Ver Hees, Emiel

Persoon
Sam Van Clemen (2023, aanvulling), Karen Van Hoorick (1998)

Jurist en staatsambtenaar Emile ver Hees (1864-1928) nam tijdens de Eerste Wereldoorlog leidinggevende bestuursfuncties op in het activisme.

Alternatieve naam
Emile Verhees
Geboorte
Leuven, 31 augustus 1864
Overlijden
Berlijn, 12 februari 1928
Leestijd: 4 minuten

Sociaal recht

Emiel ver Hees vestigde zich na zijn rechtenstudie aan de universiteit van zijn geboortestad als advocaat in Brussel, waar hij als flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
en sympathisant van de christelijke arbeidersbeweging Christelijke arbeidersbeweging
In de christelijke arbeidersbeweging heeft steeds een uitgesproken belangstelling voor de Vlaamse kwestie bestaan. De groeiende invloed van deze beweging, in het kielzog van de democratis... Lees meer
in 1889 medeoprichter was van een christendemocratische Katholieke Vlaamsche Bond. In 1891 richtte hij als vertegenwoordiger van deze bond mee de Vlaamsche Katholieke Landsbond Vlaamsche Katholieke Landsbond
Lees meer
op, een organisatie die de (lokale en regionale) verenigingen van katholieke flaminganten in heel Vlaanderen en Brussel wilde bundelen en overkoepelen.

Ver Hees, die van in de vroege jaren 1890 pleitte voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer
, was van bij de oprichting in 1891 lid van het Vlaams Pleitgenootschap Vlaams Pleitgenootschap bij de Balie te Brussel
Lees meer
te Brussel, dat de Vlaamsgezinde advocaten in de hoofdstad groepeerde. Later in de jaren 1890 ging hij als ambtenaar werken voor het ministerie van Nijverheid en Arbeid, met name voor de dienst arbeidsbemiddeling.

Mede onder zijn impuls kwam in 1908 de christendemocratische Nationale Vereniging van Leiders van de Sociale Werken tot stand. Dat het activistische maandblad De Toorts De Toorts
De Toorts verscheen tussen 1916 en 1921 en werd uitgegeven in Utrecht. De ondertitel van het tijdschrift luidde: Staat- en Letterkundig weekblad voor Holland, Vlaanderen en Zuid-Afrika on... Lees meer
tijdens de Eerste Wereldoorlog over hem schreef dat hij ‘door hoger loon en meerdere ontwikkeling den Vlaamschen werkman in waarde wilde doen stijgen’, was – hoewel propagandistisch bedoeld – in overeenstemming met de realiteit.

Eerste Wereldoorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog koos Ver Hees voor het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
en werd hij in Brussel ondervoorzitter van het Vrij Vlaanderen Vrij Vlaanderen
Vrij Vlaanderen (1917-1918) was tijdens WOI een Brusselse katholieke activistische organisatie. Ze streefde naar de stichting van een Vlaamse staat. Lees meer
, een soort van katholieke tegenhanger van het vooral vrijzinnige, frontaal anti-Belgische, annexionistische en Groot-Germaanse Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
. De veeltalige Ver Hees maakte ook deel uit van de delegatie van de eerder dat jaar opgerichte Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
die op 3 maart 1917 naar Berlijn reisde voor overleg met Duitse regeringsinstanties. Na de bestuurlijke scheiding (21 maart 1917) werd hij aangesteld tot secretaris-generaal van het Vlaams ministerie van Nijverheid en Arbeid, de instelling waarvoor hij in haar unitaire vorm op dat moment al een kwarteeuw werkte. Hij werd ook lid van de Vlaamse Mijnraad, die werd opgericht om de invloed van kapitaal dat vanuit Wallonië was geïnvesteerd in de Limburgse mijnen, terug te dringen. Ver Hees was met Florimond Heuvelmans Heuvelmans, Florimond
Florimond Heuvelmans (1858-1931) was een Vlaamsgezinde adovcaat en politicus voor de katholieke Meetingpartij. Lees meer
en Alfons van Roy Van Roy, Alfons
Advocaat Alfons Van Roy (1882-1927) was in Gent politicus voor De Vlaamsche Blok. Tijdens WOI was hij lid van Jong Vlaanderen en lid van de Raad Van Vlaanderen. Hij overleed in Nederland... Lees meer
de opsteller van de Verklaring aan het Vlaamsche Volk (1917), een reactie op de Besluitwet, waarin de Belgische regering strenge straffen voor activistische daden in het vooruitzicht stelde.

Als lid van de Commissie van Gevolmachtigden Commissie van Gevolmachtigden
De Commissie van Gevolmachtigden was in 1918 het uitvoerende orgaan van de Raad van Vlaanderen. De elf gevolmachtigden in de Commissie waren belast met de leiding en vertegenwoordiging va... Lees meer
van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
zorgde hij er in april 1918 voor dat de Duitsers een aangepaste wet op de sociale zekerheid invoerden. Deze wet stelde de verzekering tegen ziekte, invaliditeit en ouderdom verplicht. Het was de uitwerking van een wetgevend initiatief dat al vóór de Eerste Wereldoorlog was voorbereid. In juli 1918 maakte hij samen met Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Jan
Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955) was predikant en pangermanist. Tijdens beide wereldoorlogen collaboreerde hij met de Duitse bezetter met de bedoeling een zelfstandig Vlaa... Lees meer
, Leo Meert Meert, Leo
Leo Meert (1880-1963) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een leider van het unionistische activisme. Ook had hij de leiding over Kolenverdeeling voor Vlaanderen. Lees meer
en Achiel Brijs Brijs, Achiel
Achiel Brijs (1879-1949) was als aanhanger van Jong-Vlaanderen binnen de Raad van Vlaanderen lid van de Commissie van Gevolmachtigden en daarna van de Commissie van Zaakgelastigden. Later... Lees meer
een rondreis door Duitsland, waarop ze lezingen hielden over de doelstellingen van het (radicale) activisme. Toen de Commissie van Gevolmachtigden – onder meer met de bedoeling de materiële belangen en het ideeëngoed van het activisme te verdedigen na een verwachte Duitse nederlaag – werd omgevormd tot de Commissie van Zaakgelastigden Commissie van zaakgelastigden
De Commissie van Zaakgelastigden (1918) was een activistisch bestuursorgaan dat de Duitse bezetter adviseerde. De commissie werd in de zomer van 1918 ingesteld, ter vervanging van de afge... Lees meer
, behield hij de verantwoordelijkheid over het departement Nijverheid en Arbeid.

In 1919 werd Ver Hees afgezet als ambtenaar bij het ministerie en werd hij door de Belgische justitie bij verstek veroordeeld tot de doodstraf. Ondertussen was hij eind 1918 gevlucht naar Berlijn, waar hij sociale politiek doceerde, het specialisme waarmee hij zijn hele professionele loopbaan bezig was geweest.

Literatuur

– A.L. Faingnaert, Verraad of zelfverdediging?, 1933.
– H.J. Elias, 25 jaar Vlaamse Beweging 1914-1939, 1969.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– E. Gerard (red.), De christelijke arbeidersbeweging in België. 1891-1991, 1991.
– S. van Clemen en D. Vanacker, De Raad van Vlaanderen en de Gentse Bank in het dagboek van Josué De Decker, in: AKVS-Schriften, 1998, nr. 36, pp. 15-36.
– L. Vandeweyer, Kiezen tussen Kardinaal en Kaiser. Vlaamse katholieke activisten tijdens de Eerste Wereldoorlog, in: Trajecta. Tijdschrift voor de geschiedenis van het katholieke leven in de Nederlanden, 1996, nr. 2, pp. 134-155.
– L. Vandeweyer, Conglomeraatsarchief van de Raad van Vlaanderen, het Propagandabureau, Nationaal Verweer, de Nationalen Bond voor de Belgische Eenheid, Jacques Pirenne en Henri Pirenne, 1908-1939, 2014.

Suggestie doorgeven

1973: Hendrik D. Mommaerts (pdf)

1998: Karen Van Hoorick

2023: Sam Van Clemen

Databanken

Inhoudstafel