Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus (AVV-VVK)

Begrip
Lieve Gevers (2023, aanvulling), Lieve Gevers (1998)

Deze leuze werd in 1881 gelanceerd door Frans Drijvers in het scholierentijdschrift De Student. Ze verwoordde de dubbele motivatie van Vlaamsgezindheid en ultramontaanse geloofsijver die in 1875 leidde tot het ontstaan van de katholieke Vlaamse studentenbeweging.

Leestijd: 3 minuten

De leuze ‘Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus’ werd voor het eerst gebruikt door seminarist Frans Drijvers Drijvers, Frans
Frans Drijvers (1858-1914) was een Vlaamsgezind en sociaal bewogen priester die een belangrijke rol speelde in de katholieke Vlaamse studentenbeweging en de katholieke Vlaamse beweging vo... Lees meer
als kenspreuk van het mee door hem in 1881 gestichte Mechelse scholierentijdschrift De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer
. Deze leuze bracht de dubbele motivatie – Vlaamsgezindheid en ultramontaanse geloofsijver – tot uiting die in 1875, in de toenmalige atmosfeer van ideologische polarisatie, had geleid tot het ontstaan van de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
.

Al sinds het ontstaan van de Vlaamse beweging werd door haar katholieke aanhangers, in het bijzonder de vele priesters die haar rangen vervoegden, een band gezien tussen Vlaamsgezindheid en katholieke overtuiging. In hun romantische gehechtheid aan de volkseigen tradities nam na 1830 niet alleen de religie maar ook de moedertaal een bijzondere plaats in. Het behoud van de volkstaal hield volgens hen een waarborg in voor het behoud van geloof en christelijke zeden. Ze kon een beschermende dam opwerpen tegen de zogenoemde gevaarlijke en volksvreemde invloeden van rationalisme en liberalisme die met de verfransing in België binnendrongen.

Vanaf omstreeks 1860 kreeg deze combinatie van katholiek en Vlaamsgezind engagement een militanter karakter in de West-Vlaamse beweging, waar ze door Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
onder woorden werd gebracht in het mobiliserende vers ‘wees Vlaming dien God Vlaming schiep’. Gezelles oud-leerling Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer
spoorde in 1873, in het licht van de felle partijstrijd, met zijn oproep ‘dat volk moet herleven’ de katholieke studerende jongeren aan tot Vlaamsgezindheid: het Vlaamse volk van weleer diende opnieuw tot leven te worden gewekt, zowel in zijn grootsheid als in zijn godsdienstzin. Twee jaar later begonnen seminaristen van het Grootseminarie van Brugge met de uitgave van een Almanak voor de leerende jeugd van Vlaanderen Almanak voor de leerende jeugd van Vlaanderen
De Almanak voor de leerende Jeugd van Vlaanderen was een West-Vlaamse studentenalmanak in 1875 en 1876. De uitgave betekende een eerste beslissende stap in het op gang komen van de Blauwv... Lees meer
onder het motto ‘Met 't kruis in top’. Het verschijnen van De Student in 1881 en de leuze die het tijdschrift voerde lagen in het verlengde van deze ontwikkelingen. Redacteur Jakob Muyldermans Muyldermans, Jakob
Lees meer
lichtte deze leuze als volgt toe in het eerste nummer van het nieuwe tijdschrift: ‘(...) worstelen zult gij de heilige strijd met ons voor de misachte moedertaal, overtuigd dat wij voor de moedertaal strijdend, ook kampen voor onze Godsdienst, voor ons Vaderland, voor ons eigen zelfbestaan!’

Tot aan haar verdwijnen in de jaren 1930 bleef de katholieke Vlaamse studentenbeweging gekenmerkt door een ideologisch patroon waarin de waarden 'Vlaams' en 'katholiek' een complementaire en ongeveer evenwaardige positie innamen, al had die katholieke opstelling niet meer altijd dat militante karakter van in de 19de-eeuwse schoolstrijd. Datzelfde gold overigens voor de ideologische opstelling van de hele katholieke Vlaamse beweging en de rechts-radicale Vlaams-nationalistische groeperingen die er in het interbellum uit voortkwamen, zoals het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) en het Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
.

De leuze AVV-VVK werd gemeengoed in de katholieke Vlaamse beweging. Ze verscheen als een monogram in zes kruisvormende letters bovenaan de titelbladzijde van het Vlaamse dagblad De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
, dat na de Eerste Wereldoorlog van de pers kwam en weldra toonaangevend werd. De keuze voor die leuze was niet toevallig. Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog hadden redacteurs en oud-redacteurs van De Student, in het bijzonder August Laporta Laporta, August
August Laporta (1864-1919) speelde een belangrijke rol in de katholieke Vlaamse studentenbeweging van het aartsbisdom Mechelen voor de Eerste Wereldoorlog. Hij was hoofdredacteur van De S... Lees meer
en Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer
, een belangrijke voorbereidende rol gespeeld in de oprichting van deze Vlaamse krant. De verbinding tussen Vlaams en katholiek verloor haar vanzelfsprekendheid vanaf de seculariseringsgolf in Vlaanderen in de jaren 1960. Kenschetsend daarvoor was het verdwijnen van het AVV-VVK-letterkruis in de kop van De Standaard in het najaar van 1999.

Literatuur

– M. Cordemans, Dr. August Laporta en De Student, 1959.
– G. Durnez, De Standaard. Het levensverhaal van een Vlaamse krant, 1985-1993, 2 dln.
– L. Gevers, Bewogen Jeugd. Ontstaan en ontwikkeling van de Katholieke Vlaamse studentenbeweging (1830-1894), 1987.
– L. Gevers, Voor Godsdienst, Vaderland en Moedertaal. Kerk en natievorming in België, 1830-1940, in: Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis, 1997, nr. 3, pp 27-53.

Suggestie doorgeven

1973: Lieve Gevers (pdf)

1998: Lieve Gevers (pdf)

2023: Lieve Gevers

Inhoudstafel