Hermanowski, Georg

Persoon
Winfried Dolderer (2023, aanvulling), Winfried Dolderer (1998)

De uit Oost-Pruisen afkomstige en met een Vlaamse getrouwde Georg Hermanowski (1918-1993) was na de Tweede Wereldoorlog twee decennia lang de meest invloedrijke vertaler van Vlaamse literatuur in Duitsland.

Geboorte
Olsztyn, 27 november 1918
Overlijden
Bad Godesberg, 22 oktober 1993
Leestijd: 3 minuten

Georg Hermanowski maakte kennis met Vlaanderen in de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
. Hermanowski was in 1943 vijf maanden als soldaat gelegerd in Belgisch-Limburg, waar hij zijn  Vlaamse vrouw leerde kennen. Van 1945 tot 1948 studeerde hij Nederlands, Duits, kunstgeschiedenis en oudheidkunde in Bonn (zie Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer
). Als student begon hij in 1947 Vlaamse literatuur te vertalen Vertaling
De Vlaamse beweging onderhield in de lange 19de eeuw een complexe relatie tot vertaling door overheidsinstanties. Terwijl vertalingen bijdroegen tot het voortbestaan en de ontwikkeling va... Lees meer
, een bedrijvigheid die de volgende twintig jaar zijn broodwinning werd. Naast tal van publicaties over Vlaanderen en de Vlaamse letterkunde bracht hij 170 vertalingen van Zuid-Nederlandse auteurs in boekvorm uit. In 1962 kreeg hij de Belgische Staatsprijs voor vertalingen uit het Nederlands. In 1963 nam hij het initiatief tot de oprichting in zijn woonplaats Bad Godesberg van de  Gesellschaft zur Förderung der flämischen Kultur Gesellschaft zur Förderung der Flämischen Kultur
Lees meer
, die een tweetal jaar later door interne strubbelingen ter ziele ging. Tot de geschilpunten behoorde onder meer Hermanowski’s pleidooi om  de werkzaamheden tot Vlaanderen te beperken en niet uit te breiden naar Nederland.

Ook in Vlaanderen zelf lokte Hermanowski betwistingen uit met zijn eigengereide opvattingen over de Vlaamse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
. De Vlaamse auteurs die door de Gesellschaft werden gepropageerd, dienden volgens hem bijvoorbeeld christelijk geïnspireerd te zijn. Uitgaande van zijn denkbeelden over Vlaamse eigenheden diende hij zich bovendien als tegenstander aan van de culturele integratie van Vlaanderen en Nederland: hij miste in de Nederlandse literatuur de christelijk-conservatieve bezieling die hij bij Vlaamse auteurs waardeerde. Daarmee joeg hij  Groot-Nederlandsgezinde Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
 Vlamingen tegen zich in het harnas. Zij namen hem zijn tot Vlaanderen beperkte visie kwalijk en verweten hem in Duitsland een fout beeld op te hangen van de Nederlandse cultuur.
In 1962 stelde Hermanowski nog dat de Nederlandse 'taalgemeenschap' geen 'cultuurgemeenschap' was. In 1966 ging hij nog een stap verder met zijn bewering dat het Vlaams even sterk verschilde van het Nederlands als het Afrikaans. Dat leverde hem een publiek protest op van 25 Vlaamse en Nederlandse taalkundigen. Aan het einde van de jaren 1960 zette Hermanowski zijn vertaalwerk stop. De laatste twee decennia van zijn leven besteedde hij geheel aan zijn werk voor de Oost-Duitse Cultuurraad, een cultuurstichting van verdrevenen uit de Duitse Oostgebieden.

Werken

– Artikelen in Dietsche Warande en Belfort; Europa; Nieuwe Stemmen; West-Vlaanderen; Gazet van Antwerpen; De Nieuwe Gids; De Standaard.
– Die Stimme des schwarzen Löwen, 1961.
– Samen met H. Tomme, Zuidnederlandse literatuur in vertaling. Bibliografie, 1961.
– Die moderne flämische Literatur, 1963.
– Umgang mit Belgien, 1964.
– Twintig jaar voor Vlaanderen, 1966.
– Säulen der modernen flämischen Prosa, 1969.

Literatuur

– K. Jonckheere, De vertaler die men verdient, in: Nieuw Vlaams Tijdschrift, jg. 15, 1961-1962, nr. 9, pp. 1087-1088.
– J. Deleu, Nederlander en Europeër, 1966.
– Niederländisch, eine Klarstellung, in: Ons Erfdeel, jg. 10, 1966, nr. 2, pp. 4-5.
– L. Geerts, Praten met Jonckheere, in: De Nieuwe, 27 september 1968.
– L. Geerts, Antwoord van G. Hermanowski, in: De Nieuwe, 8 november 1968.
– L. Simons, Oostnoordoost. Facetten van de uitstraling van Vlaanderens taal en literatuur, 1969.
– A. Demedts, Na dertig jaar, in: Dietsche Warande en Belfort, jg. 118, 1973, nr. 2, pp. 148-149.
– F. Pittery, Georg Hermanowski, een omstreden vertaler, in: Neerlandia, jg. 92, 1994, nr. 2.

Suggestie doorgeven

1973: Erik Vandewalle (pdf)

1998: Winfried Dolderer

2023: Winfried Dolderer

Databanken

Inhoudstafel