Vandermeulen, Paul

Persoon
Erik De Smet (2023, aanvulling), Luc De Bruyne (1998)

Paul Vandermeulen (1893-1975) was een studentenleider, frontaalmoezenier en beroemd Vlaams katholiek figuur.

Pseudoniem
Lambertus
Religieuze naam
Pater Lambertus
Geboorte
Bree, 2 maart 1893
Overlijden
Neerpelt, 30 mei 1975
Leestijd: 3 minuten

Paul Vandermeulen was als student in de theologie in Luik van 1912-1914 algemeen voorzitter van de Limburgse gouwbond van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AVKS). Vandermeulen ijverde fel voor een actievere medewerking van lekenstudenten en bouwde het AVKS in Limburg Limburg
Lees meer
sterk uit.

In 1914 meldde hij zich als oorlogsvrijwilliger-brancardier en in 1916 werd hij secretaris van hoofdaalmoezenier mgr. Jan Marinis Marinis, Jan
Priester Jan Marinis (1879-1942) was tijdens de Eerste Wereldoorlog hoofdaalmoezenier van het Belgische leger aan en achter het IJzerfront. Lees meer
. Om de Limburgse soldaten-studenten aan het IJzerfront te blijven bezielen publiceerde hij vanaf 1 februari 1916 tot 1 mei 1917 het Limburgsch Studentenblaadje voor Oorlogstijd ( frontblaadjes Frontblaadjes
Frontblaadjes waren krantjes die tijdens de Eerste Wereldoorlog onder de soldaten werden verdeeld, met als doel hun moraal op te krikken. Lees meer
). Vandermeulen schreef enkele artikelen over de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
en over de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer
). Hij beschouwde de bestraffing van de ondertekenaars van het hogeschoolmanifest als onrechtvaardig. Daarnaast keurde hij de activistische Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
politiek, die in samenwerking met de bezetter de bestuurlijke onafhankelijkheid wilde realiseren, af. In de eerste plaats moest de Duitse bezetter uit het land verjaagd worden. Later diende wel een bestuurlijke scheiding doorgevoerd te worden, ook als dit ten koste ging van het Belgische belang. Hij werd in mei 1917 omwille van zijn artikelen gedegradeerd en in augustus 1917 door de Militaire Veiligheid voor drie maanden naar het Franse eiland Cézembre Cézembre
Cézembre was tijdens de Eerste Wereldoorlog een strafkamp van het Belgische leger. Het verwierf een mythische status nadat de Belgische legerleiding de aalmoezenier Paul Vandermeulen erhe... Lees meer
verbannen, waarna hij tot augustus 1919 in enkele Franse militaire hospitalen werkzaam was. Na de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
werd hij leraar in het Waalse college Saint-Roch in Ferrières. In 1927 benoemde de nieuwe bisschop van Luik, mgr. Louis-Joseph Kerkhofs Kerkhofs, Louis-Joseph
Louis-Joseph Kerkhofs (1878-1962) was bisschop van Luik van 1927 tot 1961. Hij stond welwillend tegenover de Vlaamse Beweging, maar verzette zich tegen het Vlaams-nationalistisme. Hij ste... Lees meer
, hem tot professor filosofie aan het seminarie in Sint-Truiden.

In gehoorzaamheid aan zijn geestelijke overheid diende hij in 1928 in Sint-Truiden mee te werken aan de oprichting van de Katholieke Studentenactie – Jong Vlaanderen Katholieke StudentenActie
De Katholieke Studentenactie (KSA) was een (jeugd)beweging rond Katholieke Actie. Ze was gericht op scholieren en beschouwde zichzelf als een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse Studenten... Lees meer
(KSA) in Limburg, als tegenhanger van het AKVS. In 1931 organiseerde Vandermeulen de Romebedevaart van de Vlaamse studenten, waar zij evenwel door paus Pius XI om hun Vlaams-nationalisme werden berispt. In 1932 trad hij tot verbazing van velen in bij de trappisten in Achel. Alhoewel hij een contemplatief monnikenleven leidde, groeide hij uit tot een icoon van het katholieke Vlaams-nationalisme. Zo celebreerde hij in 1953 de mis op de IJzerbedevaart. In februari 1958 stichtte hij een trappistenabdij in het Congolese Kasanza.

Literatuur

– L. Roppe, Vandermeulen, Paul, in; Nationaal Biografisch Woordenboek, 1969, dl. 8.
– J. Torfs, Omtrent de verbanning van legeraalmoezenier Paul Vandermeulen, in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 34, 1975, nr. 3, pp. 145-164.
– J. Keunen en J. Beyers-Bell, Paul Vandermeulen, in: Twintig eeuwen Vlaanderen, 1976, pp. 323-326, dl. 14.
– J. Florquin, Ten huize van..., 1976, dl. 7.
– J. Florquin, Ten huize van..., 1980, dl. 16.
– L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS, 1982, dl. 1.
– L. de Bruyne, Paul Vandermeulen 1893-1975. Van frontaalmoezenier tot monnik, 1993.
– L. Vandeweyer, Het activisme in Limburg tijdens de Eerste Wereldoorlog, in: Limburg - Het Oude Land van Loon, nrs. 2-3, 1997, pp. 97-139 en pp. 193-230.

Suggestie doorgeven

1975: Jozef Jageneau (pdf)

1998: Luc De Bruyne

2023: Erik De Smet

Databanken

Inhoudstafel