Drijvers, Frans

Persoon
Lieve Gevers (2023, aanvulling), Lieve Gevers (1998, aanvulling)

Frans Drijvers (1858-1914) was een Vlaamsgezind en sociaal bewogen priester die een belangrijke rol speelde in de katholieke Vlaamse studentenbeweging en de katholieke Vlaamse beweging voor 1914. Hij was hoofdredacteur van De Student van 1881 tot 1901.

Volledige voornaam
Jan-Frans
Pseudoniem
F.V.A.
F. Van den Akker
X.
Zwolm
Nostradamus
D. Ackers
Cuique Suum
Expertus
Nelis
Alternatieve naam
Frans Drijvers
Geboorte
Rotselaar, 5 april 1858
Overlijden
Willebroek, 29 december 1914
Leestijd: 7 minuten

Frans Drijvers (1858-1914) engageerde zich van jongs af in de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
van het aartsbisdom Mechelen en speelde daarin een belangrijke rol, vooral door de uitgave van het tijdschrift De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer
. Hij bedacht daarvoor de kenspreuk ‘ Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus (AVV-VVK)
Deze leuze werd in 1881 gelanceerd door Frans Drijvers in het scholierentijdschrift De Student. Ze verwoordde de dubbele motivatie van Vlaamsgezindheid en ultramontaanse geloofsijver die ... Lees meer
’ en was hoofdredacteur van het blad van 1881 tot 1901. Drijvers wierp zich op als een strijdvaardig voorvechter van de taalstrijd, vooral van de vernederlandsing van het middelbaar en in het bijzonder ook van het universitair onderwijs. Hij steunde tegelijk de opkomende christendemocratie. Hij werd door zijn medewerking aan diverse tijdschriften en organisaties zoals Eigen Leven Eigen Leven
Eigen Leven was een genootschap dat werd opgericht door Marie-Elisabeth Belpaire om de katholieke Vlaamsgezinde krachten te bundelen, in het bijzonder op literair vlak. Als eerste project... Lees meer
, Het Vlaamsche Volk Het Vlaamsche Volk (1894-1898)
Het Vlaamsche Volk (1894-1898) was een daensistisch dagblad gesticht in Brussel op initiatief van de Vlaamsche Katholieke Landsbond. Lees meer
en Hooger Leven Hooger Leven (1906-1914)
Het weekblad Hooger Leven was van 1906 tot 1914 een belangrijke spreekbuis van het katholieke flamingantisme. Lees meer
ook een van de spilfiguren in de katholieke Vlaamse beweging. Hij kan illustratief worden genoemd voor de belangrijke maatschappelijke rol die de clerus in Vlaanderen heeft gespeeld. Hij nam geen blad voor de mond tegenover zijn geestelijke oversten en kwam zo vooral in aanvaring met kardinaal Mercier Mercier, Désiré
Désiré Mercier (1851-1926) was van 1906 tot 1926 de kardinaal-aartsbisschop van het aarts­bisdom Mechelen. Hij was een vurig propagandist van het Belgisch patriottisme en leefde tijdens ... Lees meer
.

Frans Drijvers studeerde aan het Klein Seminarie van Hoogstraten Klein Seminarie van Hoogstraten
Het Klein Seminarie van Hoogstraten (1835) kende tot na de Tweede Wereldoorlog een prominente Vlaamsgezinde scholierenbeweging. Lees meer
(1872-1877), aan de filosofieafdeling van het Klein Seminarie van Mechelen Klein Seminarie van Mechelen
Het Klein Seminarie van Mechelen was een belangrijke onderwijsinstelling van het aartsbisdom Mechelen met humaniora en filosofieafdeling voor priesterstudenten. Ze speelde in de 19de eeuw... Lees meer
(1877-1879) en aan het Grootseminarie van Mechelen (1879-1882). Na zijn priesterwijding in 1882 volgde Drijvers gedurende een jaar theologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij werd vervolgens benoemd tot onderpastoor in Sint-Kwintens-Lennik (1883-1885), leraar aan het Sint-Jozefscollege in Aarschot (1885-1890), onderpastoor in Opwijk (1890-1897) en onderpastoor in de Sint-Paulusparochie in Antwerpen (1897-1910). Vanaf 1910 was hij geestelijk bestuurder van de Dochters van Maria in Willebroek.

Drijvers engageerde zich van jongs af in de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
van het aartsbisdom Mechelen en speelde daarin een belangrijke rol. Hij maakte deel uit van de Vlaamsgezinde leerlingenkring die omstreeks 1872 in het Klein Seminarie van Hoogstraten bestond en werd in het Klein Seminarie van Mechelen een actief lid van De Jonge Taalvrienden De Jonge Taalvrienden
De Jonge Taalvrienden was een katholieke studenten- en scholierenbond die van 1875 tot ca. 1880 actief was in het Mechelse. De vereniging gaf de aanzet tot de ontwikkeling van de katholie... Lees meer
. Hij werkte mee aan de tweede literaire bundel die in 1879 door deze Vlaamsgezinde scholierenvereniging werd uitgegeven onder de titel Onze Dageraad.

Als student aan het Grootseminarie van Mechelen behoorde hij tot het groepje van Vlaamsgezinde seminaristen dat omstreeks 1880 opnieuw vaart gaf aan de katholieke Vlaamse studentenbeweging door de uitgave van de scholierenalmanak Driesken de Nijper Driesken de Nijper
Driesken de Nijper (1880-1881) was een almanak voor de schooljeugd, uitgegeven door Mechelse seminaristen, die de verfransing hekelde. De uitgave kreeg een opvolger met De Student en nad... Lees meer
en vooral van het viermaandelijks Mechels studententijdschrift De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer
. Drijvers bedacht de kenspreuk ' Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus (AVV-VVK)
Deze leuze werd in 1881 gelanceerd door Frans Drijvers in het scholierentijdschrift De Student. Ze verwoordde de dubbele motivatie van Vlaamsgezindheid en ultramontaanse geloofsijver die ... Lees meer
' waaronder het tijdschrift met Kerstmis 1880 werd gelanceerd. Hij was hoofdredacteur van De Student van 1881 tot 1901 en bleef ook in de jaren daarna een trouwe medewerker van het blad. Zijn meest gebruikte pseudoniemen waren Cuique suum, Nostradamus, Zwolm, Nelis, Van den Akker en Expertus. Drijvers was ook medeoprichter en medewerker van De Vlaamsche Keikop De Vlaamsche Keikop
De Vlaamsche Keikop was een katholieke studentenalmanak (1890-1922) uitgegeven door Vlaamsgezinde priesters van het aartsbisdom Mechelen. Hij voerde het motto ‘In Vlaanderen Vlaamsch, Vla... Lees meer
, een nieuwe Vlaamsgezinde scholierenalmanak voor het aartsbisdom Mechelen die van 1890 tot kort na de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
verscheen.

Zoals kan blijken uit het door hem gelanceerde motto AVV–VVK was deze diepgelovige priester een vurig voorstander van een katholieke Vlaamse beweging. Vlaams en katholiek waren voor hem nagenoeg synoniemen. Dat bleek onder meer toen op het einde van de jaren 1880 in de katholieke Vlaamse studentenbeweging een discussie ontstond over de vraag betreffende de keuze voor een al dan niet bestendige samenwerking met de vrijzinnige scholierenbeweging. Samen met andere redacteurs van De Student, zoals zijn vriend en medepriester Jakob Muyldermans Muyldermans, Jakob
Lees meer
en de Lierse arts August Laporta Laporta, August
August Laporta (1864-1919) speelde een belangrijke rol in de katholieke Vlaamse studentenbeweging van het aartsbisdom Mechelen voor de Eerste Wereldoorlog. Hij was hoofdredacteur van De S... Lees meer
, wees Drijvers deze gedachte af en steunde hij in 1890 de oprichting van het Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (1890-1892) was de tweede kortstondige nationale overkoepeling van de katholieke Vlaamse studentenbeweging. Lees meer
.

Drijvers wierp zich op als een strijdvaardig voorvechter van de taalstrijd, vooral van de vernederlandsing van het middelbaar en in het bijzonder ook van het universitair onderwijs. Hij steunde tegelijk de opkomende christendemocratie. Hij verdedigde die standpunten behalve in studentenbladen in de artikels die hij vanaf 1889 geregeld in Het Belfort Het Belfort
Het Belfort was een Vlaams katholiek tijdschrift ‘toegewijd aan Letteren, Wetenschap en Kunst’. Het verscheen van 1886 tot 1899. Lees meer
publiceerde, dikwijls onder de schuilnaam van D. Ackers. Hij werd in de jaren 1890 ook medewerker van het Vlaams- en sociaalgezinde weekblad Het Vlaamsche Volk Het Vlaamsche Volk (1894-1898)
Het Vlaamsche Volk (1894-1898) was een daensistisch dagblad gesticht in Brussel op initiatief van de Vlaamsche Katholieke Landsbond. Lees meer
. In de jaren als onderpastoor in Opwijk was hij medeoprichter van een Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
afdeling in Asse, waarvan hij gedurende vele jaren secretaris en drijvende kracht bleef. In zijn Antwerpse periode engageerde hij zich als medebestuurslid, docent en auteur van verhandelingen van de in 1898 door Eigen Taal Eigen Zeden Eigen Taal Eigen Zeden
Eigen Taal Eigen Zeden (1887-1914) was een Antwerpse katholieke scholieren- en studentengilde. Ze ontstond in het elan van de Landdagbeweging en speelde een centrale rol in de vooroorlogs... Lees meer
opgerichte Katholieke Vlaamsche Hogeschooluitbreiding Katholieke Vlaamsche Hogeschooluitbreiding
De Katholieke Vlaamse Hogeschooluitbreiding is een vormings- en nascholingsorganisatie die in 1898 werd opgericht in Antwerpen. Later werden op diverse plaatsen in Vlaanderen afdelingen o... Lees meer
. Hij werd in 1898 ook lid van Eigen Leven Eigen Leven
Eigen Leven was een genootschap dat werd opgericht door Marie-Elisabeth Belpaire om de katholieke Vlaamsgezinde krachten te bundelen, in het bijzonder op literair vlak. Als eerste project... Lees meer
en medewerker van het tijdschrift van deze vereniging, Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer
, waarin hij soms strijdend Vlaamsgezinde maar geregeld ook literaire en kunstkritische bijdragen publiceerde.

Drijvers was zo een van de spilfiguren in de katholieke Vlaamse Beweging. Hij kan illustratief worden genoemd voor de belangrijke maatschappelijke rol die de clerus in Vlaanderen heeft gespeeld. Tegelijk bleef hij een minder bekend gezicht in de Vlaamse beweging omdat hij vooral achter de schermen werkte. Hij trad niet op als publiek spreker op Vlaamsgezinde bijeenkomsten zoals gouw- en landdagen. Hij voerde zijn strijd hoofdzakelijk met de pen, via briefwisseling of zijn talrijke bijdragen in de diverse Vlaamsgezinde bladen waarin hij doorgaans onder een van zijn vele schuilnamen publiceerde.

De geëngageerde priester hield in De Student aan zijn jong publiek voor dat zij eerbied moesten hebben voor het gezag maar dat zij anderzijds ‘vrij en vrank’ voor hun gerechtvaardigde idealen mochten en moesten strijden. Hij nam ook zelf geen blad voor de mond tegenover zijn geestelijke oversten en de katholieke politici aan wie hij verweet dat zij door het verfranst houden van het onderwijs de sociale kloof bestendigden en het volk in de armen van het socialisme dreven. Deze harde verwijten die mee door zijn toedoen in Het Belfort en De Student werden geformuleerd hadden tot gevolg dat de werking van het Katholiek Vlaamsch Studentenverbond in 1892 strandde op een verbod van aartsbisschop Petrus L. Goossens Goossens, Petrus
Petrus Goossens (1827-1906) was aartsbisschop van Mechelen. In 1891-92 nam hij maatregelen tegen de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging. Hij vaardigde tegelijk richtlijnen uit voor een g... Lees meer
.

Na de redactiewisseling in De Student in 1901 ontstonden er spanningen tussen de strijdbare Drijvers en de jongere leden van de redactieploeg, zoals Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer
en Jan Bernaerts Bernaerts, Jan
Jan P. Bernaerts (1879-1956) was een Vlaamsgezinde priester, actief in de katholieke Vlaamse studentenbeweging en de toneelliefhebbersbeweging. Hij was aalmoezenier aan het front tijdens ... Lees meer
. Drijvers was van mening dat zij zich al te meegaand tegenover de kerkelijke overheid opstelden, in het bijzonder tegenover de in 1906 aangetreden kardinaal-aartsbisschop Désiré Mercier Mercier, Désiré
Désiré Mercier (1851-1926) was van 1906 tot 1926 de kardinaal-aartsbisschop van het aarts­bisdom Mechelen. Hij was een vurig propagandist van het Belgisch patriottisme en leefde tijdens ... Lees meer
en dat zij bovendien door hun aandacht voor het cultuurflamingantisme de taalstrijd uit het oog verloren. Drijvers publiceerde in 1907 een reeks artikels in De Student waarin hij de zopas verschenen Bisschoppelijke Onderrichtingen betreffende het gebruik van het Nederlands in het onderwijs scherp op de korrel nam, in het bijzonder Merciers afwijzende beschouwingen over de vernederlandsing van het universitair onderwijs. Enkele andere artikels die Drijvers voor de volgende jaargang instuurde en eens te meer Mercier viseerden werden door de nieuwe redactieploeg niet in De Student gepubliceerd. Laporta trad in dit conflict verzoenend op. Tegenover Mercier hield Drijvers de stelling staande dat de Vlaamse kwestie een ‘vrije kwestie’ was in dewelke priesters en gelovigen zich niet aan hun bisschoppen moesten onderwerpen.

Drijvers werd, samen met de andere leden van Eigen Leven, medeoprichter en medewerker van het sinds 1906 verschijnend Vlaamse weekblad Hooger Leven Hooger Leven (1906-1914)
Het weekblad Hooger Leven was van 1906 tot 1914 een belangrijke spreekbuis van het katholieke flamingantisme. Lees meer
dat de Bisschoppelijke Onderrichtingen wilde bestrijden en een wettelijke regeling van het taalregime in het middelbaar onderwijs wilde nastreven. Zijn sociaal engagement profileerde zich verder doordat hij vanaf 1908 redactielid en geregeld medewerker werd van De Gids op maatschappelijk gebied. In 1909 werd hij ook bestuurslid van het Verbond der Sociale Priesterkringen. Op dit terrein schuwde hij de openbaarheid niet. Eerder al had Drijvers naambekendheid gekregen door de publicatie van maatschappelijk bewogen en antisocialistische geschriften. Ze werden gewaardeerd om hun helderheid en de eruditie die eraan ten grondslag lag. Na zijn verhuis naar de arbeidersgemeente Willebroek in 1910 liet hij zich opmerken in openbare debatten met voormannen van het socialisme. Eveneens vanaf 1910 werd hij bovendien columnist van de vanaf toen verschijnende Gazet van Antwerpen Gazet van Antwerpen
De krant Gazet Van Antwerpen verschijnt sinds 1891 en betoonde van bij de start belangstelling voor de Vlaamse beweging. Aanvankelijk werd de Antwerpse Meetingpartij gesteund en later Fra... Lees meer
. Strijdend katholicisme en antisocialisme vormden de leidraad van zijn artikels voor het blad.

Behalve over Vlaamsgezinde en maatschappelijke onderwerpen heeft Drijvers ook vele artikels, boeken en brochures gepubliceerd over religieuze onderwerpen. Zijn gedichten waren doordrongen van een ultramontaans-devotionele spiritualiteit en een bekrompen en fanatiek aandoende strijdvaardigheid tegen de ‘vijanden’ van het geloof. De Kerk vond in hem een vurig verdediger in zijn talrijke apologetische geschriften, onder meer als medewerker aan het sinds 1911 verschijnend tijdschrift Ons Geloof. Hij vertaalde veel kerkelijke hymnen en liturgische teksten in het Nederlands.

Literatuur

– J. Muyldermans, Priester Frans Dryvers herdacht, 1926.
– M. Cordemans, Dr. August Laporta en De Student, 1959.
– L. Gevers, Bewogen Jeugd. Ontstaan en ontwikkeling van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging (1830-1894), 1987.
– J. van der Elst, Priester Jan- Frans Drijvers, Rotselaar 4 april 1858 - Willebroek, 29 december 1914, 1986. (Met bibliografie van Drijvers' werken en artikels).
– L. Dyser, Frans Drijvers (1858-1914). Sociaal bewogen Vlaams priester, 2008.
– L. Gevers, Priester Frans Drijvers: een portret, in: Frans Drijvers, De Gedichten, 2010, 6-17.

Suggestie doorgeven

1973: Lieve Gevers (pdf)

1998: Lieve Gevers (pdf)

2023: Lieve Gevers

Databanken

Inhoudstafel