Vliegtochten

Gebeurtenis
Sam Van Clemen (2023, tekstredactie), Gaston Durnez (1998)

Vliegtochten was een naam die door leden van de Frontbeweging werd gegeven aan Vlaamsgezinde en propaganda- en protestacties, waarbij Vlaamse soldaten zich achter het front snel verplaatsten teneinde in het geheim hun verboden slagzinnen aan te brengen.

Leestijd: 2 minuten

Vliegtochten was de naam die door leden van de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer
in de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
werd gegeven aan een bepaalde soort van Vlaamsgezinde en propaganda- en protestacties. Hierbij verplaatsten kleine, beweeglijke, goed gecoördineerde groepen van Vlaamse soldaten zich achter het front teneinde in het geheim hun verboden slagzinnen aan te brengen, bijvoorbeeld ‘Hier ons bloed, wanneer ons recht’ of eisen in verband met eigen Vlaamse regimenten in het Belgisch leger Leger
Lees meer
.

In de nacht van 11 januari 1918 gingen in de streek van Leisele, Houtem en het op Frans grondgebied liggende Hondschote, waar de 6de divisie met rust was, een honderdtal ploegen van drie of vier manschappen 'vliegen'. De bedoeling was om meer dan 400 affiches te verdelen. De Veiligheidsdienst snapte één van hen, die doorsloeg. Het gevolg was dat in het totaal 14 soldaten konden worden gearresteerd, onder wie Lode de Boninge De Boninge, Lode
Lode de Boninge (1896-1918) was een brancardier tijdens de Eerste Wereldoorlog, die zich aansloot bij de Frontbeweging. De Boninge sneuvelde op 7 mei 1918 en werd na de oorlog verheven to... Lees meer
en Frans van der Linden Van der Linden, Frans
Frans van der Linden (1894-1918) speelde tijdens de Eerste Wereldoorlog een bedrijvige rol binnen de Frontbeweging. Na zijn overlijden aan het eind van de oorlog werd hij een van de zogen... Lees meer
. Eind februari kwamen zij voor de krijgsraad in het zogenaamde proces van de 6de divisie, onder beschuldiging het moreel van de soldaten in tijd van oorlog te hebben aangetast. De verdediging werd bemoeilijkt door het achterhouden van telegrammen aan de gevraagde verdediger Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer
, die ook niet tijdig een visum kon krijgen om vanuit Nederland naar Frankrijk te komen. Een van de vervangende verdedigers was Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer
, die de algemene situatie van de Vlaamse soldaten aanklaagde.

De zware eisen van de auditeur werden door het krijgshof niet ingewilligd. Jozef Lysens Lysens, Jef
Jozef Lysens (1896-1950) was een advocaat en Vlaams-nationalistisch politicus uit Tongeren. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij veroordeeld voor zijn activiteit in de Frontbeweging. T... Lees meer
werd veroordeeld tot 10 maanden gevangenisstraf en 100 frank boete, Fons Raspé Raspé, Fons
Fons Raspé (1891-1966) nam deel aan de taalgrensactie in het Pajottenland. Tijdens WOI was hij militant van de Frontbeweging. Lees meer
en De Boninge tot 7 maanden en 100 frank. Vijf soldaten kregen 7 dagen voorwaardelijk en 5 frank boete: Cannière, Callemeyn, Schellekens, Bogaert en Wullaert. Zes anderen, onder wie Armand Suls Suls, Armand
Lees meer
, leider van de Frontbeweging voor de 6de divisie en later de eerste voorzitter van de socialistische oud-strijders, werden vrijgesproken. Drie veroordeelden gingen in beroep. De straf van Lysens werd bekrachtigd. Hij moest ze uitzitten in Fresnes Fresnes
Fresnes is de naam van een Franse gemeente in het Département de la Seine. Ze werd tijdens de Eerste Wereldoorlog bekend en berucht in de Vlaamse beweging vanwege de talrijke Belgische so... Lees meer
. De Boninge en Raspé kregen nu respectievelijk 7 en 6 maanden voorwaardelijk en kwamen vrij. In die bewogen episode van de Frontbeweging reageerden de Vlaamsgezinden met de herhaling van een andere soort van manifestaties: op 13 maart 1918 's avonds werden er op verscheidene plaatsen tegelijk korte, felle betogingen gehouden, die opzien baarden, ook bij de overheid.

Literatuur

– M. Cordemans, Dr. A. Van de Perre's oorlogsjaren, 1963.
– L. Devliegher en L. Schepens, Front 14/18, 1968.
– G. Durnez, Zeg mij waar de bloemen zijn, 1988.
– D. Vanacker, De Frontbeweging, 2009.

Suggestie doorgeven

1975: Gaston Durnez (pdf)

1998: Gaston Durnez

2023: Sam Van Clemen

Inhoudstafel