Spinoy, Antoon

Van sociaal geëngageerd militant tot minister van staat

Antoon Spinoy was de zoon van een gelovig socialistisch arbeider. Zijn enige kind Lea werd notaris en magistraat en trouwde met Mark Bafcop, de conservator van het Stedelijk Museum Hof van Busleyden in Mechelen. Spinoy voltooide zijn humaniora aan het Koninklijk Atheneum in Mechelen niet, maar volgde lessen aan de Arbeidershogeschool te Ukkel en aan de Gentse Rijksuniversiteit. Hij werkte als onderbureauchef bij een private spoorwegmaatschappij.

Spinoy sloot zich aan bij de Arbeidersjeugdcentrale, werd daarvan in 1924 arrondissementssecretaris, en was van 1928 tot 1930 directeur van de coöperatie Vooruit in Lier. Daarna werd hij arrondissementssecretaris van de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer (BWP) in Mechelen tot 1940. Hij was een overtuigd propagandist van het Plan van de Arbeid van Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer . In 1936 werd Spinoy verkozen tot provincieraadslid (tot 1944). In 1937 werd hij Belgisch vertegenwoordiger van de Internationale en in opdracht van de Internationale Brigades nam hij tijdens de Spaanse Burgeroorlog in 1937 gedurende zes maanden de functie van directeur op van het internationaal hospitaal van Onteniente bij Valencia. In 1938 raakte hij verkozen tot gemeenteraadslid in Mechelen. In 1939 werd hij gemobiliseerd, tijdens de Achttiendaagse Veldtocht krijgsgevangen gemaakt en naar Duitsland gevoerd. Na zijn vrijlating begin 1941 trad hij toe tot het verzet en werd lid van de Vlaamse Centrale van de Illegale Socialistische Partij.

Na de bevrijding werd Spinoy Vlaams secretaris van de Belgische Socialistische Partij (BSP). Op 14 november 1944 deed hij zijn intrede in de Kamer (in opvolging van de overleden Désiré Bouchery Bouchery, Désiré
Désiré Bouchery (1888-1944) evolueerde van marxist in de Socialistische Jonge Wacht tot Vlaamsgezind socialistische leider van de Belgische Werkliedenpartij tijdens het interbellum. Hij w... Lees meer ). In augustus 1945 werd hij burgemeester van Mechelen.

Spinoy werd minister in de regering- Achille van Acker Van Acker, Achille
Achille van Acker (1898-1975) was een socialistische politicus uit Brugge, die in het begin van zijn carrière een tijdlang lid was van de Frontbeweging. Na de Tweede Wereldoorlog bekleedd... Lees meer (april 1954-juni 1958). Hij was de eerste socialist die de portefeuille van Defensie kreeg. Hij zetelde in de Nationale Schoolcommissie, die na de parlementsverkiezingen van 1958 een oplossing moest vinden voor de schoolstrijd en het Schoolpact uitwerkte. Tijdens de regering- Theo Lefèvre Lefèvre, Theo
Theo Lefèvre (1914-1973) was een advocaat en politicus voor de Christelijke Volkspartij. Hij zetelde in de Kamer en was minister en premier in een periode van belangrijke wetgevende initi... Lees meer - Paul-Henri Spaak Spaak, Paul-Henri
Paul-Henri Spaak (1899-1972) was een Franstalige socialistische politicus die een rol speelde in talrijke communautaire kwesties. Lees meer (april 1961-mei 1965) was hij minister van Economische Zaken en Energie. In de volgende regering- Pierre Harmel Harmel, Pierre
De Franstalige christendemocraat Pierre Harmel (1911-2009) was nauwelijks acht maanden premier van België, maar meermaals minister. Hij werd ook voorzitter van de Senaat. Het Centrum van ... Lees meer -Spinoy (juli 1965-februari 1966) was hij vicepremier, belast met de coördinatie van het economisch beleid. Tijdens zijn ministerschap werd Spinoy in Mechelen door een waarnemend burgemeester vervangen.

In 1966 werd hij benoemd tot minister van Staat. Hij overleed op 60-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hartaanval. Kort na zijn overlijden werd naar zijn plannen en met de hulp van het stadsbestuur de Stichting Spinoy opgericht, die vooral projecten in Zuid-Amerika steunde en tot ca. 2007 actief bleef.

Pragmatisch socialist en tegenstander van de federalisering

Spinoy behoorde tot de 'modernisten' in de socialistische partij. Hij maakte er geen geheim van dat hij tot de rechtervleugel van de partij behoorde en dat hij een overtuigd anticommunist was. Op partijcongressen en in de media ging hij meermaals stevig in de clinch met trotskisten als Ernest Mandel, die hij een gebrek aan realisme verweet (zie Links-radicalisme Links-radicalisme
De verhouding tussen de radicale linkerzijde in Vlaanderen en de Vlaamse beweging werd nauwelijks bestudeerd. De marginaliteit van deze linkerzijde is hier natuurlijk niet vreemd aan, maa... Lees meer ). Hij stond tegelijk meer open voor linkse katholieken dan de meeste partijleden uit de vorige generatie, hoewel zijn eerste ervaringen met de kerkelijke overheid niet positief waren. Zijn verruimingsstrategie gaf hij concreet vorm met de Vereniging van Socialistische Intellectuelen, Kunstenaars en Universitairen (VSI) in Mechelen. Deze denktank omvatte werkgroepen en organiseerde congressen en debatavonden met personen van uiteenlopende opinies. Spinoy gaf daarmee een forum aan pleitbezorgers van een progressistische frontvorming van christenen en socialisten, zoals CVP-minister Theo Lefèvre op het VSI-congres van 1967 in Mechelen.

Nog het meest blijkt het pragmatisme van Spinoy uit zijn opmerkelijke industrialiseringsbeleid als burgemeester van Mechelen en later als minister, maar ook uit zijn inspanningen om buitenlandse investeerders aan te trekken. Hij vond in het stadsbestuur vanaf 1958 een medestander in de CVP’er Jos de Saeger De Saeger, Jos
Jos de Saeger (1911-1998) voerde als CVP-politicus in Mechelen en als minister van Openbare Werken een beleid van economische expansie en ijverde als partijleider voor een verregaande fed... Lees meer , die eerste schepen was. Als minister van economische zaken zette hij dat beleid op nationaal niveau door: economische expansie door industriële reconversie en het aantrekken van grote multinationals. Onder zijn ministerschap startte in 1962 de Nationale Investeringsmaatschappij (NIM).

Spinoy was een tegenstander van de federalisering Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer van België. Volgens hem was dat geen oplossing voor de economische Economie
Dit artikel gaat over de relatie tussen economie en Vlaamse beweging. Daarmee beoogt deze tekst geen economische geschiedenis te schetsen van wat we vandaag Vlaanderen noemen. Integendee... Lees meer problemen van Wallonië en voor de moeilijke situatie in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer . Hij betwijfelde of in een federale staat de ene deelstaat op lange termijn bereid zou zijn om mee te werken aan de oplossing van de economische problemen van de andere, en of de deelstaten over dezelfde middelen zouden kunnen beschikken als de centrale overheid voor het voeren van een gewestelijke economische politiek. In die zin was hij ook zeer bekommerd over de verstandhouding tussen de Vlaamse en Waalse socialisten en bleef hij sterk vasthouden aan een socialistische eenheidspartij binnen een sterke unitaire Belgische staat.

Dit neemt niet weg dat Spinoy oprecht begaan was met de Vlaamse cultuur en de Nederlandse taal. Onder zijn impuls kreeg Mechelen een van de eerste culturele centra van het land, werd het bibliotheekwezen Openbare bibliotheken
Openbare bibliotheken kennen een lange geschiedenis, die in de Zuidelijke Nederlanden teruggaat tot de 17de eeuw. Ze spelen een rol in de (stedelijke) leescultuur door op een laagdrempeli... Lees meer gestimuleerd en werden tal van culturele manifestaties opgezet. Als minister van Defensie nam hij maatregelen om het evenwicht tussen de beide taalgroepen binnen de strijdkrachten te verbeteren. In 1956 installeerde hij de Commissie van Toezicht op het Taalgebruik in het Leger.

In de jaren 1950 was Spinoy een van de weinige socialistische voormannen die deelnam aan de vijf Vlaams-Nederlandse socialistische bijeenkomsten die door Hendrik Fayat Fayat, Hendrik
Lees meer waren opgezet. In 1961 boycotte hij als burgemeester, samen met 299 collega's, de in Vlaanderen erg omstreden tienjaarlijkse talentelling Taaltelling
Talentellingen waren gekoppeld aan de tienjaarlijkse volkstellingen in België (1846-1947). De resultaten hadden grote gevolgen voor het taalstatuut van de gemeenten rond Brussel-hoofdsta... Lees meer . Op het BSP-congres van 1963 lanceerde Spinoy de idee over de indeling van België in vijf gewesten, namelijk Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen en Limburg, Namen en Henegouwen, Luik en Luxemburg en Brabant. Dit plan werd later nog verdedigd door Fayat, Lode Craeybeckx Craeybeckx, Lode
Lode Craeybeckx (1898-1976) was een socialistische politicus, die zich in zijn jeugd engageerde in het activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hoewel hij later afstand nam van het radic... Lees meer en Bert van Hoorick Van Hoorick, Bert
Bert van Hoorick (1915-2000) was een Vlaamsgezind communistisch en later socialistisch politicus. Hij was antimilitaristisch en zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet. Hij was v... Lees meer op het congres van de Vlaamse socialisten in Klemskerke in 1967, maar de federalisering van het land ging de volgende decennia een andere richting uit.