Prayon-Van Zuylen, Alfons

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Reginald De Schryver (1998)

Jurist en publicist Alfons Prayon-van Zuylen (1848-1916) was een vrijzinnige en progressieve flamingant, die zich zowel engageerde in het (Brusselse) liberale flamingantisme als in de samenwerking tussen flaminganten over ideologische grenzen heen.

Volledige voornaam
Alfons Maria Napoleon
Pseudoniem
A. Hieckx Az.
Alfred Terlaenen
Lucius Vindex
Geboorte
Gent, 19 november 1848
Overlijden
Twickenham, 16 november 1916
Leestijd: 5 minuten

De vader van Alfons Prayon was afkomstig uit het Land van Herve en vestigde zich rond zijn twintigste in Gent. Wat later nam hij er de textielfabriek over van zijn schoonvader Napoleon Lievin de Pauw (1800-1859), die zich vervolgens richtte op zijn hoogleraarschap aan de rechtsfaculteit van de Gentse universiteit en zijn ambt van schepen namens de liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer
. In diens voetsporen was Prayon senior in Gent een tijdlang gemeenteraadslid voor de liberale partij.

Alfons Prayon, die thuis in het Frans werd opgevoed, volgde middelbaar onderwijs aan het Gentse atheneum en studeerde vervolgens rechten aan de rijksuniversiteit in dezelfde stad. Na zijn huwelijk in 1874 met een telg uit het adellijke geslacht Van Zuylen van Nyevelt wijzigde hij zijn familienaam in Prayon-Van Zuylen.

Vrijzinnig en Vlaamsgezind

Aan het Gentse atheneum raakte Prayon sterk geïnspireerd door zijn leraar Nederlands Nederlands Jacob Frans Heremans Heremans, Jacob
Lees meer
, ’die mij tot flamingant maakte’, zoals hij veel later verklaarde. Als universiteitsstudent was hij lid en later voorzitter van de vrijzinnige en Vlaamsgezinde vereniging ’t Zal Wel Gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer
en publiceerde hij onder diverse pseudoniemen literaire bijdragen in de Gentsche Studentenalmanak, waarvan hij ook redacteur was.

In 1873 schreef Prayon-Van Zuylen zich in als advocaat-stagiair bij de Gentse balie en richtte er nog datzelfde jaar mee de Vlaamse Conferentie der Balie Vlaamse Conferentie der Balie
Lees meer
op, die opkwam voor de vernederlandsing van de rechtspraktijk. Tegelijk begon hij zich als publicist te manifesteren als een actieve en militante verdediger van de (eisen van) de Vlaamse beweging en onder meer sterk aan te dringen op taalwetgeving voor diverse domeinen van het maatschappelijke leven.

In tegenstelling tot veel andere liberalen en vrijzinnigen achtte de progressieve en pluralistisch ingestelde liberaal Prayon-Van Zuylen samenwerking met katholieke flaminganten geen probleem. Zo was hij betrokken bij de Landdagbeweging Landdagbeweging
De Landdagbeweging, die zich ontwikkelde vanaf de vroege jaren 1860, vormde tot aan de Eerste Wereldoorlog de aanzet tot een reeks al dan niet succesvolle initiatieven tot samenwerking va... Lees meer
, waarin Vlaamsgezinden van uiteenlopende ideologische signatuur zich groepeerden en was hij van kort na de oprichting in 1886 (briefwisselend) lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
, hoewel die door de meeste van zijn antiklerikale geestgenoten werd gepercipieerd als een creatuur van de toenmalige homogeen-katholieke regering. Prayon-Van Zuylen was – toen hij in Elsene woonde - onder meer voorzitter van de Liberale Vlaamsche Bond van Brussel Liberale Vlaamsche Bond van Brussel
Lees meer
(1889-1893), hoofdbestuurslid van het in 1890-1891 in de hoofdstad opgerichte Nationaal Vlaamsch Verbond Nationaal Vlaamsch Verbond
Het Nationaal Vlaamsch Verbond was een vereniging waarin vrijzinnige en katholieke flaminganten van 1891 tot 1914 samenwerkten. Lees meer
, medestichter van de Vlaamsche Volksraad en hoofdredacteur van het in Brussel uitgegeven vrijzinnige en democratisch-progressistische weekblad De Flamingant De Flamingant
Lees meer
(1889-1894). Daarnaast engageerde hij zich in de in 1892 opgerichte, bovenpartijdige Vlaamsche Volkspartij Vlaamsche Volkspartij
De Vlaamsche Volkspartij (1892) was een Brusselse progressieve en liberale partij. Ze streefde naar vervlaamsing en democratisering van het openbare leven. Electoraal bleef het succes uit... Lees meer
, tot hij ervan werd uitgesloten omdat hij de banden met de liberale partij niet geheel wilde verbreken. Prayon-Van Zuylen, die de liberale parlementariërs voortdurend probeerde te bewegen tot een meer Vlaamsgezinde houding, zette zich op diverse manieren ook actief in voor de Gelijkheidswet Gelijkheidswet
De gelijkheidswet van 1898 stelde het Nederlands voor officiële publicaties gelijk aan het Frans. De wet werd vanuit de Vlaamse beweging breed ondersteund, en leidde, na de Waalse afwijzi... Lees meer
, die er uiteindelijk kwam in 1898. Vanaf het moment dat de vernederlandsing van de Gentse universiteit een thema was in flamingantische kringen sprak hij daarvoor zijn steun uit.

Publicist

Prayon-Van Zuylen toonde zich een bijzonder productieve en soms polemische publicist en werkte onder andere mee aan La Belgique Judiciaire, de Brugsche Beiaard Brugsche Beiaard
Lees meer
, Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer
, Germania Germania
Germania was een Duits-Vlaams tijdschrift, opgericht en gefinancierd door Alduitsers. Het bestond van 1898 tot 1905. Lees meer
, Nederlandsch Museum Nederlandsch Museum
Lees meer
, Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle Nederlandse Dicht- en Kunsthalle
Lees meer
, Rechtskundig Tijdschrift voor Vlaamsch-België Rechtskundig Tijdschrift (voor Vlaamsch-België)
Het Rechtskundig Tijdschrift (voor Vlaamsch-België) (1897-1964) evolueerde van een gematigd Vlaamsgezind juridisch blad naar een apolitiek vakblad. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sympathi... Lees meer
, Verslagen der Vlaamsche Conferentie der Balie van Gent, Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde en De Zweep De Zweep
Het liberale Brusselse weekblad De Zweep was tot de oprichting van de krant Het Laatste Nieuws in 1888 politiek georiënteerd en Vlaamsgezind, en evolueerde nadien tot een zuiver commercie... Lees meer
. Zowel de Vlaamse beweging, taal- en nationale toestanden elders in Europa, (Nederlandse) taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer
en spelling als Congo Congo
Lees meer
kwamen daarbij aan bod.

In 1902 vestigde Prayon-Van Zuylen zich in Ledeberg, waar hij een jaar later werd verkozen als gemeenteraadslid voor de liberale partij. Nadat hij – na een nieuwe passage in Elsene - eind 1905 naar Londen was verhuisd, werkte Prayon-Van Zuylen vanuit de Britse hoofdstad mee aan De Vlaamsche Gazet van Brussel De Vlaamsche Gazet (van Brussel)
Lees meer
.

In 1892 bracht Prayon-Van Zuylen het even lijvige als gedocumenteerde boek De Belgische Taalwetten uit, waarin hij de geschiedenis van de taaltoestanden op het grondgebied van het huidige België schetste sinds de late middeleeuwen en de totstandkoming van de taalwetgeving Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
in het onafhankelijke België in kaart bracht. In een inleidend bericht Aan den Lezer maakte hij meteen duidelijk wat de onderliggende inspiratie was van waaruit hij die historische en juridische studie had geschreven: ‘Op ons allen berust de plicht de Vlaamsche zaak overal en altijd, tegen vriend en vijand, met onbuigbare standvastigheid te verdedigen’. Vijf jaar later publiceerde hij onder het pseudoniem Lucius Vindex, dat hij ook bij andere gelegenheden hanteerde, de brochure L’Egalité des Langues. Lettre Ouverte à M. Tournay-Detillieux. Daarin repliceerde hij op twee lezingen over ‘Le Flamingantisme’, die de Brusselse liberale advocaat en parlementariër Julien Tournay-Detillieux (1851-1911) in de lente van 1896 had gehouden voor La Société de la Propagande Wallonne. Tournay-Detillieux, die in 1898 de Association pour la Conservation de la Langue Française oprichtte, had het Nederlands daarbij omschreven als ‘une langue rudimentaire, sans littérature scientifique, en qui ne vit que d’emprunts faits au français’ en had verklaard dat ‘le mouvement flamand a pour but et pour résultat d’exclure les Wallons des fonctions publiques’. Prayon-Van Zuylen counterde en ontkrachtte deze stellingen met een door historische en taalkundige feiten onderbouwde argumentatie.

Prayons houding ten opzichte van Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer
was ietwat ambivalent. Zo was hij een van de initiatiefnemers van het manifest van de Vlaamse Volksraad van 16 mei 1897 dat zich verzette tegen de pogingen tot infiltratie van personen uit het Alldeutsche Verband Alldeutscher Verband
Het Alldeutscher Verband (1891 - 1939) was een imperialistische drukkingsgroep in het Duitse keizerrijk die de Vlaamse beweging hoopte in te schakelen in een Duits expansiebeleid.Na 1918 ... Lees meer
in het Bruselse flamingantisme, maar werkte hij mee aan het in de Belgische hoofdstad verschijnende tijdschrift Germania, dat daaruit was voortgekomen.

Literatuur

— A. Buyl, A. Prayon-Van Zuylen in: Vlaamsch en Vrij,8 oktober 1893.
— R. Vicor, Een eeuw Vlaamsch rechtsleven, 1935
— L. Baekelmans, A. Prayon-Van Zuylen, in: Jaarboek van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde, 1943, pp. 33-51.
— G. Baert (red.), Gedenkboek: de Vlaamse Conferentie der Balie van Gent 1873-1973, 1973.
— Idem, Alphonsus Maria Napoleon Prayon (-Van Zuylen), in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 7, 1977, kol. 755-772.
— L. Jansegers, Onmachtspositie van het Brusselse liberale flamingantisme (1884-1895) in: Taal en Sociale Integratie, dl. 6, 1982, 107-136.
— L. Wils, Beproefde samenwerking. Klerikalen en vrijzinnigen in de Vlaamse beweging, 1860-1914, in: Idem, Van de Belgische naar de Vlaamse natie. Een geschiedenis van de Vlaamse beweging, 2009, pp.113-145.

Suggestie doorgeven

1975: Reginald De Schryver (pdf)

1998: Reginald De Schryver

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel