Buset, Max

Persoon
Rik Hemmerijckx (2023, aanvulling), Rik Hemmerijckx (1998)

Max Buset (1896-1959) was als directeur van de Centrale voor Arbeidersopvoeding onder meer verantwoordelijk voor de socialistische radio-uitzendingen. Vanaf 1934 ontpopte hij zich als een van de belangrijkste propagandisten van het Plan van de Arbeid van Hendrik de Man, met wie hij (in de aanloop naar) de Tweede Wereldoorlog brak. Na de oorlog nam Buset de leiding van de socialistische partij op zich.

Geboorte
Fayt-lez-Manage, 31 januari 1896
Overlijden
Haine-Saint-Paul, 28 juli 1959
Leestijd: 3 minuten

Max Buset groeide op in een arbeidersgezin van Le Centre, de streek van La Louvière. Na 1918 kreeg hij zijn opleiding als socialistisch militant in de Centrale voor Arbeidersopvoeding (CAO) en werd vervolgens naar de Université libre de Bruxelles (ULB) gestuurd om er economische en sociale wetenschappen te studeren. In de eerste fase van zijn militante loopbaan hield Buset zich vooral bezig met de kadervorming. Van 1921 tot 1929 was hij docent aan de Arbeidershogeschool te Ukkel en in 1929 kreeg hij de leiding over de Centrale voor Arbeidsopvoeding. Als directeur van de CAO gaf Buset twee tijdschriften uit: Opgang en Vie ouvrière. Hij was tevens verantwoordelijke van de socialistische radio-uitzendingen (Socialistische Arbeiders Radio Omroep voor Vlaanderen, SAROV). Vanaf 1931 maakte hij ook deel uit van de beheerraad van het Nationaal Instituut voor Radio-omroep (NIR) (zie Radio Radio
Lees meer
).

Busets politieke carrière begon in november 1932 toen hij gekozen werd als volksvertegenwoordiger voor de Belgische Werkliedenpartij (BWP) in het arrondissement Thuin (zie Socialistische partij Socialistische partij
De socialistische partij werd in België in 1885 opgericht als de Belgische Werkliedenpartij (BWP), veranderde in 1945 haar naam in Belgische Socialistische Partij (BSP) en viel in 1978 u... Lees meer
). Als algemeen directeur van de CAO maakte hij deel uit van het door Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer
opgezette Bureau voor Sociaal Onderzoek. In 1934 kreeg Buset de verantwoordelijkheid over de campagne voor het Plan van de Arbeid en wierp zich op als een van de vooraanstaande propagandisten van het Plan. Hij steunde de socialistische regeringsdeelname, maar als verdediger van de Spaanse republiek liet hij zich vanaf 1937 kennen door zijn kritische opstelling ten overstaan van Paul-Henri Spaak Spaak, Paul-Henri
Paul-Henri Spaak (1899-1972) was een Franstalige socialistische politicus die een rol speelde in talrijke communautaire kwesties. Lees meer
en vooral De Man, die met Franco sympathiseerden. Als directeur van La Revue socialiste schrok Buset er niet voor terug om de door De Man verdedigde Belgische neutraliteitspolitiek scherp te bekritiseren.

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
brak Buset met De Man en week hij uit naar Londen. Als antwoord op de oproep van De Man om de Duitse bezetting te aanvaarden redigeerde hij samen met Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer
een tegenmanifest aan de socialistische militanten.

Na de oorlog nam Buset de leiding van de Belgische Socialistische Partij (BSP) op zich. Hij manifesteerde zich als een fervent tegenstander van de terugkeer van de gecontesteerde Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer
. Als partijleider hield hij sterk vast aan de eenheid van de partij. Hoewel hij in 1945 eerder naar een federalistische optie neigde, evolueerde hij later naar een eerder unitair standpunt. Op het Waals socialistisch congres van 1947 benadrukte hij dat de Waalse socialisten steeds dichter staan bij de Vlaamse socialisten dan bij de Waalse burgerij. In 1958 weigerde hij het wetsvoorstel Van Belle-Merlot te steunen. Als BSP-voorzitter lag Buset in juli 1949 mede aan de basis van de Socialistische Gemeenschappelijke Actie en in de zomer van 1950 speelde hij een vooraanstaande rol bij de ontknoping van de Koningskwestie. Vanaf 1950 was het omverwerpen van de meerderheid van de Christelijke Volkspartij (zie Katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
) zijn belangrijkste doelstelling. Hij slaagde in dit opzet in 1954 met het aan de macht komen van de regering- Achille van Acker Van Acker, Achille
Achille van Acker (1898-1975) was een socialistische politicus uit Brugge, die in het begin van zijn carrière een tijdlang lid was van de Frontbeweging. Na de Tweede Wereldoorlog bekleedd... Lees meer
. Zijn strategie om via het officieel onderwijs een doorbraak te forceren in het katholieke Vlaanderen gaf echter niet de verwachte resultaten. De schoolstrijd laaide hoog op en na de electorale triomf van 1954 volgde de verkiezingsnederlaag van 1958. Hoewel hij kritisch stond tegenover het schoolpact, verdedigde hij het afgesproken compromis voor het partijcongres.

Buset was een alom gerespecteerd partijvoorzitter en heeft ook nooit ministeriële ambities gehad. Zijn gebrekkige kennis van het Nederlands maakten hem voor deze functie minder geschikt. Hij stierf in juni 1959 aan de gevolgen van een hartinfarct.

Literatuur

— J. Puissant, Biografische nota, in: Dictionnaire biographique des militants du mouvement ouvrier en Belgique, 1995, dl. I, pp. 249-253.
— J. Gotovitch, Camille Huysmans. Documenten. Deel 8. De Belgische socialisten in Londen, Antwerpen, 1981.

Suggestie doorgeven

1973: Mieke Van Haegendoren (pdf)

1998: Rik Hemmerijckx (pdf)

2023: Rik Hemmerijckx

Databanken

Inhoudstafel