever achter de schermen, haast anoniem. Of zoals priester Jozef Van Herck, medewerker aan de Vacantieleergangen, het verwoordde: Gijsen was een ‘advokaat met een eremijtenziel, onvindbaar overal waar veel volk samenloopt, maar wroetend al maar door’.