Vlaemsch Midden-Comiteit

Organisatie
Sam Van Clemen (2024, aanvulling), Sam Van Clemen (1998)

Het Vlaemsch Midden-Comiteit (1849-1857) was een Vlaamsgezind genootschap in Brussel, dat ijverde voor de volledige vernederlandsing van het lager en middelbaar onderwijs in Vlaanderen.

Alternatieve naam
Vlaams Midden-Comiteit
Middencomiteit
Oprichting
1849
Stopzetting
1857
Leestijd: 2 minuten

Aan een Vlaemsch Midden-Comiteit werd voor het eerst gedacht in augustus 1849. Toen beslisten Michiel van der Voort Van der Voort, Michiel
Michiel Van der Voort (1812-1867) woonde achtereenvolgens in Antwerpen en Brussel en was in beide steden een pionier in Vlaamsgezinde acties. Hij was betrokken bij vele organisaties, zoal... Lees meer
en enkele Brusselse flaminganten een comité te stichten om een algemeen petitionnement te organiseren naar aanleiding van de bespreking van de wet op het middelbaar onderwijs Middelbaar onderwijs
De geschiedenis van het middelbaar onderwijs is nauw verweven met die van de Vlaamse beweging. Tot diep in de 20ste eeuw bleef de middelbare school een grotendeels Franstalig bastion van ... Lees meer
. Op 25 december 1849 werd het bewuste comité in het Brusselse stadhuis boven de doopvont gehouden. Vanaf het begin werd het Midden-Comiteit gedomineerd door de Brusselse leden zoals Van der Voort, Johan M. Dautzenberg Dautzenberg, Johan M.
Lees meer
, Karel F. Stallaert Stallaert, Karel
Karel Stallaert (1820-1893) was een Belgische taalkundige en auteur. Lees meer
en Felix vande Sande Vande Sande, Felix
Felix vande Sande (1824-1890) was vooral actief binnen de Brusselse toneelwereld. Hij streefde naar Nederlandstalig theater en de uitbouw van een professionele schouwburgorganisatie. Hij ... Lees meer
.

De vereniging koppelde de Vlaamse kwestie aan de onderwijskwestie. Ze ijverde concreet voor de volledige vernederlandsing van het lager en middelbaar onderwijs in Vlaanderen. Voor Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
werd alleen de vernederlandsing van het lager onderwijs Lager onderwijs
De ‘taalstrijd’ in Vlaanderen is op het niveau van het lager onderwijs minder problematisch verlopen dan op dat van het middelbaar en van het hoger onderwijs. Toch was de verfransing van ... Lees meer
geëist, omdat kennis van het Frans in de hoofdstad onontbeerlijk werd geacht.

Zoals de benaming Midden-Comiteit aanduidt, werd het initiatief van meet af aan ruimer dan een plaatselijk genootschap opgevat. Het was de bedoeling om tot een overkoepelende organisatie te komen van Vlaamsgezinde verenigingen, maar dit doel werd nooit bereikt.

Het Midden-Comiteit werkte gedurende zijn hele bestaan met dezelfde middelen: petitionnementen, opstellen van vertogen, artikelen in tijdschriften en bladen, vlugschriften... Deze werden onder andere gepubliceerd in het maandblad De Vlaemsche Beweging. Vooral van 1850 tot 1853 werd een intense werking ontplooid om het Midden-Comiteit naambekendheid te geven. De jaren 1855 en 1856 vormden het hoogtepunt met de medewerking aan de totstandkoming van de Grievencommissie Vlaemsche Commissie
De Vlaemsche Commissie of Grievencommissie inventariseerde op vraag van de regering in 1856-1857 voor de eerste keer de problemen in verband met de positie van het Nederlands in België en... Lees meer
in 1856. Zo werd in 1855 een voorbereidende klachtenlijst rondgestuurd om de door de commissie te behandelen problemen te kunnen omschrijven en verschillende leden van het Midden-Comiteit waren lid van de Grievencommissie. De mislukking van deze commissie luidde ook het einde van de traditionele actiemiddelen van het Midden-Comiteit en zijn globale werking in. Rond 1857 werden nog geregeld petities georganiseerd om allerlei wantoestanden op taalkundig vlak aan te klagen, maar daarna ontplooide het Midden-Comiteit geen activiteiten meer en lijkt het een stille dood te zijn gestorven.

Gedurende zijn bestaan kon op het Midden-Comiteit geen politiek etiket geplakt worden: het bekende zich nooit tot het liberale of katholieke kamp.

Literatuur

– E. Gubin, Bruxelles au XIXe siècle: berceau d'un flamingantisme démocratique (1840-1873), 1979.
– G. Draye, Laboratoria van de natie: literaire genootschappen in Vlaanderen 1830-1914, 2009.

Suggestie doorgeven

1975: Guy Lernout (pdf)

1998: Sam Van Clemen

2024: Sam Van Clemen

Inhoudstafel