Deveen, Lydia

Persoon
Frank Scheelings (2023, aanvulling), Frank Scheelings (1998)

Lydia Deveen (1929) heeft zich als socialistische politica, kunsthistorica en voorzitster van de Vermeylenkring ingezet voor de verbetering van de positie van de Vlaamse Brusselaars en voor de Nederlandstalige cultuur.

Volledige voornaam
Lydia Ella
Alternatieve naam
Lydia De Pauw - De Veen
Lydia De Veen
Geboorte
Ukkel, 26 juni 1929
Leestijd: 4 minuten

Lydia Deveen stamt uit een Vlaams-Brusselse vrijzinnige Vrijzinnigheid
Dit artikel belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en de vrijdenkersbeweging van de 19de eeuw tot nu. Lees meer
onderwijzersfamilie. Deveen is onder meer Germaans filologe (Université libre de Bruxelles-ULB, 1951), Master of Arts (Columbia University New York, 1955) en doctor in de letteren en wijsbegeerte (ULB, 1964). Haar wetenschappelijke carrière speelde zich af in de Koninklijke Bibliotheek (1957-1972), waar ze in 1971 conservator van het prentenkabinet werd, en aan de Vrije Universiteit Brussel, waar ze docent (1970) en later gewoon hoogleraar (1978) in de kunstgeschiedenis werd. In 1996 werd ze voorzitter van de Brusselse Commissie voor Monumenten en Landschappen. Ze is de weduwe van Frans de Pauw De Pauw, Frans
Prof. dr. Frans de Pauw (1929-2006) speelde een doorslaggevende rol bij het ontstaan en de uitbouw van de Vrije Universiteit Brussel. Lees meer
.

Politieke carrière

Deveen was in 1968 oprichtend lid van de Rode Leeuwen Rode Leeuwen
De Rode Leeuwen waren Vlaamse socialisten in Brussel die vanaf 1968 opkwamen met een eigen verkiezingslijst en erkend werden als de 'Vlaamse BSP-federatie van Brussel'. Lees meer
en publiceerde in de jaren 1970 regelmatig artikels in het tijdschrift Links Links
Lees meer
over de toestand van de Vlamingen in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
. Zij werd in 1971 verkozen voor de Brusselse agglomeratieraad (tot 1983), zetelde van 1977 tot 1983 in de Brusselse gemeenteraad, was van 1977 tot 1980 voorzitter van de Socialistische Partij Belgische Socialistische Partij
Lees meer
agglomeratie Brussel en van 1979 tot 1981 staatssecretaris voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd opgericht in 1989. Het wordt bestuurd door de Brusselse Hoofdstedelijke Raad en de Brusselse regering. Lees meer
(regeringen- Wilfried Martens Martens, Wilfried
Lees meer
I, II en IV en - Mark Eyskens Eyskens, Mark
Mark Eyskens (1933) was een Belgisch academicus verbonden aan de KU Leuven en politicus binnen de Christelijke Volkspartij (CVP). Net als zijn vader, Gaston Eyskens, bekleedde hij het amb... Lees meer
). Tot slot was ze  van 1979 tot 1987 provinciaal senator. Kortere mandaten betroffen de Cultuurraad voor de Nederlandstalige Cultuurgemeenschap en de Vlaamse Raad (zie Vlaams parlement Vlaams Parlement
Het Vlaams Parlement is de parlementaire vergadering van de Vlaamse deelstaat in het federale België. Zijn geschiedenis kent drie grote fasen: de periode van de Cultuurraad voor de Neder... Lees meer
).

Acties en verwezenlijkingen

Samen met Rika Steyaert Steyaert, Rika
Lees meer
verdedigde Deveen de Vlaamse eisen in de eerste Brusselse Gewestexecutieve. Ze streefde ernaar om het verfranste Brussel opnieuw aantrekkelijk te maken voor Vlamingen en Vlaamse Brusselaars en pleitte voor de erkenning van Brussel als Vlaamse hoofdstad. Daarom was ze bijzonder waakzaam over de toepassing van de taalwetgeving.

Deveen had belangrijke bevoegdheden op het gebied van de sociale huisvesting. In de hoofdstad maakten Vlamingen weinig kans bij aanvragen voor sociale woningen. Deveen slaagde er in 1981 in een wet te laten stemmen die de toegang tot de sociale woningen afhankelijk maakte van meer objectieve sociale factoren. Zij zette zich eveneens in voor de Vlaamse cultuur en voor het lager, middelbaar en hoger Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Opvallend hierbij is dat zij – beïnvloed door het gedachtegoed van August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer
– voortdurend pleitte voor ruimdenkendheid in het Vlaams(gezind)e standpunt. Ze was ervan overtuigd dat openheid voor andere culturen de Vlaamse gemeenschap verrijkte en verdedigde vanuit die visie openlijk migratie en migranten, wat haar op ramkoers bracht met extreem rechts (zie Rechts-radicalisme Rechts-radicalisme
De rechts-radicale traditie begon toen het Vlaams-nationalisme in het interbellum koos voor Nieuwe Orde en collaboratie. Na de oorlog evolueerde radicaal-rechts in Vlaanderen van nostalgi... Lees meer
). Dit discours sprak heel wat jonge en intellectuele Vlaamse Brusselaars aan.

Ook stimuleerde Deveen de emancipatie van andere groepen in een ondergeschikte positie (onder meer vrouwen). Zo was ze de stichtster van het Centrum voor Vrouwenstudie van de Vrije Universiteit Brussel, waarmee universitair Vlaanderen in 1987 zijn eerste onderzoekscentrum vrouwenstudies kreeg (zie Gender Gender
Vrouwen en mannen kregen verschillende rollen binnen de Vlaamse beweging. De heersende verwachtingen spoorden echter niet altijd met de werkelijke genderverhoudingen en evolueerden boven... Lees meer
; Vrouwenbeweging Vrouwenbeweging
Binnen de Vlaamse beweging bestond in het algemeen nauwelijks interesse voor vrouwenemancipatie. Toch was er sprake van kruisbestuiving met de vrouwenbeweging. Zo hanteerden vrouwenorgani... Lees meer
). Als voorzitster van de Vermeylenkring August Vermeylenkring
De August Vermeylenkring (1954) is een Brusselse culturele vereniging waarvan de activiteiten moeten bijdragen aan het aanzien van het Nederlands in Brussel en getuigen van een socialisti... Lees meer
in het gewest Brussel (1980- januari 2005) en dankzij beheersfuncties en lidmaatschappen in talrijke culturele instellingen en bestuurscommissies (onder meer Koninklijke Vlaamse Schouwburg Koninklijke Vlaamse Schouwburg
De Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) werd op 23 augustus 1875 opgericht op initiatief van een aantal prominente liberale flaminganten, die ijverden voor een Nederlandstalig beroepstone... Lees meer
, Werkgroep Culturele Uitstraling van de Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie
Lees meer
, Advieswerkgroep Kunsten bij het Vlaamse college van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Vlaamse Commissie voor Monumenten en Landschappen enzovoort) kon zij, gesteund door een breed netwerk van progressieve Vlaamse Brusselaars, het beleid jarenlang stimuleren. In 1990 werd het Studiecentrum Lydia de Pauw-Deveen opgericht om, naast het socialistische Emile Vandervelde Vandervelde, Emile
Emile Vandervelde (1866-1936) was een socialistische partijleider en politicus die een vooraanstaande rol speelde in de Vlaamse vraagstukken van zijn tijd. Lees meer
-Instituut, voorbereidend studiewerk te doen over Brussel voor de politici in de Vlaamse Raad, Brusselse Hoofdstedelijke Raad en het parlement.

Werken

– Momenten in profiel, ASP Brussel, 2011.

Literatuur

– H. Gaus (red.),  Politiek Biografisch Lexicon, 1989;
– Lydia Deveen-De Pauw', in A. van Winckel, Keien in de vijver, 1991, pp. 164-175.
– M. van den Bussche, Lydia De Pauw-Deveen, in: 25 jaar Rode Leeuwen, een kwarteeuw Vlaams socialisme in de hoofdstad, 1993.
– R. de Groof, De August Vermeylenkring. Politiek-culturele actie van progressieve en socialistische intellectuelen in Brussel (1954-2004), VUB-press, Brussel, 2004.
– E. Witte, Vier generaties van Brusselse flaminganten: van Emanuel Hiel tot Lydia Deveen, in: Tijdingen. Mededelingenblad voor de Vrienden van het Archief en Museum van het Vlaams Leven te Brussel, jg. 25, 2004, nr. 2, juni, pp. 4-8.

Suggestie doorgeven

1975: Janine Beyers-Bell (pdf)

1998: Frank Scheelings (pdf)

2023: Frank Scheelings

Databanken

Inhoudstafel