Van Acker, Achille

Persoon
Amsab-ISG (2023, aanvulling), Paule Verbruggen (1998)

Achille van Acker (1898-1975) was een socialistische politicus uit Brugge, die in het begin van zijn carrière een tijdlang lid was van de Frontbeweging. Na de Tweede Wereldoorlog bekleedde Van Acker verschillende ministerposities en was hij tweemaal premier van België.

Volledige voornaam
Achille Honoré
Alternatieve naam
Achiel
Achilles
Geboorte
Brugge, 8 april 1898
Overlijden
Brugge, 10 juli 1975
Leestijd: 4 minuten

Achille van Acker kon als zoon van een mandenmaker alleen lager onderwijs volgen. In 1914 stichtte Van Acker, samen met enkele vrienden, een Bond voor de Verdediging van de Vlaamsche Rechten. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
betekende voor hem het begin van een lange zwerftocht in Frankrijk. In deze periode was hij een tijdlang lid van de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer
.

De traumatische ervaringen van de oorlog deden Van Acker de stap zetten naar de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer
(BWP). Hij werd onmiddellijk zeer actief in de Brugse socialistische beweging: nog in 1919 richtte hij de Socialistische Jonge Wacht op en in 1920 werd hij verantwoordelijk uitgever van het socialistisch weekblad Werkerswelzijn, lid van de raad van beheer van enkele socialistische coöperatieve verenigingen en propagandist bij de Centrale der Fabrieksarbeiders. In 1921 stond hij aan het hoofd van de Centrale van Bouw, Hout en Gemengde vakken, en in 1922 werd hij secretaris van de Federatie van Vakbonden in het arrondissement Brugge. In 1932 nam hij het initiatief voor de oprichting van een nieuw socialistisch weekblad, het Vlaamsch Weekblad. In 1926 werd hij voor de BWP verkozen tot gemeenteraadslid van Brugge (een functie die hij met onderbrekingen uitoefende tot in 1970).

Ook op nationaal vlak begon Van Acker zich te profileren. In 1927 werd hij verkozen tot volksvertegenwoordiger en van 1936 tot 1944 was hij quaestor van de Kamer. Intussen was hij ook lid geworden van het nationaal partijbestuur van de BWP. Tijdens de bezetting nam hij de leiding op zich van de clandestiene socialistische partij.

Na de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
bouwde Van Acker een indrukwekkende politieke loopbaan uit. Hij was achtereenvolgens minister van arbeid en sociale voorzorg (september 1944 - februari 1945 en maart - juli 1946), eerste minister en minister van steenkool (februari 1945 - januari 1946 en maart - juli 1946), minister van verkeerswezen (maart 1947 - juni 1949) en opnieuw eerste minister (april 1954 - juni 1958). In 1961 werd hij voorzitter van de Kamer, een functie die hij bleef bekleden tot in 1974.

Van Acker toonde reeds als jonge parlementair interesse voor de problematiek van de sociale zekerheid. Hij diende verschillende wetsvoorstellen en -ontwerpen met betrekking tot de werkloosheid in en drong herhaaldelijk aan op een vereenvoudiging en centralisatie van het stelsel van maatschappelijke zekerheid. Onder zijn ministerschap werd de belangrijke besluitwet betreffende de maatschappelijke zekerheid van 28 december 1944 uitgevaardigd. Vandaar dat hij als 'vader van de sociale zekerheid' de geschiedenis is ingegaan.

Van Acker behoorde tot de zogenaamde Zandhovengeneratie, een groep socialistische politici die afstand nam van de Vlaamsgezinde affiniteit die voor de oorlog binnen het Vlaamse socialisme had geleefd. Als reactie op de Vlaams-nationalistische collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
, maar ook de naoorlogse wallingantische roep om federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer
, wierp ze zich op als behoeder van de Belgische eenheid. Van Acker bleef dan ook steeds een voorstander van de unitaire staat en stelde zich zeer gematigd op in communautaire en taalkwesties.

Naast zijn politieke loopbaan was hij bedrijvig als letterkundige. Voor de Tweede Wereldoorlog had hij een eigen boekenwinkel en gaf hij via de zelf opgerichte uitgeverij De Garve De Garve
Lees meer
een tijdlang een gelijknamige letterkundige reeks uit om goedkope pockets onder het publiek te brengen. Als geen ander kende hij de Brugse taal en volksgebruiken.

Werken

Moederweelde, 1927.
Drie Sterren, 1962.
Herinneringen, 1964-1967, 2 dln.
Puntdichten en Grafschriften, 1968.

Literatuur

— G. Fischer, Achille Van Acker. De realistische idealist, 1957.
— J. Florquin, Achille Van Acker, in: Ten huize van..., III, 1966.
— R. Declerck, Mijn vriend Achiel, 1969.
— R. Stuyck, Tussen kolenzak en parlement, in: De Winners. Gesprekken met suksesmensen, 1972.
Liber Amicorum Achille Van Acker, 1973.
— J. Grootaers, Achiel Van Acker in het parlement, 1927-1974, 1975.
— M. Nuyttens, De legendarische vader: Achille Van Acker, in: Een ziekenfonds in tijdsperspectief. 25 jaar Bond Moyson Brugge-Oostende, 1993.
— M. Galle, Achiel Van Acker: tochten, 1998.
— M. Galle en S. Loccufier (red.), Facetten van 100 jaar politieke, economische en sociale geschiedenis. Herdenking geboorte Achiel Van Acker 1898-1998, Brussel, 2000.

Suggestie doorgeven

1973: Emiel Buysse (pdf)

1998: Paule Verbruggen (pdf)

2023: Amsab-ISG

Databanken

Inhoudstafel