Anti-Egmontkomitee

Het Anti-Egmontkomitee (vaak 'Egmontkomitee' genoemd) werd op 7 september 1977 opgericht in de schoot van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen
Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) werd officieel opgericht op 13 mei 1966 en overkoepelt een hele reeks Vlaamsgezinde organisaties en verenigingen van uiteenlopende (ideol... Lees meer (OVV) met als doel de coördinatie van het verzet tegen het Egmontpact. Het Egmontpact was een compromis, onderhandeld door verschillende partijen (waaronder de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer ), dat de aanhoudende conflicten tussen de taalgemeenschappen moest oplossen. Naast een nieuwe staatsstructuur voorzag het pact ook in bijbehorende regionale en gemeenschapsbevoegdheden. Een belangrijke oorzaak voor de uiteindelijke niet-implementatie van het pact was de verschillende interpretatie door Vlamingen en Walen van de gevolgen voor de faciliteitengemeenten in de Brusselse rand. Clem de Ridder De Ridder, Clem
Clem de Ridder (1920-2013) speelde tijdens de tweede helft van de twintigste eeuw een belangrijke rol in het flamingantische middenveld, onder meer als bestuurder van het Davidsfonds en ... Lees meer was algemeen voorzitter van het Egmontkomitee, Paul Daels Daels, Paul
Paul Daels (1921-1989) werd na de Tweede Wereldoorlog voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging en van het IJzerbedevaartcomité. Ook was hij medeoprichter van het Overlegcentrum van Vlaamse... Lees meer voorzitter van het uitvoerend bestuur.

Onmiddellijk na de bekendmaking van het Egmontpact ontstonden er her en der comités – waaronder het 24 mei-comité en het Vlaams Actiecomité Brussel-Vlaams-Brabant – die protesteerden tegen dit gemeenschapsakkoord. Het ging om kleine initiatieven die snel weer uitdoofden. De grotere Vlaamse belangenorganisaties wilden eerst het akkoord grondig bestuderen vooraleer een standpunt in te nemen. Intussen groeide echter de oppositie tegen het pact en stonden Vlaamse manifestaties (onder andere de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer ) in het teken van dit verzet. Tijdens de vakantiemaanden werden de nodige contacten gelegd om de krachten te bundelen. Binnen het presidium van het OVV werd besloten tot de oprichting van het Anti-Egmontkomitee. Alle leden van het OVV sloten zich aan, met uitzondering van de voorzitter Aloïs Gerlo Gerlo, Aloïs
Aloïs Gerlo (1915-1998) was een Vlaamsgezinde communist en later socialist, die tijdens de jaren 1960 en 1970 een leidinggevende rol vertolkte in de niet-partijpolitieke Vlaamse beweging ... Lees meer , die vervolgens ontslag nam. Bijgevolg was het August Vermeylenfonds August Vermeylenfonds
Het August Vermeylenfonds, opgericht in 1945 door Vlaamse socialisten, beoogde de versmelting van socialistische en Vlaamse idealen. In de jaren 1960 en 1970, onder leiding van Gerlo, koo... Lees meer de enige belangrijke Vlaamsgezinde vereniging die zich niet aansloot bij het Anti-Egmontkomitee.

Bij de oprichting van het Komitee waren er 35 niet-partijpolitieke verenigingen aangesloten. Hun aantal groeide uiteindelijk aan tot een 50-tal. Bij de betoging tegen het Egmontpact in Dilbeek (23 oktober 1977) werden ongeveer 7.000 demonstranten geteld, waaronder verschillende parlementsleden uit diverse partijen. Vooral de Volksunie (VU), die het akkoord mee had onderhandeld, bleek sterk verdeeld over de kwestie.

‘Geen 7.000, maar 70.000’

Na de uitspraak van Socialistische Partij Socialistische partij
De socialistische partij werd in België in 1885 opgericht als de Belgische Werkliedenpartij (BWP), veranderde in 1945 haar naam in Belgische Socialistische Partij (BSP) en viel in 1978 u... Lees meer -voorzitter Karel van Miert Van Miert, Karel
Lees meer dat hij geen belang hechtte aan 7.000 betogers, maar wel rekening zou houden met 70.000, startte het Anti-Egmontkomitee een actie waarbij 70.000 protestkaarten werden verzameld (voltooid mei 1978). Inmiddels was het Anti-Egmontkomitee een volwaardige partner geworden in het politieke debat en op 26 mei 1978 vond er een ontmoeting plaats tussen de drie Vlaamse partijvoorzitters ( Wilfried Martens Martens, Wilfried
Lees meer voor de Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer , Van Miert voor de SP en Hugo Schiltz Schiltz, Hugo
Hugo Schiltz (1927-2006) was een advocaat en politicus voor de Volksunie. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad, de Kamer en maakte deel uit van een Vlaamse Regering. Hij zetelde in he... Lees meer voor de VU) en het presidium van het Anti-Egmontkomitee. De Vlaamse partijen wilden dat het akkoord in zijn geheel goedgekeurd werd, zonder enige aanpassing. Ook na de Stuyvenbergbesprekingen, die via een aantal aanpassingen het Egmontpact voor bepaalde groepen meer aanvaardbaar moesten maken, bleef het pact onaanvaardbaar voor het Anti-Egmontkomitee. Intussen waren de acties van het Komitee tot het straatbeeld gaan behoren (affiches, borden, ...). Naarmate de stemming in het parlement dichterbij kwam, steeg het wantrouwen en de onrust in de regeringspartijen. Ook na onderhandelingen tussen VU-voorzitter Schiltz en prominenten van het Komitee in juli 1978 bleven de standpunten uit elkaar liggen. De druk van het Anti-Egmontkomitee had vooral invloed op de Vlaamse CVP-fractie.

Uiteindelijk wachtte premier Leo Tindemans Tindemans, Leo
De Vlaamse christendemocraat Leo Tindemans (1922-2014) leidde vier Belgische regeringen. Hij werd nadien CVP-voorzitter en later ook minister van Buitenlandse Zaken. Als minister van Geme... Lees meer de stemming niet af en bood hij voordien (op 20 oktober 1978) het ontslag van zijn regering aan.