Van Cauteren, Richard

Richard Van Cauteren behaalde in 1929 het diploma van burgerlijk mijningenieur aan de Katholieke Universiteit Leuven (KUL) en was er hoogleraar tot oktober 1973. Hij lag mee aan de basis van de omvorming van de ‘Speciale Scholen’ tot een zelfstandige Faculteit Toegepaste Wetenschappen in 1961 en de splitsing in een Nederlands- en Franstalige faculteit in 1964.

De Vlaamsche Concentratie

Van Cauteren diende als secretaris tijdens het Congres der Vlaamsche Concentratie Vlaamsche Concentratie
Vlaamsche Concentratie (1935-±1940) was de naam voor de idee en de beweging die streefde naar de hergroepering van alle katholieke Vlamingen. Lees meer van 19 juli 1936 en werd na het congres benoemd tot het ‘leidingscomité’. Hij was lid van de centrale raad van het in 1936 heropgerichte Katholiek Vlaamsch Oud-Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Oud-Hoogstudentenverbond
Lees meer en secretaris voor de gouw Brabant. Hij toonde zich in zijn bijdragen in Nieuw Vlaanderen Nieuw Vlaanderen (1934-1944)
Nieuw Vlaanderen (1934-1944) had als uitgangspunt de eentaligheid van Vlaanderen. Door zijn federalistische stellingname midden jaren 1930 was het blad radicaler dan de katholieke partij ... Lees meer (waarvan hij redacteur was) en De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer een voorstander van het federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer . Samen met zijn collega Gentil Reyntjens en andere academici uit de groep rond Nieuw Vlaanderen nam Van Cauteren regelmatig deel aan activiteiten van de DeVlag Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer .

Als lid van de Katholieke Vlaamsche Volkspartij Katholieke Vlaamsche Volkspartij
De Katholieke Vlaamsche Volkspartij was de Vlaamse vleugel van het Blok der Katholieken van België, opgericht op 11 oktober 1936 met als Franstalige tegenhanger de Parti catholique social... Lees meer (KVV) zag hij mogelijkheid tot samenwerking met het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV), al uitte hij reserves bij de ‘uit katholiek en sociaal oogpunt ongezonde totalitaire staatsopvattingen’ en ‘bedenkelijke en enge anti-Belgische uitlatingen’ van sommige leidinggevenden. In oktober 1936 nam hij samen met Paul Sobry Sobry, Paul
De priester en Leuvense hoogleraar Paul Sobry (1895-1954) was – mede vanuit flamingantische motieven - een pleitbezorger van de universiteit als een instituut dat in de plaats instond voo... Lees meer namens de Concentratie deel aan een vergadering bij Prosper Thuysbaert Thuysbaert, Prosper
Jonkheer Prosper Paul Thuysbaert (1889 - 1965) was notaris in en burgemeester van zijn geboortestad Lokeren en hoogleraar aan de Leuvense universiteit. Wat de Vlaamse kwestie betreft spee... Lees meer met oog op het bundelen van de katholieke krachten in Vlaanderen. Hij steunde het beginselakkoord KVV-VNV Beginselakkoord KVV-VNV
Het beginselakkoord KVV-VNV werd ondertekend door vertegenwoordigers van de Katholieke Vlaamsche Volkspartij (KVV) en het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) op 8 december 1936. Het moest ee... Lees meer van december 1936.

Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Duitse bezetting werd Van Cauteren vanwege zijn expertise in mijnbouw aangesteld als Provinciaal Commissaris voor ’s Lands Wederopbouw voor Limburg. Gouwleider Theo Brouns Brouns, Theo
Lees meer probeerde hem voor het VNV te werven, maar Van Cauteren ging hier niet op in.

Na de oorlog sympathiseerde hij met de amnestie Amnestie
Lees meer beweging. In december 1950 was hij samen met onder meer Brouns’ weduwe en de professoren Karel Pinxten Pinxten, Karel
Priester Karel Pinxten (1903-1956) was docent economie aan de KU Leuven. In tal van publicaties pleitte hij voor een grotere welvaart en de ontwikkeling van een regionaal economisch bele... Lees meer en Louis Janssens aanwezig bij een verbondsvergadering van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Leuven Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Leuven K
Het Katholiek Vlaamsch Hoogstudenten Verbond (KVHV) werd opgericht in 1902 onder de benaming Vlaamsch Verbond als eerste Vlaamse studentenkoepel aan de Katholieke Universiteit Leuven, een... Lees meer ter opening van een ‘propaganda-week voor amnestie’.

De vernederlandsing van de KUL

In 1941 werkte Van Cauteren mee aan het boek 100 groote Vlamingen en legde in zijn bijdrage over Simon Stevin de nadruk op diens belang voor de ontwikkeling van het Nederlands als wetenschapstaal. Ook als docent hechtte hij een bijzonder belang aan taal: hij behoorde tot de eerste docenten die tijdens de jaren ’30 door de academische overheid uitgekozen werden om Nederlandstalige colleges te geven.

Het tekort aan Vlaamse ingenieursstudenten en de achterstelling van Vlaamse ingenieurs vóór de oorlog schreef hij toe aan ‘de miskenning van de volkstaal’. Als algemeen voorzitter van de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging Vlaamse Ingenieursvereniging
De Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging (1928) wilde het wetenschappelijke leven vernederlandsen en de beroepsbelangen van de ingenieurs behartigen. Lees meer (1945-1947) en erevoorzitter van de Leuvense Vlaams Technische Kring na 1952 prentte Van Cauteren de leden in dat zij als ingenieurs in spe een rol te spelen hadden in ‘de strijd om de bewustwording van ons volk’. De Vlaamse elite diende haar plaats op te eisen om ‘haar volk de erkenning te geven die het reeds zolang ontbeert’.

Tussen 1964 en 1968 was hij de eerste decaan van de Nederlandstalige Faculteit Toegepaste Wetenschappen. Hij was ook lid van de Vereniging voor Wetenschap en het Verbond der Vlaamse Academici Verbond der Vlaamse Academici
Het Verbond der Vlaamse Academici was een drukkingsgroep die de Vlaamse hooggeschoolden moest verenigen. Het was de voortzetting van het Algemeen Vlaams Oud-Hoogstudentenverbond, dat mee ... Lees meer . Tijdens de kwestie ‘Leuven Vlaams’ onderhield Van Cauteren nauwe contacten met de Vlaamse ingenieursstudenten.