De Block, August

August de Block was de oudste van drie uit een katholiek arbeidersgezin. Hij liep gedurende enkele jaren school aan de Rijksmiddelbare Jongensschool in Sint-Niklaas, waar hij via een klasgenoot in contact kwam met het socialisme. Nadat hij de schoolbanken had verlaten, ging De Block als metaalbewerker aan de slag bij Bell Telephone Company in Antwerpen en sloot hij zich aan bij de Sint-Niklase afdeling van de Socialistische Jonge Wacht. Hij volgde ook volwassenonderwijs in de stedelijke nijverheidsschool van Sint-Niklaas.

De Block, die vanaf 1913 zijn militaire dienstplicht vervulde, maakte als soldaat bij het begin van de Eerste Wereldoorlog de inname van Antwerpen door het Duitse leger mee. Hij vluchtte naar Nederland en kwam er eerst terecht in het interneringscentrum van Amersfoort en later in dat van Zeist. In Zeist werd hij voorzitter van de plaatselijke afdeling van de socialistische Bond der Belgische Arbeiders in Nederland en algemeen secretaris van deze organisatie, die de vredespolitiek van Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer steunde.

Politiek

Nog vooraleer hij in september 1919 was gedemobiliseerd, werd De Block in juni van dat jaar aangesteld als secretaris van de Sint-Niklase afdeling van de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer (BWP). In 1921 werd hij in zijn geboortestad verkozen tot gemeenteraadslid en datzelfde jaar bovendien tot lid van de Oost-Vlaamse provincieraad. Meer dan veel van zijn (plaatselijke) partijgenoten manifesteerde De Block zich als Vlaamsgezind, ook als hoofdredacteur van het regionale BWP-blad De Volksstem van het Waasland. Hij was 'een combattieve Vlaamse stem', zoals Herman Balthazar Balthazar, Herman
Herman Balthazar (1938) was hoogleraar geschiedenis aan de Gentse universiteit en gouverneur van de provincie Oost-Vlaanderen. Hij is een cultuurflamingantische sociaaldemocraat en zette ... Lees meer het omschreef. In 1929 werd De Block aangesteld tot nationaal partijsecretaris voor het kiesarrondissement Sint-Niklaas.

Vlaamsgezind

In 1933 werd De Block verkozen tot nationaal partijsecretaris voor de Vlaamse afdelingen van de BWP en verhuisde hij met zijn gezin naar het Brusselse. Hij behield zijn Vlaamsgezind profiel, in combinatie met een sterk geloof in de noodzaak van (socialistische) eensgezindheid binnen België. Vanuit zijn bestuurlijke partijfunctie was De Block, die zich tegelijk sterk inzette voor de zaak van de republikeinen in de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939), in 1937 een van de organisatoren van het eerste Vlaamsch Socialistisch Congres. Toen in de late jaren 1930 zowel de communautaire als de ideologische spanningen en conflicten tussen Vlaamse en Waalse socialisten toenamen en De Block bovendien in onmin geraakte met zijn Waalse tegenhanger Ernest Piot (1890-1969), oordeelde hij dat – als het vertrouwen niet werd hersteld – eventueel beter kon worden besloten 'tot de vorming van een Vlaams en een Waals Blok, overkoepeld door een directorium' (Van Velthoven, p. 153). Dat ondanks het feit dat De Block het federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer principieel afwees en dat zou blijven doen.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vluchtte De Block met zijn vrouw en de drie kinderen eerst naar Frankrijk en later via Madrid en Lissabon naar Londen, waar zij in mei 1942 arriveerden. Hij nam zijn functie als nationaal partijsecretaris voor Vlaanderen weer op en fungeerde tegelijk als secretaris van de Groep Emile Vandervelde Vandervelde, Emile
Emile Vandervelde (1866-1936) was een socialistische partijleider en politicus die een vooraanstaande rol speelde in de Vlaamse vraagstukken van zijn tijd. Lees meer , die werkte aan een blauwdruk voor de reorganisatie van de BWP na de oorlog. Hij nam ook het hoofdredacteurschap op zich van de Omzendbrieven die deze denktank verspreidde. In Londen kwam De Block nadrukkelijk op tegen de ondervertegenwoordiging en achterstelling van de Vlamingen, zowel binnen de socialistische partij als de Belgische regering in ballingschap. In de Britse hoofdstad werkte hij een tijdlang als Belgisch ambtenaar, eerst voor het ministerie van justitie en later voor dat van arbeid en sociale voorzorg.

Na de Tweede Wereldoorlog

De functie van Civil Affairs-agent, die hij al had vervuld in Londen, oefende De Block aanvankelijk ook uit na zijn terugkeer naar België. Zo stond hij tot eind mei 1946 als verbindingsofficier mee in voor de contacten tussen de geallieerde militairen en de burgerbevolking. Nadien was hij verbonden aan het kabinet van de socialistische eerste minister Achille Van Acker Van Acker, Achille
Achille van Acker (1898-1975) was een socialistische politicus uit Brugge, die in het begin van zijn carrière een tijdlang lid was van de Frontbeweging. Na de Tweede Wereldoorlog bekleedd... Lees meer .

In september 1947 werd De Block aangesteld tot directeur van het Gentse socialistische dagblad Vooruit Vooruit (1884-1991)
Vooruit (1884-1991) was een Gents socialistisch dagblad waarin heel wat bijdragen verschenen van Vlaamse intellectuelen. In 1978 werd het blad een regionale editie van De Morgen, om in 19... Lees meer , dat toen een crisis doormaakte. De Block, die de krant las sinds zijn jeugd en er tijdens het interbellum en na de Tweede Wereldoorlog aan had meegewerkt, slaagde erin om met een kordate aanpak een kentering te realiseren. In 1954 zorgde hij ervoor dat de auteur Louis Paul Boon Boon, Louis Paul
In zijn streven naar zelfontwikkeling omarmde Louis Paul Boon (1912-1979) begin jaren 1930 de radicaal-linkse strekking binnen de Vlaamse beweging. Zijn ideaal – een republiek van vrije V... Lees meer toetrad tot de redactie.

Van in het begin van de jaren 1950 schreef De Block genuanceerd over de naoorlogse repressie Repressie
Lees meer en stelde hij uitdrukkelijk dat collaborateurs Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer die hun straf hadden uitgezeten zonder meer maatschappelijk dienden te worden gereïntegreerd. Tegelijk betoonde hij zich een fervente pleitbezorger van de economische expansie en industrialisering van Vlaanderen, dat toen met een hoge werkloosheid kampte en pleitte hij van in de late jaren 1960 voor de vestiging van een groot staalbedrijf in de Gentse Kanaalzone.

De Block, die in 1959 met pensioen ging, bleef een wekelijks commentaarstuk publiceren in Vooruit tot het eind van de jaren 1960. Consequent in zijn afwijzing van het federalisme was hij geen voorstander van een volledige splitsing van de Leuvense universiteit, die hij beschouwde als de voorbode van het uiteenvallen van België. Van de andere kant benadrukte hij dat er nog heel wat diende te gebeuren om van het Brusselse, waar hij woonde, 'een agglomeratie waar niet alleen taalgelijkheid bestaat, maar een centrum waar de Franse en de Vlaamse kultuur met dezelfde eerbied bejegend worden' te maken.

Vanaf 1946 zetelde De Block in de Senaat namens de Belgische Socialistische Partij (BSP), tot 1949 als provinciaal senator voor Oost-Vlaanderen en vervolgens tot 1965 als nationaal gecoöpteerd senator. Hij was ook lid van de Gemeenschappelijke Vergaderingen van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (1955-1958) en van het Europese Parlement (1958-1965).

De Block, die in de jaren 1920 aan het hoofd stond van de lokale socialistische bibliotheek in zijn woonplaats Sint-Niklaas, bleef levenslang een sterke belangstelling koesteren voor bibliotheekwerking. Bibliotheken beschouwde hij – net zoals Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer en Ger Schmook Schmook, Ger
Lees meer , met wie hij in dat verband intens samenwerkte – als een belangrijk instrument van intellectuele emancipatie, zowel in het algemeen als in het bijzonder voor Vlaanderen.