Seghers, Jan

Jan Seghers brak op 16-jarige leeftijd zijn schoolopleiding af om zijn overleden vader op te volgen als zaakvoerder van het familiale klompenmakersbedrijf. Tijdens de volgende jaren werkte hij zich op tot een succesvol handelaar en besteedde hij via intensieve lectuur en zelfstudie tegelijk veel aandacht aan zijn persoonlijke intellectuele ontwikkeling.

Lokaal Vlaams-nationalistisch netwerk

Vanaf het einde van de jaren 1920 bouwde Seghers in zijn geboorte- en woonplaats De Klinge een Vlaams-nationalistisch netwerk op, waarvan hij de onbetwiste spilfiguur was en bleef tot het einde van de Tweede Wereldoorlog: een studiekring, een turn- en een toneelvereniging, een fanfare, een ziekenfonds. Op die manier bracht hij, geïnspireerd door de idee van volksverheffing die de Vlaamse beweging toen sterk propageerde, als het ware de 20ste eeuw binnen in het Wase dorpje van klompenmakers, marchands in oud ijzer, voddenrapers, kleine boeren en fabrieksarbeid(st)ers, vlakbij de grens met Nederland. De volgelingen van de charismatische Seghers in zijn woonplaats, gelegen tussen bosgebieden aan de ene en het begin van de Wase polders aan de andere kant, waren minstens evenzeer ‘jannist’ als Vlaams-nationalist.

In de partijpolitiek

In 1932 zette Seghers definitief de stap naar de partijpolitiek. Namens de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer en vanaf 1933 namens het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) bekleedde hij mandaten op plaatselijk, provinciaal en nationaal niveau: gemeenteraadslid (1932-1938) en schepen (1938-1944) in De Klinge,  volksvertegenwoordiger voor het kiesarrondissement Sint-Niklaas (1936-1944) en bestendig afgevaardigde van de provincie Oost-Vlaanderen (1941-1944). Hij trad ook een tijdlang op als waarnemend arrondissementsleider van het VNV. Seghers was de eerste uit zijn dorp die het tot parlementslid bracht en vooralsnog de enige.

Seghers kon zijn publiek enthousiasmeren, onder meer bij toespraken op het plein vóór de dorpskerk na de ‘hoogmis’ op zondagvoormiddag in De Klinge, maar was toch vooral een pragmaticus en allesbehalve een ideoloog. Als parlementariër diende hij diverse wetsvoorstellen in om te komen tot een officiële taalregeling in de toenmalige Belgische kolonie Congo Congo
Lees meer . Vanaf eind 1937 trad hij ook op als hoofd van de afdeling Volksjeugd van het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging en militie ontstaan in 1928. Van 1934 tot 1941 was het de jeugdbeweging van het Vlaamsch ... Lees meer en als hoofdredacteur van de bladen van deze VNV-jongerenorganisatie, Deltakamp Deltakamp
Lees meer en later Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer .

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1938 in zijn woonplaats De Klinge behaalden de Vlaams-nationalisten onder zijn leiding de absolute meerderheid, iets wat op dat moment in heel weinig andere Vlaamse dorpen gebeurde en in geen enkele Vlaamse stad. De driepartijenregering van katholieken, liberalen en socialisten onder leiding van de socialist Paul-Henri Spaak Spaak, Paul-Henri
Paul-Henri Spaak (1899-1972) was een Franstalige socialistische politicus die een rol speelde in talrijke communautaire kwesties. Lees meer benoemde echter een gemeenteraadslid uit de katholieke minderheid tot burgemeester. Het schepencollege, met daarin onder meer Seghers, was echter in handen van het VNV, waardoor de partij het gemeentebeleid bepaalde en vorm gaf. Overeenkomstig zijn praktische ingesteldheid zorgde hij er als feitelijke leider van het gemeentebestuur onder andere voor dat de straten in het dorpscentrum werden verhard en dat er voetpaden werden aangelegd. Pas tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam er in De Klinge een burgemeester van VNV-signatuur.

De Tweede Wereldoorlog en daarna

Seghers stapte tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer met het VNV in de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer . Hij aanvaardde het ambt van bestendig afgevaardigde van de provincie Oost-Vlaanderen en bleef VNV-arrondissementsleider tot het einde van de Duitse bezetting.

Begin september 1944 vluchtte Seghers naar de Zuid-Duitse regio Beieren, waar hij zich gedurende enkele jaren schuilhield en werkte bij een familie die een houtzagerij uitbaatte. Seghers werd door zijn achterban in De Klinge op handen gedragen en beschouwd als ‘de man die het allemaal wist en begreep’. Toen een van zijn aanhangers, die op een lager echelon betrokken was geweest bij de collaboratie, hem in het zicht van de komst van de Poolse bevrijders begin september 1944 vroeg wat hem nu te doen stond, kon Seghers alleen antwoorden ‘dat het nu ieder voor zich was’. Zelf maakte hij zich uit de voeten richting Duitsland, de vraagsteller belandde in het hechteniskamp van Lokeren Hechteniskamp Lokeren
Het hechteniskamp van Lokeren was een voormalig Duits gevangenkamp dat tussen september 1944 en oktober 1947 diende als interneringscentrum in het kader van de repressie. Lees meer .

Na zijn terugkeer naar België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer , waarover hij zich eerst had geïnformeerd bij de jurist en voormalige Vlaams-nationalistische parlementariër Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer , werd Seghers veroordeeld en verbleef hij in 1950-1951 achtereenvolgens in de gevangenissen van Gent en Sint-Gillis-Brussel. Nadien vestigde hij zich in Sint-Niklaas en hervatte er zijn commerciële bedrijvigheid, eerst als vee- en daarna als kaashandelaar. Van 1965 tot 1968 zetelde hij als Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer -verkozene in de Oost-Vlaamse provincieraad.

De begrafenis van Seghers in de Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk van zijn geboortedorp, op een zonovergoten zaterdagvoormiddag, werd bijgewoond door tal van vroegere VNV-coryfeeën en lokte heel wat publiek, zowel binnen als buiten de kerk. Seghers werd begraven op de begraafplaats van De Klinge onder een grafsteen met de letters AVV-VVK Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus (AVV-VVK)
Deze leuze werd in 1881 gelanceerd door Frans Drijvers in het scholierentijdschrift De Student. Ze verwoordde de dubbele motivatie van Vlaamsgezindheid en ultramontaanse geloofsijver die ... Lees meer .