Hoek, Derk

Derk Hoek was de zoon van een Nederlands-Hervormde predikant, die vanaf 1891 werkzaam was bij de Evangelische Gemeente in Brussel. Hij doorliep in de Belgische hoofdstad het atheneum en studeerde er vervolgens rechten aan de Université Libre de Bruxelles.

Contact met de Vlaamse beweging

Via zijn vader kwam hij in contact met diens eveneens Nederlandse Gentse ambtsgenoot Jan Derk Domela Nieuwenhuys Nyegaard Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Jan
Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955) was predikant en pangermanist. Tijdens beide wereldoorlogen collaboreerde hij met de Duitse bezetter met de bedoeling een zelfstandig Vlaa... Lees meer , die vóór de Eerste Wereldoorlog een bescheiden rol speelde in de Vlaamse beweging. Tegelijk maakte hij aan de Brusselse universiteit in de Vlaamsgezinde studentenkring Geen taal, geen vrijheidkennis met Eugène Cantillon Cantillon, Eugène
Eugène Cantillon (1893-1942) werkte in 1915 vanuit Nederland kortstondig mee aan de activistische krant De Vlaamsche Post. Van 1918 tot zijn overlijden was hij journalist bij de krant Het... Lees meer , Frederik Carel Gerretson Gerretson, Frederik C.
Frederik Carel Gerretson (1884–1958) was een Nederlandse historicus, zakenman en politicus, die vanuit zijn Groot-Nederlandse overtuiging het Vlaams-nationalisme trachtte te beïnvloeden.... Lees meer en Leo Picard Picard, Leo
De vrijzinnige flamingant en journalist-publicist Leo Picard (1888-1981) engageerde zich in het activisme, maar sloeg al in de nazomer van 1915 een andere weg in en verhuisde naar Nederl... Lees meer , die er respectievelijk Germaanse filologie, sociologie en de colleges literatuur- en kunstgeschiedenis van August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer volgden. Het viertal zou levenslang contact houden en werd af en toe omschreven als het ‘Haagse Kwartet’, toen drie van hen - maar niet Gerretson - tijdens de Eerste Wereldoorlog en het interbellum in Den Haag woonden.

Op 24 juli 1914 behaalde Hoek op 27-jarige leeftijd het diploma van doctor in de rechten. ‘De rechtenstudie lag hem niet echt, en hij had het druk met de Vlaamse Beweging en nachtenlange debatten over het Geloof en de toekomst der Natie - naast sigaren natuurlijk, en drank. En vrouwen, denk ik’, zo keek historica, publiciste en kleindochter Ileen Montijn terug op de behoorlijk lang uitgesponnen universitaire jaren van haar grootvader. Op een Groot-Nederlands studentencongres Groot-Nederlandse Studentencongressen
De Groot-Nederlandse Studentencongressen waren bijeenkomsten van Vlaamse en Nederlandse studenten, gericht op het versterken van de onderlinge banden - vanuit de overtuiging dat Vlamingen... Lees meer in Gent, waar hij naar toe was gegaan samen met Gerretson (in de familie later aangesproken als ‘Oom Carel’), had hij ondertussen in 1911 onder meer Pieter Geyl Geyl, Pieter
Pieter Geyl (1887–1966) was een Nederlandse historicus met uitgesproken Groot-Nederlandse opvattingen, die een belangrijke rol speelde in het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum.... Lees meer ontmoet. Ook bij de volgende editie van dit evenement, in 1912 in Leuven, was Hoek aanwezig, weliswaar zonder de naar Nederland teruggekeerde Gerretson, die hij per brief wel uitvoerig informeerde over wat daar was besproken.

Met Gerretson, die in 1911 onder het pseudoniem Geerten Gossaert zijn eerste en naar zou blijken enige dichtbundel uitbracht, Experimenten, was de verhouding bijzonder amicaal, want behalve hun politieke affiniteit hadden zij ook hun literaire ambities gemeen. Vóór 1914 publiceerde Hoek in de literaire en/of culturele tijdschriften Ons Tijdschrift, De Tijdspiegel en De Gids.

De Eerste Wereldoorlog

Gerretson had bij zijn vertrek uit Brussel het correspondentschap van de protestantse krant De Nederlander aan Hoek overgelaten. De reportages en de interviews uit het bezette België die hij onder de schuilnaam Frank Gericke in 1914 voor dat blad schreef, werden het volgende jaar gebundeld en in boekvorm uitgegeven onder de titel Van het Slagveld der Natiën in Den Haag, waarheen hij begin 1915 was verhuisd. Hij verhaalt er onder andere in over zijn bezoek aan Gent, waar hij zijn bekenden Domela Nieuwenhuys en Picard ontmoette, die zich met de radicale groep Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer al heel snel volop in het activisme hadden geëngageerd.

Datzelfde jaar publiceerde Hoek, die eveneens de kaart van activisme en van Duitsland trok, anoniem de brochure Vlaanderen en de Belgische Kwestie, waarin hij zelfbestuur voor Vlaanderen bepleitte zonder de precieze vorm daarvan te expliciteren. In de lente en de zomer van 1915 assisteerde hij Frederic Carel Gerretson bij de overname met Duits geld en de koerswijziging in pro- activistische Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer zin van de krant De Vlaamsche Stem De Vlaamsche Stem (1915-1916)
De Vlaamsche Stem (1915-1916) was een Vlaamsgezind dagblad dat in Nederland verscheen en na een tijd in Duitse handen overging. De koerswijziging die het dagblad als gevolg daarvan onderg... Lees meer , die op 1 februari van dat jaar in Nederland door Vlaamse vluchtelingen was opgericht. Tijdens de verdere oorlogsjaren werkte hij mee aan dat blad, net zoals aan Dietsche Stemmen Dietsche Stemmen
Dietsche Stemmen was een Groot-Nederlands georiënteerd tijdschrift (1915-1918) dat het activisme steunde, een zelfstandig Vlaanderen nastreefde en Nederlandse ‘stamgenoten’ voor dit prog... Lees meer en De Vlaamse Gedachte De Voorpost (1922-1932)
Het weekblad De Voorpost werd van 1922 tot 1932 uitgegeven in Gent. Gedurende de eerste vier jaargangen was het tijdschrift de officiële spreekbuis van de Frontpartij in de regio. Lees meer , die eveneens het activisme steunden en propageerden. Van 1915 tot 1918 was Hoek ambtenaar bij het ministerie van Landbouw, Handel en Nijverheid.

Naar Indonesië en terug naar Nederland

In 1918 bezorgde Gerretson - andermaal hij - Hoek een job bij de Koninklijke Bataafsche Petroleum Maatschappij (later Shell), waar hij zelf sinds 1917 werkzaam was als secretaris en (politiek) vertrouweling van directeur Hendrik Colijn (1869-1944), die van 1911 tot 1913 al minister was geweest en die tijdens het interbellum namens de Antirevolutionaire Partij (ARP) meermaals zou optreden als regeringsleider. Bij Colijn woonde een dochter in van diens vriend uit zijn tijd als koloniaal militair, die ook werkzaam was bij ‘de Koninklijke’. Zij en Hoek trouwden in 1920 en vertrokken enkele weken later in opdracht van het bedrijf naar toenmalig Nederlands-Indië. Het betekende het einde van Hoeks betrokkenheid bij de Vlaamse en de Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer beweging, al onderhield hij de contacten met een aantal personen die hij in dat verband had leren kennen.

Na zijn terugkeer in Nederland had ‘de Koninklijke’ geen werk meer voor Hoek. Hij solliciteerde bij de Margarine-unie (het huidige Unilever), dat hem in 1923 eerst twee maanden naar Londen stuurde om zijn kennis van het Engels bij te spijkeren. Hij werkte tot zijn pensionering in 1952 bij het bedrijf, inclusief een verblijf van 5 jaar in Parijs tussen 1929 en 1934.

Auteur

In 1927 publiceerde Hoek zijn enige dichtbundel, Conservatieve Gedichten. Hij bleef ook nadien erg veel schrijven - gedichten, essays, toneel en novelles - maar slaagde er niet altijd in om een blad zijn teksten te doen opnemen. Met journalistiek werk in kranten en tijdschriften en historische studies over Den Haag lukte het beter.

Hoeks conservatisme beperkte zich niet tot de titel van zijn in boekvorm gepubliceerde poëzie. Nadat hij vanaf 1934 met zijn vrouw en twee kinderen in Den Haag was gaan wonen, sloot hij er zich aan bij de Haagse studiekring, een informele vriendengroep waarvan het maatschappelijk discours autoritair, antimodern, antiparlementair, nationalistisch, behoudsgezind en hiërarchisch was. Behalve Hoek maakten onder meer zijn jarenlange vrienden Gerretson en Picard deel uit van deze studiekring, waarvan leden zoals Fréderic Groeninx van Zoelen (1889-1979) en Hendrik Krekel (1888-1978) nazisympathieën koesterden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verrichtte Hoek uitputtend archief- en literatuuronderzoek over de etser Hendrik Goudt (1583-1648), wat uitmondde in de bibliofiele publicatie op 325 exemplaren Het raadsel van Arend en Hendrik Goudt, die werd verkocht om geld bij elkaar te brengen voor de opstart van de illegale uitgeverij De Bezige Bij.

Hoeks geschreven nalatenschap wordt bewaard in het Letterkundig Museum in Den Haag.