Delbar, Henri

Persoon
Johan Strobbe (2023, aanvulling), Filip Boudrez (1998)

Henri Delbar (1833-1894) was superior van het Klein Seminarie van Roeselare. Hij spoorde zijn leraars en leerlingen aan om zich aan te sluiten bij de Vlaamse beweging in een poging om die beweging uit de liberale invloedssfeer te houden. De blauwvoeterij wees hij evenwel resoluut af, wat hem bij velen zeer onpopulair maakte.

Geboorte
Moeskroen, 7 juni 1833
Overlijden
Menen, 24 november 1894
Leestijd: 3 minuten

Henri Delbar volgde humaniora in Frankrijk (Douai, 1847-1853) en kwam voor het eerst in contact met de 'Vlaamse' taal en gebruiken tijdens zijn studies aan het Klein Seminarie van Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer
(filosofie, 1853-1854). Hoewel overtuigd van de superioriteit van de Franse cultuur spoorde Delbar later als superior van het Klein Seminarie (1869-1884) zijn leraars en leerlingen aan om deel te nemen aan de Vlaamse beweging voor zover hun activiteit erop gericht was er een katholieke beweging van te maken en ze uit de liberale invloedssfeer te houden.

Zijn houding wakkerde het Vlaamsgezinde enthousiasme aan van degenen, die aan de wieg stonden van de ontluikende katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
. Maar al gauw werd het duidelijk dat Delbar de blauwvoeterij Blauwvoet
De Blauwvoet werd sinds 1875 een van de meest vertrouwde symbolen van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging en de Vlaamse beweging. Het was ontleend aan Concience’s De Kerels van Vlaan... Lees meer
afwees en als een bedreiging voor het traditionele onderwijs aanzag. Op het superiorsfeest van 1875 kwam het voor het eerst tot een openlijk conflict (De Groote Stooringe). Jules Devos Devos, Jules
Jules Devos (1854-1925) volgde middelbaar onderwijs in het Klein Seminarie van Roeselare waar hij tot de gangmakers van de Blauwvoeterij behoorde. Hij werd ten gevolge van de Groote Stoor... Lees meer
werd door Delbar als schuldige aangewezen en de laan uitgestuurd. Delbar had gehoopt hiermee de opstandige geest de kop in te drukken maar de toestand verbeterde er niet op met als gevolg dat het lerarenkorps van het Klein Seminarie verdeeld raakte in twee kampen, verpersoonlijkt in de onpopulaire Delbar en zijn antagonist Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer
.

Delbar probeerde langs allerlei wegen het verzet te breken: De Vlaamse Leeuw De Vlaamse Leeuw
De Vlaamse Leeuw (1847) is een nationaal Vlaams lied op tekst van Hippoliet van Peene en muziek van Karel Miry. Op 11 juli 1985 werden tekst en muzikale notatie officieel vastgelegd als V... Lees meer
werd verboden, de boeken van Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer
werden verboden lectuur, de toneelgilde van de poësis werd afgeschaft en leraren werden elders benoemd. Een hele schare Vlaamsgezinde leraren verliet op rechtstreeks of onrechtstreeks verzoek van Delbar het Klein Seminarie. Die verplaatsingen duurden tot 1881, dan achtte Delbar de rust voldoende hersteld. Voor de Vlaamsgezinden van toen was Delbar de 'blauwvoethater' en menig polemisch artikel werd aan zijn persoon gewijd. In 1884 werd Delbar president van het Grootseminarie van Brugge en vanaf 1889 pastoor-deken van Menen.

Literatuur

– A. Demeulemeester, De persoonlijkheid van Hendrik Delbar (1833-1894), superior aan het Klein Seminarie te Roeselare (1896-1884), in: Rollariensia, jg. 2, 1970, pp. 5-50 en jg. 3, 1971, pp. 5-64.
– M. de Bruyne, Genesis van een studentenrevolte, de ‘Groote Stooringe’ te Roeselare 1875, 1975.
– L. en L. Vos-Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge 1875-1933, 1976.
– L. Pillen en J. Pollet, 175 jaar Klein Seminarie, 1982.
– L. Gevers, Bewogen Jeugd. Ontstaan en ontwikkeling van de Vlaamse studentenbeweging (1830-1894), 1987.
– R. Vanlandschoot, Albrecht Rodenbach. Biografie, Tielt, 2002.
– J. Strobbe, 200 jaar dichters, denkers en durvers. Het Klein Seminarie van Roeselare. Biografie van een college, Tielt, 2007.

 

Suggestie doorgeven

1973: Romain Vanlandschoot (pdf)

1998: Filip Boudrez (pdf)

2023: Johan Strobbe

Databanken

Inhoudstafel