Everaerts, Eugène
Eugène Everaerts (1880-1976) was een spilfiguur van het activisme in Oostende. Na de Eerste Wereldoorlog week hij uit naar Nederland.
Eugène Everaerts was de zoon van een Vlaamse vader en een Zeeuwse moeder. In zijn geboortestad Oostende doorliep hij na de lagere school het atheneum. In 1900 werd hij er stadsambtenaar en later promoveerde hij tot stadsbibliothecaris. Everaerts was actief in de plaatselijke afdeling van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer en in 1905 richtte hij mee het Oostendse culturele Van Neste Genootschap op.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog behoorde Everaerts met Eugeen van Oye Van Oye, Eugeen
Eugeen van Oye (1840-1926) was een arts, dichter en toneelschrijver. Hij was de leerling van Guido Gezelle en vertoefde in de kringen van Peter Benoit. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was ... Lees meer , Frans van den Weghe Van den Weghe, Frans
Frans Van den Weghe (1868-1937) was actief in het ANV. Tijdens WOI engageerde hij zich in Jong-Vlaanderen. Na de oorlog vestigde hij zich in Nederland. Lees meer (1868-1937), Leo van den Bogaert en Julius l'Abbé L'Abbé, Julius
Ambtenaar Julius l’Abbé (1874-1931) speelde een rol in het Vlaamsgezinde verenigingsleven van Oostende. Hij was tijdens WOI betrokken bij het activisme aldaar. Lees meer tot de betrekkelijk kleine activistische Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer kern in Oostende. Hij werkte mee aan de redactie van de zogeheten ‘Oostendsche Verklaring’. Die activistische tekst was echter vooral het werk van Van Oye en sterk geïnspireerd door de opvattingen van de in Gent opgerichte groep Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer onder de leiding van Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Jan
Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955) was predikant en pangermanist. Tijdens beide wereldoorlogen collaboreerde hij met de Duitse bezetter met de bedoeling een zelfstandig Vlaa... Lees meer , die Van Oye had leren kennen toen hij tussen 1895 en 1898 predikant was in Oostende. Everaerts publiceerde enkele bijdragen in De Vlaamsche Post De Vlaamsche Post
Lees meer , de krant die door Jong-Vlaanderen vanaf begin 1915 werd uitgegeven en voerde ook het woord op activistische bijeenkomsten.
In 1919 werd Everaerts door het Belgische gerecht ter dood veroordeeld, maar intussen had hij in oktober 1918 de wijk genomen naar Nederland. Net als Willem de Vreese De Vreese, Willem
Willem L. de Vreese (1869-1938) was een filoloog, bibliothecaris en Gentse hoogleraar, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol speelde in het activisme. Lees meer en Telesphorus Vernieuwe Vernieuwe, Telesphorus
De jurist Telesphorus Vernieuwe (1857-1933) was ambtenaar bij het ministerie van Landbouw. Tijdens de Eerste Wereldoorlog koos hij voor het activisme en vervulde hij in dat verband divers... Lees meer , twee andere activisten, vond hij een betrekking bij de Gemeentebibliotheek van Rotterdam. Hij bracht het er tot assistent eerste klas en liet zich in 1942 benoemen tot adjunct-bibliothecaris door het collaborerende stadsbestuur. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontving hij, zoals de meeste andere voormalige activisten, een financiële vergoeding van de zogenaamde Bormscommissie Bormscommissie
De Bormscommissie was een commissie die tijdens de Tweede Wereldoorlog schadevergoedingen uitkeerde aan door de Belgische overheid gestrafte activisten van de Eerste Wereldoorlog. Lees meer . In mei 1945 werd Everaerts op beschuldiging van collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer op non-actief gesteld en naderhand ontslagen en in 1947 werd hij veroordeeld tot een jaar hechtenis en ontzet uit zijn burgerlijke en politieke rechten.
De correspondentie tussen Everaerts en de historicus Lammert Buning wordt bewaard in het Brabants Historische Informatiecentrum in Den Bosch. Ook in het archief van de Raad van Vlaanderen en het archief van de stad Oostende zijn documenten over hem te vinden.
Literatuur
– M. van de Velde, Geschiedenis der Jong Vlaamsche Beweging, 1941.
– L. Buning, Aan de nagedachtenis van Dr. Eugeen van Oye, als strijdend Vlaming (1840-1926), in: Het Pennoen, juni 1969, pp. 6-8.
– L. Buning, Eugeen Everaerts, een moedig en rusteloos flamingantenleven, in: Het Pennoen, februari-maart 1973, pp. 6-7
– L. Buning, Everaerts, Eugenius Carolus, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 8, 1979, kol. 280-286.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– F. Gevaert en F. Hubrechtsen, Oostende 14-18: Oostende onder de Duitse bezetting, 1914-1918, 1996.
– J. Aspeslagh, De activistische beweging in Oostende, in: Biekorf, 2016, pp. 164-194 en 2017, pp. 275-302.
– J. Aspeslagh, Het Oostendse activisme in het archief van de Raad van Vlaanderen, in: Biekorf, 2017, pp. 277-303.
– L. Vandeweyer, Conglomeraatsarchief van de Raad van Vlaanderen, het Propagandabureau, Nationaal Verweer, de Nationalen Bond voor de Belgische Eenheid, Jacques Pirenne en Henri Pirenne, 1908-1939, 2014.