Belderbos, Omaar

Persoon

Dominicaan Omaar Belderbos (1917-1985) kwam na de oorlog in de problemen met het gerecht om zijn hulp aan collaborateurs. Hij was actief in de kringen van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS).

Volledige voornaam
Audomarus
Religieuze naam
Pater Augustien
Alternatieve naam
Omer
Geboorte
Wilrijk, 22 april 1917
Overlijden
Gent, 20 maart 1985
Leestijd: 3 minuten

Omaar Belderbos volgde de humaniora aan het Sint-Stanislascollege in Berchem en het Sint-Lievenscollege in Antwerpen. Hij was een van de leiders van de knapenbond de Witte Kaproenen De Witte Kaproenen
De Witte Kaproenen werd opgericht in 1928 als een zelfstandige knapenbond aanleunend bij AKVS in Antwerpen, en groeide uit tot een nieuwe jeugdbeweging met veel nadruk op het openluchtlev... Lees meer
, in 1928 gesticht door dominicaan Reginald Andries. Mede onder invloed van Belderbos sloten de Kaproenen aan bij de Vlaams-nationalistische, antiklerikale lijn van het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS). Hij trachtte zijn ‘jongens’ te bezielen met het Diets Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer
en katholiek idealisme in het spoor van pater Jules Callewaert Callewaert, Jules
Dominicaan Jules Laurentius Callewaert (1886-1964) verwierf bekendheid als flamingantisch predikant. Zijn sympathie voor het VNV deed hem aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de colla... Lees meer
en Ernest van der Hallen Van der Hallen, Ernest
Ernest van der Hallen (1898-1948) was een romantische katholiek-Vlaamse auteur, redacteur van Boekengids en Lectuurrepertorium, later bibliotheekinspecteur. Hij was een mentor van de jeug... Lees meer
. In een omzendbrief aan de Kaproenen uit 1934 onderstreepte Belderbos de particuliere positie waartoe zij geroepen waren, zowel in de Kerk (‘Doet nooit mee aan kudde-katholicisme’) als in de Dietse beweging, waarin zij op een dag een rol als ‘verantwoordelijke leden en leiders’ zouden vervullen.

In september 1935 trad Belderbos in bij de dominicanen, waar hij de kloosternaam Augustinus kreeg. Na studies filosofie en theologie werd hij in december 1942 tot priester gewijd. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog zette hij zich in voor Liefde in Nood, een organisatie die de hulp coördineerde die vanuit verschillende Vlaamse dominicanenkloosters werd verleend aan getroffenen van de repressie Repressie
Lees meer
. Belderbos werkte ook mee aan het Maquis (franco-belge) des Inciviques, een ontsnappingslijn voor voortvluchtige collaborateurs via Frankrijk tot in Spanje Spanje
De 19de-eeuwse Vlaamse beweging cultiveerde een overwegend negatief beeld van Spanje als vreemde overheerser tijdens de 16de eeuw. In de loop van de 20ste eeuw ontstond daarnaast een acti... Lees meer
. Wegens die onwettige hulp aan ‘incivieken’ –– kwam de pater in het vizier van de Staatsveiligheid en werd hij gedurende twee maanden aangehouden.

In de jaren 1950 en 1960 werd Belderbos medewerker van Oostpriesterhulp, de door de norbertijnen opgezette organisatie ter ondersteuning van de ‘kerk in nood’ in Centraal en Oost-Europa. In deze hoedanigheid verbleef hij regelmatig langere periodes in Duitsland en Zwitserland. Terug in België nam hij zijn intrek in het buitengoed ‘De Kluis’ van de dominicanen te Sint-Martens-Latem, dat hij tot een open huis maakte voor sociaal kwetsbare personen.

Daarnaast was Belderbos, net zoals zijn confraters Alaan-Berten Bouquillon Boucquillon, Albrecht
Dominicaan Alaan-Berten Bouquillon (1915-1986) was een van de bezielers van het naoorlogse Vlaams-nationalistische, Dietse jeugdverenigingsleven. Mede onder zijn impuls werd het Verbond v... Lees meer
en Dries Vervinckt Vervinckt, Dries
Dominicaan Dries Vervinckt (1906-1963) was voor de oorlog een belangrijke leidsman in de Dietse meisjesbeweging. Na de oorlog kwam hij in aanvaring met het Belgische gerecht om zijn bijst... Lees meer
, betrokken bij de naoorlogse Vlaams-nationalistische, Heel-Nederlandse jeugdbeweging Jeugdbeweging
Lees meer
. Zo werd hij in 1955 lid van het beschermcomité van de Blauwvoetburcht/Huize Ernest Van der Hallen van het Algemeen Diets Jeugdverbond Algemeen Diets Jeugdverbond
Het Algemeen Diets Jeugdverbond (ADJV) was een Vlaams-nationalistische, Heel-Nederlandse jeugdvereniging die tussen 1949 en 1957 onder leiding van Staf Vermeire verschillende vendels en s... Lees meer
(ADJV) in Sint-Mariaburg (Brasschaat), en zegende een jaar later de gebouwen ervan in. Belderbos was lid van de Stuurgroep Oud-AKVS Stuurgroep Oud-AKVS
Lees meer
en publiceerde regelmatig in het orgaan van deze vereniging, de AKVS-Schriften AKVS-Schriften
Lees meer
. Eerder al had hij zorg gedragen voor de bewaring van het AKVS-archief dat sinds 1936 door zijn broer Bert was geordend. Op het einde van de Tweede Wereldoorlog had hij dit archief in veiligheid gebracht in het Antwerpse dominicanenklooster. Het kwam uiteindelijk via Emiel Valkaert Valkaert, Emiel
Emiel Valkaert (1912-1979) speelde een belangrijke rol als organisatieleider van het AKVS dat in de jaren 1930 had af te rekenen met veroordeling door de bisschoppen en concurrentie van d... Lees meer
terecht in het Archief en Museum van het Vlaamse Studentenleven Archief en Museum van het Vlaams Studentenleven
Lees meer
in Leuven.

Literatuur

— O.-A. Belderbos, Herinneringen uit het A.K.V.S.-Antwerpen, 1928-1935, in: AKVS-Schriften, nr. 2, april 1981, pp. 18-22.
— L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS. Geschiedenis van de katholieke Vlaamse studentenbeweging, dl. 2, 1982.
— ‘Uit een brief van Omaar Belderbos O.P. aan Dr. L. Vos, naar aanleiding van de landdag 1983’, in: AKVS-Schriften, nr. 7, november 1983, 63-64.
— E.J. Dekkers, Herinneringen aan pater Augustinus (Omer) Belderbos O.P. (1917-1985), in: AKVS-Schriften, nr. 11, november 1985, 64-65.
— S. Vermeire, Pater Omaar Belderbos O.P. Een A.K.D.S.-er, in: AKVS-Schriften, nr. 11, november 1985, pp. 65-73.
— ‘Wij gedenken… Pater Belderbos’, in: ’t Pallieterke, jg. 41, 1985, nr. 4, 4 april, p. 11.
— M. van Hoorebeeck, Oranjedassen 1944-1961. Geschiedenis van het Algemeen Diets Jeugdverbond, 1986.
— L. Vos, De lotgevallen van het AKVS-archief. “Habent sua fata archivalia”, in: AKVS-schriften, nr.24, april 1992, pp. 52-54.
— F. Seberechts & F.-J. Verdoodt, Leven in twee werelden. Belgische collaborateurs en de diaspora na de Tweede Wereldoorlog, 2009.
— A. Milh, Bruine en witte paters. Franciscanen, kapucijnen en dominicanen en de collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog in Vlaanderen. Katholieke Universiteit Leuven, ongepubliceerde doctoraatsthesis, 2020.

Suggestie doorgeven

2023: Anton Milh

Inhoudstafel