Hoste, Julius (sr.)

Persoon
Bart D'Hondt (2023, herwerking), Luc Sieben (1998)

De liberaal Julius Hoste sr. (1848-1933), stichter van De Zweep en Het Laatste Nieuws, speelde eind 19de en begin 20ste eeuw een centrale rol in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd in Brussel.

Volledige voornaam
Julius Constantijn
Pseudoniem
Julius van Thielt
Geboorte
Tielt (Vlaams-Brabant), 23 januari 1848
Overlijden
Brussel, 28 maart 1933
Leestijd: 6 minuten

Julius Hoste sr. (1848-1933) speelde een centrale rol in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
. In 1870 werd hij secretaris bij de drukkingsgroep en culturele volksmaatschappij De Veldbloem. Zo raakte Hoste geëngageerd in de Vlaamse beweging. Hij streed voor een gesubsidieerde Vlaamse Schouwburg Koninklijke Vlaamse Schouwburg
De Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) werd op 23 augustus 1875 opgericht op initiatief van een aantal prominente liberale flaminganten, die ijverden voor een Nederlandstalig beroepstone... Lees meer
in Brussel. Hoste was liberaalgezind en stond aan de wieg van verschillende liberale Vlaamsgezinde organisaties in het Brusselse, zoals de Liberale Vlaamse Bond Liberale Vlaamsche Bond van Brussel
Lees meer
, de Vrijgezinde Vlaamsche Kiezersbond en het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
Brussel. Al in 1869 richtte hij zijn eerste blad op, De Zweep De Zweep
Het liberale Brusselse weekblad De Zweep was tot de oprichting van de krant Het Laatste Nieuws in 1888 politiek georiënteerd en Vlaamsgezind, en evolueerde nadien tot een zuiver commercie... Lees meer
. In 1888 volgde het populaire liberale dagblad Het Laatste Nieuws Het Laatste Nieuws
Het Laatste Nieuws was een liberaal en Vlaamsgezind dagblad, waarvan het eerste nummer op 7 juni 1888 verscheen. In 2023 bestaat de krant nog steeds als een populair dagblad voor een bree... Lees meer
. Het blad verdedigde het liberalisme en een gematigd progressief ideeëngoed. In 1900 werd De Vlaamsche Gazet van Brussel De Vlaamsche Gazet (van Brussel)
Lees meer
opgericht die als een kwaliteitskrant werd aangeboden. Met zijn krantengroep steunde Hoste voluit de Vlaamse liberale strijd in Brussel. Begin 20ste eeuw was hij betrokken bij de oprichting van de Liberale Volksbond Liberale (Vooruitstrevende) Volksbond
De Liberale (Vooruitstrevende) Volksbond werd in 1909 opgericht door Brusselse liberale flaminganten. Ze had tot doel om de Vlaamse liberalen in Brussel te verenigen en hun belangen te be... Lees meer
van het arrondissement Brussel en het Liberaal Vlaams Verbond Liberaal Vlaams Verbond
Liberaal Vlaams Verbond (LVV) is een autonome, sociaal-progressieve, liberale en Vlaamsgezinde vereniging die werd opgericht in 1913. Van een overkoepelend en coördinerend orgaan voor lib... Lees meer
. Daarnaast maakte hij naam als toneelauteur. Met het aantreden van zijn zoon Hoste (jr.) in het krantenbedrijf trad Hoste (sr.) langzaam terug uit het openbare leven.

Julius Hoste kwam in 1859 met zijn ouders naar Brussel, waar hij tot zijn dertiende studeerde aan het Atheneum. Hij ging in 1863 werken in een stoffenhandel, maar de lat van zijn ambitie lag hoger. Gedreven door zijn leergierigheid en ondernemingszin ontwikkelde hij zich via zelfstudie tot een succesrijk zakenman.

Op jonge leeftijd maakte Hoste via Emanuel Hiel Hiel, Emanuel
Emanuel Hiel (1834-1899) was een Vlaamse dichter en schrijver. Als radicaal-democratische, vrijzinnige flamingant speelde hij een belangrijke rol in het Vlaamsgezinde verenigingsleven in ... Lees meer
kennis met onder meer Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer
en Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer
, wat zijn prille Vlaamsgezindheid prikkelde. De strijd voor een gesubsidieerde Koninklijke Vlaamse Schouwburg Koninklijke Vlaamse Schouwburg
De Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) werd op 23 augustus 1875 opgericht op initiatief van een aantal prominente liberale flaminganten, die ijverden voor een Nederlandstalig beroepstone... Lees meer
in Brussel bracht hem omstreeks 1870 bij de flaminganten op het voorplan. Deze actie liep via de verenigingen Voor Taal en Recht en De Veldbloem De Veldbloem
Lees meer
. Hoste werd datzelfde jaar de nieuwe secretaris van deze maatschappij en raakte zo geëngageerd in de Vlaamse beweging. In het flamingantisch blad De Vlaamsche Tijding De Vlaamsche Tijding
De Vlaamsche Tijding was een Brussels flamingantisch en katholiek weekblad dat verscheen van 1866 tot 1869. Lees meer
zette hij intussen zijn eerste journalistieke stappen. De Zweep De Zweep
Het liberale Brusselse weekblad De Zweep was tot de oprichting van de krant Het Laatste Nieuws in 1888 politiek georiënteerd en Vlaamsgezind, en evolueerde nadien tot een zuiver commercie... Lees meer
was het eerste blad dat Hoste uitgaf (1869).

Een flamingante Brusselaar

Uit de zwakte van het Brusselse flamingantisme leerde Hoste snel dat enkel een alliantie succes kon opleveren. De gemeenteraadsverkiezingen van 1870 markeerden zijn politieke keuze: onder zijn impuls koos De Veldbloem partij voor de progressieve liberalen van Charles Buls Buls, Karel
Lees meer
en Léon Vanderkindere Vanderkindere, Léon
Léon Vanderkindere (1842-1906) was een hoogleraar middeleeuwse geschiedenis, rector van de Université libre de Bruxelles en een liberaal politicus die onder andere pleitte voor Nederlands... Lees meer
. In de daaropvolgende jaren stond hij aan de wieg van verschillende liberale Vlaamsgezinde organisaties in het Brusselse, zoals de Liberale Vlaamse Bond Liberale Vlaamsche Bond van Brussel
Lees meer
en de Vrijgezinde Vlaamsche Kiezersbond. Onder de indruk van het ideeëngoed van de Gentenaar Julius Vuylsteke Vuylsteke, Julius
Lees meer
, die erin geslaagd was om via het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
een Vlaams-liberaal vrijzinnig front te creëren, was Hoste een van de stichters van de Willemsfondsafdeling Brussel die hij leidde van 1873 tot 1921, met een korte onderbreking tussen 1891 en 1898. Hij boekte een eerste belangrijk succes in 1873. Doctrinaire en progressieve liberalen binnen het stadsbestuur sloten na de gemeenteraadsverkiezingen van dat jaar een akkoord over de oprichting van een gesubsidieerd Nederlandstalig beroeps toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer
. Tevens werd hij bij de loge Les Amis Philanthropes ingewijd in de vrijmetselarij Vrijmetselarij
Lees meer
. Hij ging later mee met Eugène Goblet d’Alviella wanneer die de gematigde loge Les Amis Philanthropes nr. 2 oprichtte. Zijn vriendschap met Charles Buls speelde in deze evolutie een belangrijke rol. Tijdens diens burgemeesterschap wist Hoste te bekomen dat de stad een Vlaamse schouwburg bekostigde (1887).

Ondertussen maakte hij ook naam als toneelauteur. Hij hielp het Vlaamse beroepstheater overleven met toneelstukken als De Brusselsche Straatzanger (1882) en De Kleine Patriot (1883). In zijn bladen onderstreepte hij steeds de rol van het toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer
en het verenigingsleven in het behoud van het Vlaamse element in de hoofdstad.

In 1888 zag Hoste zijn droom, het uitgeven van een dagblad, verwezenlijkt. Gestart als liberaal propagandadruksel bouwde hij Het Laatste Nieuws uit tot een populaire krant, bekend tot ver buiten de hoofdstad. Het blad verdedigde het liberalisme en een gematigd progressief ideeëngoed. Hoste liet in zijn blad niet na de wantoestanden op Vlaams gebied aan te klagen. Het levensbeschouwelijke aspect werd tijdelijk opzijgezet om Vlaamse strijdpunten te verwezenlijken (onder andere in 1898 met de Gelijkheidswet). In 1900 werd De Vlaamsche Gazet van Brussel De Vlaamsche Gazet (van Brussel)
Lees meer
opgericht die als een kwaliteitskrant werd aangeboden.

Brugfiguur

Op het einde van de 19de eeuw raakte Hoste verwikkeld in een strijd tussen flaminganten van liberale strekking. Hoste was intussen immers een belangrijk en gewaardeerd man binnen de partij geworden, waar hij, ondanks zijn Vlaamsgezindheid die toen nog velen afstootte, in 1892 verkozen werd tot ondervoorzitter van de Brusselse Ligue libérale waarin hij samen met Goblet d’Alviella de gematigde progressieven vertegenwoordigde. De Ligue positioneerde zich tussen de conservatieven en de radicalen van Paul-Emile Janson Janson, Paul-Emile
Lees meer
in en vormde een brug tussen beide liberale organisaties. Een groep verweet hem daarom aan te leunen bij het franskiljonse liberalisme en overwoog met een Vlaamse partij van start te gaan. De strijd duurde jaren en kostte Hoste tijdelijk het voorzitterschap van de Willemsfondsafdeling Brussel.

Rond 1900, bij het terugtrekken van Buls uit de politiek, begon een nieuwe episode in het leven van Hoste. Hij ondervond toen dat de liberale partij in Brussel potdoof was geworden voor elke Vlaamse verzuchting. Toch bleef hij steun verlenen aan de liberale verkiezingslijsten. Hierin kwam in het begin van de 20ste eeuw verandering toen de socialistische partij Socialistische partij
De socialistische partij werd in België in 1885 opgericht als de Belgische Werkliedenpartij (BWP), veranderde in 1945 haar naam in Belgische Socialistische Partij (BSP) en viel in 1978 u... Lees meer
in Brussel zich openstelde voor Vlamingen. Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer
zou voor een deel zijn verkiezing tot Brussels gemeenteraadslid aan de krantengroep van Hoste te danken hebben gehad. Niettemin steunde Hoste elk Vlaams liberaal reveil en engageerde zich onder meer in de Vlaamse landdagen en de Conscienceherdenking. Zijn zoon Julius Hoste (jr.) nam in de daaropvolgende jaren de professionele rol van zijn vader steeds meer over terwijl Hoste zelf op de achtergrond actief bleef.

Een heropbloei in de Vlaamse liberale kringen kwam er omstreeks 1910. In Brussel uitte zich dit door de oprichting van de Liberale Volksbond van het arrondissement Brussel (1909) dat in 1914 tot een hechte organisatie was uitgegroeid. In datzelfde jaar stichtte hij samen met Lodewijk de Raet De Raet, Lodewijk
Lodewijk de Raet (1870-1914) was een econoom en ambtenaar die in belangrijke mate bijdroeg aan de theorievorming over de Vlaamse beweging en deze van een sociaaleconomisch denkraam voorza... Lees meer
, Maurits Josson Josson, Maurits
Maurits Josson (1855-1926) was een liberale Brusselse jurist die ijverde voor de vernederlandsing van het openbare leven. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vervulde hij een trekkersrol binne... Lees meer
, Lodewijk Peerenboom Peerenboom, Lodewijk
Lodewijk Peerenboom (1872-1937) richtte in 1909 in Brussel mee het Vlaams Huis aan de Grote Markt op. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken bij het activisme. Daarna was hij li... Lees meer
en Frans Reinhard Reinhard, Frans
Frans Reinhard (1850-1912) was een progressief-liberale en vrijzinnige Brusselse flamingant, die zich tijdens het laatste kwart van de 19de eeuw sterk engageerde in diverse initiatieven o... Lees meer
het Vlaams Huis Vlaamse Huizen
Lees meer
op de Brusselse Grote Markt. Het hoogtepunt kwam in 1913 bij de oprichting van het overkoepelende Liberaal Vlaams Verbond.

Met het aantreden van Julius Hoste (jr.) Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer
in het bedrijf trad Hoste (sr.) langzaam terug uit het openbare leven. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog betekende het definitieve einde. Tot 1921 zou hij nog het voorzitterschap van de Brusselse afdeling van het Willemsfonds vervullen en in 1922 werd hij een van de steunpilaren van Kindergeluk, een sociaal initiatief van Het Laatste Nieuws voor behoeftige kinderen dat kinderkolonies in Blankenberge en Sinterklaasfeesten organiseerde, maar ook een muziekschool, een toneelschool en een jeugdboekerij oprichtte. Vaak speelde hij echter een rol achter de schermen. Als geslaagd en gefortuneerd zakenman heeft hij veel Vlaamse en/of liberale initiatieven financieel gesteund, zoals het Vlaams Huis aan de Grote Markt in Brussel en redde hij in 1932 het Willemsfonds van het bankroet.

Na zijn dood in 1933 werd in Brussel een grootse herdenkingshulde gebracht en kreeg zijn borstbeeld een plaats in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg.

Werken

– Artikelen meestal onder pseudoniem in De Zweep; Het Laatste Nieuws.
– De Zoulous. Gelegenheidsstuk, 1879.
– De Brusselsche Straatzanger (toneelstuk), 1882.
– De Kleine Patriot (toneelstuk), 1883.
– Breydel en de Coninc : zes vaderlandsche taferelen met koren en liederen, 1889 (samen met Karel Miry).
– Waterloo! Geschiedkundig drama in vijf bedrijven en acht taferelen, 1889.
– De plezante reis! Kluchtspel met zang in vier bedrijven en acht taferelen, 1889.

Literatuur

– R. Verschueren, Juliaan Constantijn Hoste, in: NBW, dl. 7, 1977.
– R. Hoste en J. Laporte, Zijn Vader, Julius Hoste Senior, Stichter-Uitgever van Het Laatste Nieuws, in: Vlaamse Stam, nr. 6, juni 1988, pp. 284-303.
– L. Sieben, E. Bradt, R. Van Eenoo en R. Desmed, Vader Hoste, 1989.
– I. Wittevrongel-Liefhooghe, Julius Hoste en zijn tijd. Een bijdrage tot de studie van de stedelijke elites in Vlaanderen, 1999.

Suggestie doorgeven

1973: Rozemie Steyaert (pdf)

1998: Luc Sieben

2023: Bart D'Hondt

Databanken

Inhoudstafel