Gyselen, Blanka

Persoon
Frank Seberechts (2023, aanvulling), Frank Seberechts (1998)

Blanka Gyselen (1909-1959) was een Vlaams-nationalistische journaliste en dichteres. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapte ze in de collaboratie, waarbij ze haar nationaalsocialistische overtuiging uitdroeg in haar poëzie. Na de oorlog schreef ze vooral religieus geïnspireerd werk.

Alternatieve naam
Blanca Gijselen
Geboorte
Antwerpen, 26 november 1909
Overlijden
Antwerpen, 29 mei 1959
Leestijd: 3 minuten

Blanka Gyselen groeide op in een traditioneel katholiek gezin. Haar middelbare schoolopleiding kreeg ze in het Frans. Na een zware ziekte, die van haar 17 tot haar 20 jaar duurde, studeerde ze in Antwerpen aan de Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen
De Katholieke Vlaamse Hogeschool (voor Vrouwen) is een instituut dat in 1919 werd opgericht dankzij Marie-Elisabeth Belpaire, die het gebouwencomplex aan de De Bomstraat in Antwerpen ter ... Lees meer
en aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen
Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen is een onderwijsinstelling voor dans, drama en muziek. In 1898 was het de eerste Nederlandstalige instelling voor hoger onderwijs in België. ... Lees meer
(toneel en voordrachtkunst). Wellicht ontwikkelde ze in die periode een Vlaams-nationalistische overtuiging. Gyselen leverde journalistiek werk voor diverse bladen en gaf lezingen over auteurs als Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
en Henriëtte Roland Holst. In 1936 werd ze opnieuw ziek. Tijdens haar herstelperiode schreef ze haar eerste gedichten. Haar eerste bundel, Door roode vuur, oogstte veel bijval door de in de toenmalige literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
van vrouwen in Vlaanderen ongewone, sensualistische toon (zie Gender Gender
Vrouwen en mannen kregen verschillende rollen binnen de Vlaamse beweging. De heersende verwachtingen spoorden echter niet altijd met de werkelijke genderverhoudingen en evolueerden boven... Lees meer
). In 1938 volgde een tweede dichtbundel, De eeuwige Eva.

Gyselen huwde in 1939 met Floris Langlet, eveneens een Vlaams-nationalist. In het begin van de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
overleed echter zowel Langlet als hun zoontje. Ze was actief in de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
en werkte mee aan onder meer Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer
, Vrouw en Volk Vrouw en Volk
Vrouw en Volk (juli 1941-juli 1944) was een geïllustreerd maandblad van het Vlaamsch Nationaal Vrouwenverbond (VNVV) en de Dietsche Meisjesscharen-DMS. Lees meer
, Balming Balming
Het weekblad Balming werd van 1943 tot 1945 gepubliceerd door de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap. Het was gericht op leden en het grote publiek en vertolkte de standpunten van de DeV... Lees meer
en DeVlag De Vlag
De Vlag (1936-1938; 1940-1944) was het maandblad van de gelijknamige Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap (DeVlag). Lees meer
. In 1942 publiceerde Gyselen Zangen voor mijn land, in een zwaar retorische en politiek geladen stijl. In haar oorlogswerk bekende ze zich tot het nationaalsocialisme. Ze steunde onder meer het Vlaamsch Legioen Vlaamsch Legioen
Het Vlaamsch Legioen (1941-1943) was een Vlaamse eenheid aan het oostfront tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Waffen-SS. Lees meer
en noemde de manschappen in een gedicht bij het vertrek van het eerste contingent ‘de belijders van ’t nieuwe Geloof’. In het tijdschrift Groot Nederland Groot Nederland
Groot Nederland was een letterkundig maandblad voor Nederland en Vlaanderen dat in 1902 werd opgericht. Het zou uitgroeien tot een van de belangrijkste literaire tijdschriften van de eers... Lees meer
bezorgde Gyselen in 1944 het gedicht ‘Aan onze vermoorde dooden’, als aandenken aan de in Vlaanderen neergeschoten SS’ers Jan Acke Acke, Jan
Jan Acke (1911-1943) was een Vlaams-nationalistische uitgever die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog aansloot bij de Schutzstaffel (SS) en de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap. Hij st... Lees meer
, Firmin van Belle en August Schollen. In september 1944 vertrok ze naar Duitsland.

Na de oorlog verbleef Gyselen in Frankrijk met haar partner, de journalist Johan Sacré. Op 30 januari 1946 werd ze bij verstek ter dood veroordeeld. In mei 1946 werd het koppel in Parijs gearresteerd en naar België overgebracht. Einde 1946 werd ze in het proces van Volk en Staat veroordeeld tot twintig jaar hechtenis. De straf werd in beroep herleid tot twaalf jaar. In de gevangenis beviel ze van haar tweede kind, dat kort nadien overleed. Dit inspireerde haar tot de Ballade van de moeders voor de ruit: ‘Heer, Die ’t antwoord zijt aller vragen, / snijd die kiem van den haat in ons uit. / Mogen nooit onze daden er schuld aan dragen / dat àndere moeders staan voor de ruit.’ In 1949 kwam ze vervroegd vrij. Ze verbleef dan enige tijd bij collega-schrijfster, geestesgenote en vriendin An Martens Martens, An
An(na) Martens (1894-1983) engageerde zich in tal van culturele activiteiten; tijdens de Tweede Wereldoorlog was ze hoofdredactrice van het aan de DeVlag gelieerde tijdschrift Laagland.... Lees meer
.

Gyselen schreef sindsdien vooral nog religieuze belijdenispoëzie. Ook verschenen van haar twee romans en kindertheater. In 1956 kreeg ze voor haar bundel Orgelpunten de driejaarlijkse literaire prijs van de provincie Antwerpen. In 1965 richtten kunstminnende vrienden een Blanka Gyselenprijs voor poëzie op.

Werken

Door roode vuur, 1936.
De eeuwige Eva, 1938.
Zangen voor mijn land, 1942.
Ballade achter de staven, 1950.
De Engel werft, 1952.
Adieu Filippi, 1955.
De helse plantage, 1960.

Literatuur

– X., Krijgsraad van Antwerpen. Blanka Gyselen veroordeeld tot 20 jaar hechtenis, in: De Nieuwe Standaard, 12 december 1946.
– M. Gijsen, Kroniek der Poëzie, 1965.
– L. Vandenbussche, Dichteres in de branding. Blanka Gyselen (1909-1959) voor vrouw, volk en vaderland, in: L. Devos, Y. ’t Sjoen, L. Stynen (red.), Verbrande schrijvers: ‘culturele’ collaboratie in Vlaanderen (1933-1953), Gent, 2009, pp. 163-182.
Gyselen, Blanka, geraadpleegd op: 19 januari 2022,

op: https://schrijversgewijs.be/schrijvers/gyselen-blanka/

Suggestie doorgeven

1998: Frank Seberechts

2023: Frank Seberechts

Databanken

Inhoudstafel