Van Kesbeeck, Oscar

Persoon

Oscar van Kesbeeck (1886-1943) was een advocaat, Vlaamsgezind liberaal volksvertegenwoordiger en schepen in Mechelen. Hij was voorzitter van de Belgische Voetbalbond. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij als schepen afgezet en in het Fort van Breendonk opgesloten.

Geboorte
Mechelen, 17 juli 1886
Overlijden
27 februari 1943
Leestijd: 4 minuten

Oscar van Kesbeeck was de zoon van Joseph van Kesbeeck (1841- ca. 1909), die een industrieel kopergieter, fabrieksbaas en liberaal gemeenteraadslid (1896-1899) in Mechelen was. Na zijn Grieks-Latijnse humaniora aan het Koninklijk Atheneum van Mechelen studeerde hij rechten aan de Vrije Universiteit Brussel en liep in 1911-1914 stage bij Louis Franck Franck, Louis
De inzet van Louis Franck (1868-1937) voor de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs en de Gentse universiteit bracht hem rond 1910 op het hoogtepunt van zijn Vlaams-liberale roem.... Lees meer
. Daarna vestigde hij een advocatenpraktijk in Mechelen en was stafhouder aan de Mechelse balie.

Van Kesbeeck was bij de massa populair omdat hij in 1904, op zijn achttien jaar al, stichter was van voetbalclub Racing Mechelen. Hij was er achtereenvolgens speler (1904-1905), bestuurslid (1911-1919) en voorzitter (1906-1911 en 1919-1943). In 1919 was hij stichtend voorzitter van de atletiekafdeling van de club. Hij was scheidsrechter vanaf 1906 en de delegatieleider van het Belgische nationale elftal bij het eerste wereldkampioenschap voetbal in 1930 in Uruguay. Hij was nationaal voorzitter van de Belgische Voetbalbond in 1937-1943 (zie: Sport Sport
Sport en Vlaamse beweging raakten in de loop van de 19de en 20ste eeuw steeds meer met elkaar verstrengeld. Niet alleen drukten de taalkwestie en de communautaire problematiek hun stempel... Lees meer
).

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
droeg Van Kesbeeck in het geheim protestbrieven rond tegen de activisten Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
. Vooral door zijn bruuske optreden werd de berucht geworden meeting van de activisten op 10 februari 1918 in Mechelen verstoord en kwam er niets in huis van de toejuiching door de bevolking van de Vlaamse onafhankelijkheid waarop de activisten gehoopt hadden.

Wellicht omwille van zijn engagementen in de voetbalwereld en zijn drukke advocatenpraktijk stapte Van Kesbeeck pas in 1932 in de politiek, waar zijn uitzonderijke talenten van redenaar en leider evenzeer goed van pas kwamen. Na de – zeer laattijdige en beperkte − democratisering van de liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer
in Mechelen in het voorjaar van 1932 was hij de bekendste nieuweling in het hervormde plaatselijke partijbestuur. Hij was de voorman van een nieuwe generatie Vlaamsgezinde en volkse politici, die ageerde tegen de Belgisch-nationalistische, dikwijls francofone partijelite. Hij was antisocialistisch en ging met zijn medestanders in concurrentie met de Vlaams-nationalisten en Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer
isten, die bij steeds meer liberalen aanhang wonnen. Dat de oude garde nog sterk stond, bleek toen Van Kesbeek slechts de strijdplaats op de liberale lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen van 1932 kon bekomen en hij raakte niet verkozen. Wel werd hij anderhalve maand later als liberale lijsttrekker tot volksvertegenwoordiger verkozen, want de Vlaamsgezinde liberalen stonden sterker in het arrondissement dan in de stad Mechelen.

Van Kesbeeck ging een heel eind mee in de kritiek tijdens de crisisjaren 1930 op de 'politieke knoeiers'. In 1936 werd hij opnieuw de liberale lijsttrekker voor de Kamer in het arrondissement Mechelen. Ondanks een beperkte winst voor de liberale partij en een uitstekende persoonlijke score raakte Van Kesbeeck niet als volksvertegenwoordiger herkozen. De Mechelse liberalen trachtten hem als provinciaal senator in het parlement te loodsen, maar de socialisten weigerden hun broodnodige steun aan de antisocialist Van Kesbeeck, die ook de advocaat was in enkele rechtszaken tegen hun Mechelse coöperatie Vooruit. In zijn plaats raakte de liberaal Arthur Vanderpoorten Vanderpoorten, Arthur
Arthur Vanderpoorten (1884-1945) was een Vlaamsgezinde liberale politicus uit het Pajottenland. Tijdens het interbellum speelde hij een belangrijke rol in de vernederlandsing van het onde... Lees meer
tot provinciaal senator verkozen, eveneens een boegbeeld van de Vlaamsgezinden. Het conflict verzuurde de relatie tussen de Mechelse liberalen en socialisten en ook binnen de liberale partij tussen de Vlaamsgezinden, want Van Kesbeeck voelde zich tekortgedaan.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 1938 kwam het tot een harde strijd tussen de oudgediende en Belgischgezinde Paul Lamborelle Lamborelle, Paul
Lees meer
en Van Kesbeeck. Het kwam tot een complete breuk toen de leiders van de Vlaamse Concentratie Vlaamsche Concentratie
Vlaamsche Concentratie (1935-±1940) was de naam voor de idee en de beweging die streefde naar de hergroepering van alle katholieke Vlamingen. Lees meer
, een eenheidslijst van de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
, het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) en Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer
-Vlaanderen, aan Van Kesbeeck en zijn partijgenoot Frans Boon Boon, Frans
Frans Boon (1791-1852) legde zich toe op de studie van de grammatica en de Vlaamse literatuur. Boon raakte ook verwikkeld in de  polemieken van de spellingoorlog. Met zijn taalpedagogisc... Lees meer
elk een schepenambt aanboden om een rechtse, Vlaamsgezinde meerderheid in Mechelen in het zadel te helpen. Bovendien werd een vage afspraak gemaakt dat Van Kesbeeck, die schepen van Onderwijs werd, na enkele jaren het burgemeesterschap zou krijgen. Bij de parlementsverkiezingen van 1939 kwamen Van Kesbeeck en Boon met een liberale scheurlijst op, maar ze maakten geen kans op een verkozene.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
werd Van Kesbeeck al in het voorjaar van 1941 wegens zijn anti-Duitse houding uit zijn schepenambt ontzet. De agitatie tegen hem en andere kritische politici kende een driest hoogtepunt toen hij van half mei tot half juli 1941 in het Fort van Breendonk gevangengezet werd, samen met de socialistische volksvertegenwoordiger Désiré Bouchery Bouchery, Désiré
Désiré Bouchery (1888-1944) evolueerde van marxist in de Socialistische Jonge Wacht tot Vlaamsgezind socialistische leider van de Belgische Werkliedenpartij tijdens het interbellum. Hij w... Lees meer
. Hij keerde als een gebroken man terug, maar bleef actief in de sluikpers. De ontbering in het kamp droeg bij tot zijn vroege dood twee jaar later op 56-jarige leeftijd. Hij werd als bondsvoorzitter opgevolgd door zijn stadsgenoot kanunnik Francis Dessain. In Mechelen zijn een straat, een brug en het voetbalstadion van Racing naar hem genoemd.

Literatuur

– RCM Gedenkboek 1904-1929, 1929.
– Racing 100 jaar 1904-2004, 2004.
– G. Geypen, Liberalisme in Mechelen. Historische schets van het liberalisme en de Liberale Partij in Mechelen van 1830 tot 1961, 2009.

Suggestie doorgeven

2023: Herwig De Lannoy

Databanken

Inhoudstafel