Segers, Paul-Willem

Persoon
Emmanuel Gerard (2023, aanvulling), Emmanuel Gerard (1998)

Paul-Willem Segers (1900-1983) was secretaris van het ACW en achtereenvolgens KVV- en CVP-politicus, die na de Tweede Wereldoorlog verschillende ministerposities bekleedde. Hij was betrokken bij onder andere de doorbraak van de taalwetgeving in de jaren 1930, het beginselakkoord KVV-VNV en de zogenaamde verruimingsoperatie van de CVP.

Alternatieve naam
P.W. Segers
Geboorte
Antwerpen, 21 december 1900
Overlijden
Antwerpen, 5 februari 1983
Leestijd: 4 minuten

Paul-Willem Segers was de zoon van een schilder-decorateur. Segers startte zijn loopbaan als ambtenaar aan de stad Antwerpen. Tijdens zijn legerdienst (1921-1922) engageerde hij zich als vrijwilliger bij het Verbond van Christelijke Vakverenigingen (Antwerpen). Hij werd in 1922 een van de eerste studenten aan de pas gestichte Centrale Hogeschool der Christelijke Werklieden te Heverlee, waar hij op 1 mei 1924 het diploma van maatschappelijk assistent behaalde en meteen secretaris van de school werd. In 1926 behaalde hij ook een licentie in de politieke en sociale wetenschappen aan de Leuvense universiteit. In 1927 werd hij vrijgesteld secretaris van het Algemeen Christelijk Werk(nem)ersverbond Algemeen Christelijk Werknemersverbond
Het Algemeen Christelijk Werkersverbond werd gesticht op 17 juli 1921 en in 1991 herdoopt als ACW Koepel van Christelijke Werknemers. In 2014 werd de organisatie omgevormd tot Beweging.ne... Lees meer
(ACW). In die hoedanigheid was hij de drijvende kracht achter de coöperatieve ondernemingen Belgische Arbeiderscoöperatie (BAC), De Volksverzekering (DVV) en Welvaart, waarin hij bestuursfuncties opnam.

Segers werd secretaris van het ACW op het ogenblik dat deze jonge organisatie de motor vormde van het vervlaamsingsproces in de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
en een steunpilaar voor de politiek van Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer
. In 1929 keurde het ACW het taalstatuut goed, dat mede zorgde voor de doorbraak van de taalwetgeving in het begin van de jaren 1930. Op de Vlaamse Sociale Week te Leuven in 1935 sprak Segers over de noodzaak het contact te behouden tussen de sociale beweging en de Vlaamse beweging. Hij sprak daarom afwijzend over de koerswijziging van de Katholieke Vlaamsche Landsbond Katholieke Vlaamse Landsbond (1919-1964)
De Katholieke Vlaamsche Landsbond (1919-1955) was de federatie van de Katholieke Vlaamsche Arrondissementsbonden, die als drukkingsgroep streed voor de vernederlandsing van Vlaanderen met... Lees meer
, die het niet nodig vond de grote volksorganisatie die het ACW was te raadplegen. Hieruit groeide ook het voorbehoud tegen de Vlaamsche Concentratie Vlaamsche Concentratie
Vlaamsche Concentratie (1935-±1940) was de naam voor de idee en de beweging die streefde naar de hergroepering van alle katholieke Vlamingen. Lees meer
.

Segers werd op 11 oktober 1936 lid van het voorlopig directorium van de Katholieke Vlaamsche Volkspartij Katholieke Vlaamsche Volkspartij
De Katholieke Vlaamsche Volkspartij was de Vlaamse vleugel van het Blok der Katholieken van België, opgericht op 11 oktober 1936 met als Franstalige tegenhanger de Parti catholique social... Lees meer
(KVV) en nam deel aan de onderhandelingen met het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV). Die leidden tot het Beginselakkoord KVV-VNV Beginselakkoord KVV-VNV
Het beginselakkoord KVV-VNV werd ondertekend door vertegenwoordigers van de Katholieke Vlaamsche Volkspartij (KVV) en het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) op 8 december 1936. Het moest ee... Lees meer
, dat hij evenwel niet zelf ondertekende. In de christelijke arbeidersbeweging Christelijke arbeidersbeweging
In de christelijke arbeidersbeweging heeft steeds een uitgesproken belangstelling voor de Vlaamse kwestie bestaan. De groeiende invloed van deze beweging, in het kielzog van de democratis... Lees meer
was er immers grote bezorgdheid wegens de corporatieve strekking van de Vlaamsche Concentratie en wegens de concurrentie van de Vlaams-nationale syndicaten. Reeds in 1931 had Segers hieromtrent het standpunt van het ACW gepubliceerd in de brochure De sociale organisatie der Vlaamsche Nationalisten, die een heftige aanval inhield tegen het Vlaamsch Nationaal Syndicaat Vlaamsch Nationaal Syndicaat
Het Vlaamsch Nationaal Syndicaat (1933-1941) was een Vlaams-nationalistische vakbond die deel uitmaakte van de Vlaams-nationalistische partij het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Lees meer
. Bovendien kon hij de federalistische Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer
strekking van het akkoord niet onderschrijven.

Intussen was Segers ook actief geworden in de Antwerpse politiek. Hij werd gemeenteraadslid gekozen in 1932 en werd schepen in 1939. Hij bleef dat laatste mandaat uitoefenen tijdens de bezetting, ook na de creatie van Groot-Antwerpen, maar nam ontslag in januari 1944.

Tijdens het eerste bezettingsjaar steunde Segers diverse initiatieven ter reorganisatie van het Belgische maatschappelijke leven, zoals het (afgewezen) corporatief manifest van de Antwerpse ACVW-secretaris René Goris Goris, René
René Goris (1895-1989) was een zakenman, actief in de christelijke werkgeversverbonden en een corporatistisch denker. Lees meer
. Hij steunde de toetreding van het Algemeen Christelijk Vakverbond Algemeen Christelijk Vakverbond
Het Algemeen Christelijk Vakverbond (1912) is de overkoepelende organisatie van het christelijk syndicalisme in België. Lees meer
(ACV) tot de Unie van Hand- en Geestesarbeiders Unie van Hand- en Geestesarbeiders
Tijdens de Duitse bezetting in 1940-1945 probeerden Belgische vakbonden, zoals het Christelijk Vakverbond (ACV) en het Belgisch Vakverbond (BVV), hun positie te behouden. Onder druk van D... Lees meer
(UHGA) in november 1940. Onder zijn impuls werden op 9 januari 1941 de Katholieke Werkliedenbonden opgericht als alternatief voor het ACW, dat zijn activiteit moest beperken. Op 3 augustus 1941 dwong de bezetter hem ontslag te nemen uit het ACW, maar als voorzitter van het Centrum voor Sociaal-Economische Studie bereidde hij de naoorlog voor.

Wegens zijn schepenambt in Groot-Antwerpen werd Segers na de bevrijding door de Waalse vleugel van de christelijke arbeidersbeweging van collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
beschuldigd. Als gevolg hiervan werd het voorzitterschap van het ACW gesplitst; Segers werd voorzitter van de Vlaamse vleugel.

Segers was in 1945 een van de stichters en later een van de steunpilaren van de Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer
(CVP). Hij bouwde een politieke carrière uit, die hem na de oorlog grotendeels in beslag zou nemen. Hij was voorzitter van de Vlaamse vleugel van de CVP van 1945 tot 1949 en schepen van de Haven in Antwerpen van 1946 tot 1949. Van 1949 tot 1971 was hij gecoöpteerd senator en in diezelfde periode achtereenvolgens minister van Verkeer (1949-1954 en 1958-1961), van Landsverdediging (1961-1965), ondervoorzitter van de ministerraad, belast met de coördinatie van het sociaal beleid (1965-1966), en opnieuw minister van Landsverdediging (1968-1972). In 1966 werd hij minister van staat (1966).

Als voorzitter van de Vlaamse vleugel van de CVP was hij in 1949 de initiatiefnemer van de zogenaamde verruiming. Om de stichting van een Vlaams-nationalistische partij Vlaams-nationalistische partijen
Het partijpolitieke Vlaams-nationalisme brak door in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog en streefde een verregaande of volledige staatkundige verzelfstandiging van Vlaanderen na. De b... Lees meer
te voorkomen verdedigde hij de opname van Jozef Custers, Victor Leemans en Emiel de Winter, die tijdens de bezetting hoge posten in de Belgische administratie hadden ingenomen en daarvoor na de oorlog wegens collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
werden beschuldigd, als senator voor de CVP.

In 1949 was Segers de eerste minister in functie die de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer
bijwoonde. Als minister van Landsverdediging zorgde hij, voorzichtig maar doelmatig, voor een betere vertegenwoordiging van de Nederlandstaligen in het officierenkader, onder meer door de invoering van een strikter controlesysteem op de tweetaligheid in het leger Leger
Lees meer
.

Werken

— Artikelen in De Gids op maatschappelijk gebied.
— De sociale organisatie der Vlaamsche Nationalisten, 1931.
— Unitaire partij, realistische formule?', in: Tijdschrift voor Politiek, 1955, pp. 499-514.
— Schetsen en portretten, 1973.
— Oud Papier, 1974.

 

Literatuur

— Hulde-album Paul-Willem Segers 1900- 1970, 1970.
— H. Gaus (ed.), Politiek biografisch lexicon, 1989.
— E. Gerard (red.), De christelijke arbeidersbeweging in België (KADOC-Studies, nr. 11, 2 dln.), 1991.
— P. Pasture, Kerk, politiek en sociale actie. De unieke positie van de christelijke arbeidersbeweging in België, 1992.

Suggestie doorgeven

1975: Manu Ruys (pdf)

1998: Emmanuel Gerard

2023: Emmanuel Gerard

Databanken

Inhoudstafel