Vlaamsch Persbureau

Organisatie
Sam Van Clemen (2023, aanvulling), Pieter Van Hees (1998)

Het Vlaamsch Persbureau was een onderdeel van het in Den Haag gevestigde Vlaamsch Comité en belastte zich met pers en propagandazaken voor de uitgeweken activisten.

Oprichting
december 1918
Stopzetting
december 1919
Leestijd: 3 minuten

Het Vlaamsch Persbureau was een onderdeel van het in Den Haag gevestigde Vlaamsch Comité Vlaamsch Comité
Het Vlaamsch Comité (1918-1919) werd opgericht om enerzijds de gemeenschappelijke politieke doeleinden van het activisme op het internationale forum aan de bod te brengen en anderzijds de... Lees meer
van uitgeweken activisten en stond onder leiding van Hendrik Mommaerts, die in 1918 lid was van de activistische Commissie van Zaakgelastigden (zie activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
). De organisatie, die van december 1918 tot eind 1919 actief was, stond in voor de pers en propagandazaken van de uitgeweken activisten.

Het bureau verzorgde onder andere de uitgave van de brochure Pro Flandria Servanda en de uitgave van sluikblaadjes, als van de tijdschriften ‘t En Zal (Den Haag) en De Vrije Stem De Vrije Stem (1918-1919)
Lees meer
(Maastricht), tegen de Belgische regering in 1918-1919 (zie activistische sluikpers Activistische sluikpers
De activistische sluikpers waren pamfletten die na 11 november 1918 werden verspreid door in België achtergebleven activisten. Na enkele maanden hielden ze op te verschijnen. Lees meer
). Ook werd in 1918 in tijdschriftvorm een Persoverzicht uitgegeven waarin bijdragen uit de Belgische en internationale pers werden becommentarieerd. Voor het schrijven en verspreiden van deze ondergrondse pers werd een beroep gedaan op achtergebleven en ondergedoken activisten, zoals August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
, Jules Spincemaille Spincemaille, Jules
Lees meer
en Hugo van den Broeck Van den Broeck, Hugo
Hugo van den Broeck (1891-1960) was vooral actief in verschillende domeinen van de perswereld. Na de Eerste Wereldoorlog vlucht hij naar Nederland en wordt in België bij verstek veroordee... Lees meer
.

Op 16 augustus 1919 publiceerde het Persbureau een geheime nota met instructies aan de Belgische agenten die in Nederlands Limburg Limburg
Lees meer
propaganda maakten om de bevolking gunstig te stemmen voor de overdracht van deze provincie aan België. De nota van het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken was gericht aan het 'GQG' (Groot Hoofdkwartier) en ondertekend door de liberale minister Paul Hymans Hymans, Paul
Paul Hymans (1865-1941) was een Brusselse, Franstalige en liberale politicus. Tussen 1918 en 1935 was hij minister van Buitenlandse Zaken. Hij toonde nooit veel begrip of belangstelling v... Lees meer
. Hij gaf de echtheid van het stuk toe, maar voerde aan dat de vermelde datum van 3 juli 1919 vals was. Volgens hem dateerde de nota van 20 mei, dus voordat de Opperste Raad van de geallieerden op 4 juni had besloten dat een met Nederland te sluiten verdrag geen overdracht van grondgebied noch vestiging van internationale servituten mocht inhouden.

De nota was echter niet ingetrokken, waardoor de Belgische agenten in Limburg werkzaam waren gebleven, tot Hymans publiekelijk verklaarde dat de annexatie van Nederlands Limburg door België niet meer de intentie van de regering was. Op die manier zouden er exemplaren van de nota met een afwijkende datum in omloop kunnen geweest zijn. De aan het Vlaamsch Persbureau verstrekte kopie droeg de datum 3 juli 1919.

Werken

– Persoverzicht, 1918.

Literatuur

– H.D. Mommaerts, Het Belgisch expansionisme bij de herziening van de verdragen van 1839 en de vredesbesprekingen te Parijs in 1919, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, jg. 36, 1977, nr. 4, pp. 193-204.
– H.D. Mommaerts, Naschrift op: Het Belgische expansionisme bij de herziening van de verdragen van 1839 en de vredesbesprekingen te Parijs in 1919, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, jg. 37, 1978, nr. 2, pp. 101-104.
–
M. de Waele, De Belgische annexionistische campagne in Nederlands-Limburg (1914-1920), in: Acta, colloquium over de geschiedenis van de Belgisch-Nederlandse betrekkingen tussen 1815 en 1945 (Brussel 10-12 december 1980), 1982, pp. 353-397.
–
T. Cobbaert, Verspreidt de geheime bladjes. De aktivistische sluikpers (1918-1919), in: ADVN Mededelingen, jg. 60, 2018.

Suggestie doorgeven

1975: Hendrik D. Mommaerts (pdf)

1998: Pieter Van Hees

2023: Sam Van Clemen

Inhoudstafel