De Middelaer

Het in Leuven gepubliceerde algemeen maandblad De Middelaer of Bydragen ter bevordering van tael, onderwys en geschiedenis werd door de hoogleraar Jan Baptist David David, Jan-Baptist
Jan-Baptist David (1801-1866) was een katholiek priester, en vanaf 1834 hoogleraar nationale taal, letterkunde en geschiedenis aan de Katholieke Universiteit in Mechelen en Leuven. Hij sp... Lees meer (Leuven) en de schooldirecteur Hendrik Hubert Jacques Peters Peters, Hendrik
Hendrik Peters (1806-1855) was leraar en auteur van bijdragen over onderwijs en taalkunde. Hij was ook de uitgever van het maandblad De Middelaer. Lees meer (Rolduc) gesticht. Het functioneerde als een nuttige spreekbuis van een groep katholieke Vlaamsgezinden uit de brede kring rond de Leuvense universiteit die hiermee aan invloed wilde winnen. Het blad verscheen dan ook niet toevallig bij de drukkers van de katholieke universiteit Vanlinthout en Vandenzande en dit tussen oktober 1840 en juli 1843. De redactie bestond aanvankelijk uit David en Peters, maar werd vrij snel uitgebreid met de priester-leraar Konstantijn Bogaerts Bogaerts, Konstantijn
Konstantijn Bogaerts (1812-1891) was als priester actief in het onderwijs en in het bisdom Luik. Hij was medestichter van Met Tijd en Vlijt en het Werk der Vlamingen in Luik en redacteur ... Lees meer (Sint-Truiden) en de hoogleraar Jan Hendrik Bormans Bormans, Jan-Hendrik
Jan-Hendrik Bormans (1801-1878) was hoogleraar in de letterkunde. Hij was een promotor van de eengemaakte spelling in Vlaanderen en rapporteur van de Spellingcommissie (1836-1841). ... Lees meer (Luik). Daarmee kreeg de nog jonge Vlaamse beweging een derde actieve en strijdbare kern, naast de groepen in Gent en Antwerpen

Strekking en inhoud

Het tijdschrift omvatte drie afdelingen: ‘Taelkunde’, ‘Onderwys’ en ‘Mengelingen’. De eerste rubriek was veruit de belangrijkste. In het prospectus (gedateerd 1 juli 1840) stelden de stichters van het blad dat zij, met het oog op de vooruitgang van de Vlaamse beweging, het bereiken van ‘eenparigheid in het spraek- en letterkundig’ als belangrijkste doel stelden. Het tijdschrift richtte zich dan ook naar het brede publiek, zowel tot letterkundigen als taalkundigen en allen geïnteresseerd in onderwijs. In de praktijk hoopte men vooral invloed te kunnen uitoefenen op onderwijzers en priesters.

In tegenstelling tot wat het programma en de titel lieten vermoeden, was het blad niet onpartijdig, maar droeg het vrij expliciet een aantal katholieke standpunten uit. Tijdens de spellingoorlog Spellingoorlog
Spellingoorlog verwijst naar de spellingstrijd van 1839 tot 1844 tussen voor- en tegenstanders van de zogenaamde Commissiespelling, die een aanpassing van het Nederlands in Vlaanderen aan... Lees meer (1839-1844) verdedigde het immers resoluut de Commissiespelling en trachtte die bij het particularistische deel van het eigen milieu aanvaardbaar te maken. Ook nam het blad, in de aanloop naar de eerste Belgische organieke onderwijswet (23 september 1842), duidelijk stelling in voor (lager) onderwijs op katholieke grondslag uitgebouwd. Verder ijverde men voor een ‘echt vaderlandsche’ literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer die rekening hield met de toen pas uitgevaardigde bisschoppelijke richtlijnen over 'slechte' boeken. Daarmee viseerde men niet alleen de moderne romantische Franse literatuur, maar ook een deel van de opkomende Vlaamse letterkunde, onder meer deze van de groep rond het Antwerpse tijdschrift De Noordstar De Noordstar
De Noordstar was een Antwerps tijdschrift met bijdragen op het gebied van literatuur, kunst en wetenschap dat onder hoofdredactie stond van Pieter F. van Kerckhoven en dat verschillende l... Lees meer , met auteurs als Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer , Johan Alfried de Laet De Laet, Jan Jacob
Antwerpenaar Jan J. de Laet (1815-1891) was een liberale en flamingantische letterkundige. Ook ijverde hij als Kamerlid van de Meetingpartij voor het stemmen van taalwetten. Lees meer en Pieter Frans van Kerckhoven Van Kerckhoven, Pieter F.
Lees meer . Ten slotte werd een opmerkelijke belangstelling aan de dag gelegd voor wat zich in Noord-Nederlandse katholieke milieus afspeelde.

Einde van het tijdschrift

Ondanks overheidssubsidies was het katholiek georiënteerde maandblad van bij de eerste jaargang verlieslatend, wat ongetwijfeld meespeelde bij de beslissing tot stopzetting van de titel na voltooiing van de derde jaargang. Bovendien verliet Peters, die veel redactie- en promotiewerk op zich had genomen, het onderwijs om de functie van apostolisch vicaris in Roermond op te nemen. Het betekende het einde van het tijdschrift dat vanaf januari 1844 tot het maandblad De School- en Letterbode De School- en Letterbode
Het tijdschrift De School- en Letterbode, verscheen tussen 1844 en 1855 als voortzetting van De Middelaer. Het evolueerde van een meer algemene naar een sterk onderwijskundig georiënteer... Lees meer werd omgevormd.