De Week (1957-1960)

Publicatie
Bert Govaerts (2024)

De Week voor Belgisch Kongo (1951-1960) was het enige Nederlandstalige weekblad van Belgisch-Congo. Het werd uitgegeven door een bedrijf van de christelijke arbeidersbeweging en speelde een bescheiden rol in de koloniale taalstrijd.

Volledige titel
De Week
Periode
1 juli 1957 -
3 juli 1960
Leestijd: 3 minuten

Het eerste nummer van De Week voor Belgisch Kongo verscheen op 1 juli 1951. Het blad werd uitgegeven door drukkerij-uitgeverij SODIMCA, eigendom van het Algemeen Christelijk Vakverbond Algemeen Christelijk Vakverbond
Het Algemeen Christelijk Vakverbond (1912) is de overkoepelende organisatie van het christelijk syndicalisme in België. Lees meer
, dat ook de krant Le Courrier d'Afrique bezat. Het verscheen eerst op 12, later op 16 bladzijden, op krantenformaat.

De hoofdredacteur was Jos Lamote, die eerder als journalist voor Het Nieuws van den Dag Het Nieuws van den Dag
Lees meer
had gewerkt. Het was het enige Nederlandstalige weekblad van de kolonie.

Het tijdschrift paste in het begin naadloos in het koloniale project, waar het geen kritiek op duldde (zie Congo Congo
Lees meer
). Het wenste zich ook ver te houden van 'Belgische politieke twisten'.

De ambitie van de redactie bleef beperkt tot het 'weerspiegelen van het dagelijks leven in al zijn facetten'. Daartoe behoorden ook de activiteiten van de Vlaamse Vriendenkringen die in enkele Congolese steden ontstaan waren en die veel aandacht kregen. Op de ruim bemeten cultuurbladzijden ging het vaak over Vlaamse letterkunde. Bij de vijfde verjaardag van De Week legde Ange Clooster (pseudoniem voor Arthur Verthé Verthé, Arthur
Lees meer
) uit waarom dat nodig was: 'Even goed als onze andere landgenoten zijn wij, Vlamingen, mede de beschavingsbrengers in Kongo. Beschaving brengen is iets geven van zichzelf -en om dit iets te geven moeten we permanent ons zelf blijven.'

Na het aantreden van de liberale minister van Koloniën Auguste Buisseret veranderde de toon van het blad. Het begon nadrukkelijker aan te dringen op een formele regeling van het taalgebruik in de kolonie Taalbeleid en -gebruik in de kolonie
De strijd om taalgelijkheid verliep in de kolonie minder snel en met beduidend minder succes dan in België. Hoewel bij de overname van Congo door de Belgische Staat in 1908 werd verklaard... Lees meer
. Dat moest gebeuren door de rechten van de Nederlandstaligen vast te leggen in decreten die al 40 jaar op zich lieten wachten. De Week publiceerde ijverig alle open brieven, memoranda en interviews die daarover verschenen in Congo en in Vlaanderen.

De polemische toon ging nog wat de hoogte in toen het schimmige project van de 'Belgisch-Congolese Gemeenschap' zich begon af te tekenen. Dat was een bestuursvorm waarin ook de zwarte elite zou meedraaien, waarbij meteen de vraag rees of zij ook verplicht moest worden om Nederlands te leren en of het Nederlands als verplicht vak moest opgenomen worden in het schoolprogramma. De Week ging een eind mee in de bittere polemieken die daarover gevoerd werden: 'Kongo is een Belgische, geen Waalse kolonie,' stelde Jos Lamote.

Toen de 'Belgisch-Congolese Gemeenschap' als project werd opgegeven en de onafhankelijkheid onvermijdelijk werd, plooide De Week zich terug op een Vlaams minimumprogramma. Vlamingen die zich in het onafhankelijke Congo niet onmogelijk wilden maken, moesten afstappen van hun eisen om het Nederlands te behouden als bestuurstaal. Het enige wat er nog uit de brand gesleept kon worden was behoud van onderwijs in het Nederlands. 'Vlaamse klassen: een behoefte en een recht', was nog het thema van de rede van professor Raymond Derine Derine, Raymond
Raymond Derine (1926-1987) was jurist, hoogleraar, politicus, auteur en polemist. Hij was Antwerps schepen voor de CVP en voorzitter van het Davidsfonds (1970-1972), en zette zich in voor... Lees meer
op de 11 juli-viering in Leopoldstad in 1959. De Week sloot zich daar bij aan.

In de laatste zes maanden van zijn bestaan verloor De Week voor Belgisch Kongo vrijwel alle belangstelling voor de taalproblematiek. De belangen der 'blanken' stonden nu op het spel.

Het laatste nummer verscheen op 3 juli 1960. Het blad verdween abrupt, zonder afscheid aan zijn lezers.

Literatuur

– Annuaire Officiel/Officiel Jaarboek van het Ministerie van Koloniën, nr. 33, 1956.
– A. Verthé, Vlamingen in Kongo, 1959.
– id., Vlamingen in de wereld, 1972-1976, 3 dln.
– B. Ceuppens, Congo made in Flanders?, 2003.
– B. Govaerts, De zaak van rechter Grootaert en de strijd om het Nederlands in Belgisch-Congo. Een symbooldossier uit de jaren vijftig, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 67, 2008, nr. 1, pp. 7-46.
– B. Govaerts, De Universiteit van Elisabethstad (1956-1960), in: WT, jg. 69, 2010, nr. 2, pp. 107-146.

Suggestie doorgeven

1975: Arthur Verthé (pdf)

1998: Nico Wouters

2024: Bert Govaerts

Inhoudstafel