Terwagne, Modest

Persoon
Harry Van Velthoven (2024, aanvulling), Geert Van Goethem (1998)
Volledige voornaam
Nicolas Modeste
Geboorte
Namen, 14 januari 1864
Overlijden
Brussel, 30 januari 1945
Leestijd: 3 minuten

Modest Terwagne (1864-1945) was een socialistisch politicus, die rond de eeuwwisseling de Antwerpse BWP leidde. Terwagne zetelde van 1897 tot 1920 als gemeenteraadslid in Antwerpen en was van 1900 tot 1919 actief als Kamerlid.

Modest Terwagne was de zoon van een te Dinant gevestigd katholiek slagersgezin. Terwagne volgde onderwijs aan het gemeentelijk college en daarna aan de universiteit te Brussel, waar hij in 1888 als arts afstudeerde. Hij was in Antwerpen inwonend student (Sint-Elizabethgasthuis) geweest, vestigde zich daar en bouwde een grote dokterspraktijk uit. Van 1897 tot 1920 was hij gemeenteraadslid, van 1900 tot 1919 Kamerlid voor de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer
(BWP); in 1919 werd hij niet gekozen en in 1921 vestigde hij zich als arts te Chevron.

Reeds in Dinant was Terwagne fervent antiklerikaal geworden en in 1879 richtte hij mee de plaatselijke afdeling van La Libre Pensée op. In Brussel was hij actief in liberaal-progressieve kringen en kwam er onder invloed van César de Paepe De Paepe, César
César de Paepe (1841-1890) was medestichter van de socialistische beweging in België en een voorstander van Vlaamse ontvoogding. Lees meer
en Hector Denis. In Antwerpen werd hij eind 1889 lid van de Antwerpse loge Les Amis du Commerce et de la Persévérance Réunis. Als republikein en voorstander van het algemeen stemrecht verkoos hij een samenwerking tussen radicaal-liberalen en socialisten boven een verbond van alle liberale verenigingen. Eind 1894 stichtte hij met een aantal progressieve liberalen de Ligue socialiste de langue française, die zich bij de Antwerpse federatie van de BWP aansloot. Na enkele maanden zetelde hij in het zeven personen tellende uitvoerend comité en na de ontgoochelende gemeenteraadsverkiezingen van 1895 nam hij de leiding van de Antwerpse BWP. Bij de eeuwwisseling behaalde de partij drie gemeenteraadszetels en de eerste Kamerzetel voor lijstaanvoerder Terwagne, die inmiddels vooral passief Nederlands had geleerd en voor De Werker De Werker
De Werker was een Antwerps socialistisch weekblad, dat werd opgericht in 1868 en in 1914 opging in Volksgazet. Lees meer
schreef. Zoals de Antwerpse federatie vanaf 1894 socialisme met flamingantisme Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
verenigde, werd Terwagne een notoir verdediger van de Vlaamse belangen op congressen, in de gemeenteraad en in de Kamer, waar hij de taalwetten Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
hielp goedkeuren.

Naar 1914 toe werd Terwagne in Antwerpen overschaduwd door Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer
, Brussels gemeenteraadslid vanaf 1908 en Brussels volksvertegenwoordiger vanaf 1910. Deze speelde een sleutelrol in het herstel van de eenheid tussen de plaatselijke partij en de ‘neutrale’ vakbonden en binnen de Antwerpse Diamantbewerkersbond. Tevens werd Huysmans het socialistisch boegbeeld in Vlaamsgezinde pluralistische meetings, startend te Antwerpen met de Drie Kraaiende Hanen Drie Kraaiende Hanen
De ‘drie kraaiende hanen’ was de benaming voor de drie volksvertegenwoordigers die in 1910-1911 over de partijgrenzen heen een campagne voor de vernederlandsing van de Rijksuniversiteit G... Lees meer
. Hij nam afstand van antiklerikale kartels en de liberale connectie. Reeds voor de Kamerverkiezingen van juni 1912 werd Huysmans vanuit vakbondskringen gepolst om Terwagne te vervangen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
kreeg Terwagne in Den Haag de leiding van de door de Belgische regering opgerichte propagandadienst Office belge. Hij werd een radicale Belgische nationalist en voerde een felle campagne tegen Huysmans, de man van Stockholm, die echter steun kreeg van de Antwerpse socialisten, ook van hun voormannen in Groot-Brittannië en Nederland. Na de oorlog riep de nationale partijraad Terwagne tot de orde, tegen de zin van een viertal Waalse socialisten, terwijl de Antwerpse federatie hem desavoueerde en door Huysmans verving. In 1919 kwam Terwagne nog op met een scheurlijst, die weinig stemmen haalde. Hij verliet de politiek en verhuisde naar Wallonië.

Literatuur

– A. van Laar, Geschiedenis van de Arbeidersbeweging te Antwerpen en omliggende, 1926.
– E. de Schampheleire, De socialist-geneesheer-vrijmetselaar Modeste Terwagne en zijn tijd, VUB, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1973.
– H. van Velthoven, De Vlaamse kwestie 1830-1914. Macht en onmacht van de Vlaamsgezinden, 1982.
– J. Hunin, Het enfant terrible Camille Huysmans 1871-1968, 1999.

Suggestie doorgeven

1975: Harry Van Velthoven (pdf)

1998: Geert Van Goethem

2024: Harry Van Velthoven

Databanken

Inhoudstafel