Moeyaert, Camiel

Persoon
Frans Van Campenhout (2023, aanvulling), Frans Van Campenhout (1998)

Camiel Moeyaert (1868-1946) was een daensistisch publicist, drukker en politicus.

Volledige voornaam
Camille Louis Pieter
Geboorte
Brugge, 5 maart 1868
Overlijden
Brugge, 25 oktober 1946
Leestijd: 4 minuten

Katholiek flamingantisme en het daensisme

Camiel Moeyaert werd hoofdredacteur van de katholieke De Gazette van Brugge Gazette van Brugge
De Gazette van Brugge (1796-1919) van de Brugse drukker-uitgever Joseph Bogaert was aanvankelijk een neutraal nieuwsblad. In de 2de helft van de 19de eeuw evolueerde de krant tot een uitg... Lees meer
, was actief in de Katholieke Burgersgilde en behoorde in 1887 tot de stichters van De Vrije Vlamingen, een flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
grievencomité in Brugge. Moeyaert pleitte voor de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, voor maatregelen ter bescherming van de landbouw en voor een progressief belastingstelsel. In 1896 was hij medestichter van de Brugse afdeling van de daensistische Christene Volkspartij Christene Volkspartij
De Christene Volkspartij (1893-1919) was de eerste daensistische politieke partij. Lees meer
. Hij verliet De Gazette van Brugge en begon een drukkerij, waar daensistische bladen als Het Vrije Woord, Het Recht (1898-1914), Het Vrije Volk (1901-1904) en De Volkseeuw De Volkseeuw (1910-1921)
De Volkseeuw was een daensistisch weekblad dat verscheen van 1910 tot 1914 en van 1919 tot 1921. Tot 1920 – toen hij zich uit de politiek terugtrok – was het de spreekbuis van Florimond F... Lees meer
(1909-1914; 1919-1921) werden gedrukt.

Als politicus behoorde Moeyaert tot de radicale vleugel in de daensistische beweging Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer
. Hij was kandidaat bij de verkiezingen voor de Brugse gemeenteraad (1899, 1903, 1907 en 1911), de West-Vlaamse provincieraad (1899, 1904) en de Kamer (1900, 1902 en 1912). Hij verdedigde de zelfstandigen en kleine middenstanders die zich bedreigd voelden door de opkomst van coöperaties en warenhuizen. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 1907 en 1911 vormde hij een eenheidslijst van daensisten en leden van de Vrije Burgersbond. Toen priester Florimond-Alphonse Fonteyne Fonteyne, Florimond-Alphonse
De West-Vlaamse priester Florimond-Alphonse Fonteyne (1856-1923), die vanwege zijn politieke bedrijvigheid door de kerkelijke overheid uit die functie werd geschorst, speelde op diverse p... Lees meer
in 1911 een nieuwe periode in de Brugse daensistische beweging inluidde, werkten Moeyaert en Bernard Minnebo Minnebo, Bernard
Bernard Minnebo (1867-1919) engageerde zich zowel in zijn woonplaats Brugge als daarbuiten in het daensisme. Lees meer
loyaal met hem samen.

De Eerste Wereldoorlog

Toen de Duitsers in 1914 Brugge bezetten, stopte Moeyaert met de publicatie van zijn bladen. In 1917 leverde hij enkele activistische plakbrieven en drukwerk, onder meer voor de Groeningerwacht Groeningerwachten
De Groeningerwacht was een Vlaamsgezinde jongemannenvereniging, opgericht op 11 juli 1909 en ontbonden bij het einde van de Eerste Wereldoorlog. De organisatie stapte mee in het activisme... Lees meer
. Ook gaf hij vanaf 25 september 1918, met Duitse toestemming, het Brugsch Dagblad uit, waarin hij weliswaar de Vlaamse zaak verdedigde maar zich steeds loyaal Belgisch opstelde (zie passivisme Passivisme
Het begrip ‘passivisme’ verwijst naar de Vlaamsgezinden die tijdens de Eerste Wereldoorlog verdere pogingen om de Vlaamse eisen te realiseren tot na het einde van het politiek-militair co... Lees meer
). Pogingen van de Brugse activistische propagandist Albert Maene om Moeyaert tot het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
over te halen mislukten. Niettemin werd Moeyaert na de bevrijding eind oktober 1918 omwille van zijn activiteiten als drukker tijdens de bezetting gearresteerd.

Tijdens zijn kortstondige voorlopige invrijheidsstelling (juni 1919), kwam hij nog zonder succes op bij de parlementsverkiezingen als eerste plaatsvervanger op de Brugse lijst van priester Fonteyne. Op zijn proces (4 november 1920) voor het Brugse assisenhof verdedigde hij zich door te stellen dat enkel een Duitse toestemming zijn dagblad niet activistisch maakte, terwijl hij anderzijds was gedwongen (met dreiging van opeising van zijn drukkerij) activistische pamfletten te drukken. Op basis van deze argumenten werd hij vrijgesproken.

Naoorlogse gemeenteraadsverkiezingen

Toen priester Fonteyne in 1920 uit het politieke leven van Brugge verdween, nam Moeyaert de uitgave van diens weekblad De Volkseeuw over. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 24 april 1921 vormden de Brugse daensisten een kartellijst met Het Vlaamsche Front Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
, die onder de naam ‘Demo-Fronters’ door Moeyaert werd aangevoerd. Zowel Moeyaert als de Vlaams-nationalist Odile van den Berghe Vandenberge, Odila
Odila Maréchal-Vandenberge (1881-1956) was sinds de jaren dertig lid van het VNV en werd in 1936 gecoöpteerd tot senator. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ze leider van de vrouwenbeweg... Lees meer
trad tot de gemeenteraad toe. Reeds op de eerste gemeenteraad (20 juni 1921) pleitte Moeyaert voor de aanvaarding van een motie voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer
). Alhoewel hij in de raad steeds zowel de christendemocratische als de Vlaamse eisen verdedigde, verweet een deel van zijn daensistische achterban hem dat hij meer Vlaams-nationalist dan daensist was geworden. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1926 leidde hij dan ook opnieuw een exclusief daensistische lijst, zonder de Fronters, die eveneens apart deelnamen. Het werd voor beide partijen een debacle en de twee zetels van 1921 gingen verloren. Tijdens de jaren 1930 kwam Moeyaert via zijn drukkersactiviteit in contact met een groep dissidenten uit de kleine burgerij en stond voor de gemeenteraadsverkiezingen van eind 1938 op een rexistische lijst. Hij behaalde slechts 118 stemmen. De volgende jaren hield hij zich alleen nog met zijn drukkerij bezig.

Literatuur

– R. van Eenoo, Een bijdrage tot de geschiedenis der arbeidersbeweging te Brugge (1864-1914), (IUCHG, Verhandeling IV), 1959.
– R. van Eenoo, De pers te Brugge 1792-1914. Bouwstoffen, (IUCHG, Bijdragen 20), 1961.
– G. Demarest, De Vlaamse Beweging te Brugge, 1918-1930, Rijksuniversiteit Gent, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1975.
– K. Rotsaert, Priester Fonteyne en het fonteynisme te Brugge, 1975.
– K. Rotsaert, Het daensisme in West- Vlaanderen, 1989.
– F. van Campenhout, Moeyaert, Camille (Camiel) Louis Pieter, in: Nationaal Biografisch Woorden, 1990, dl. 12.
– F. van Campenhout, Moeyaert, Camille (Camiel) Louis Pieter, in Lexicon van de Daensistische Beweging, 1993.
– K. Rotsaert, Brugse daensisten en gemeenteraadsverkiezingen, in: Daens Vandaag, jg. 42, 2018, nr. 1.

Suggestie doorgeven

1998: Frans Van Campenhout

2023: Frans Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel