De Knodse
De Knodse (1888-1900) was een radicaal flamingantisch maandblad voor studenten en scholieren, dat door de radicale toon aansloeg bij de studenten en een periode zelfs populairder werd dan De Vlaamsche Vlagge, waarmee het nochtans veel standpunten over taalstrijd en christendemocratie deelde.
De Knodse was een maandblad voor studenten en scholieren, uitgegeven door de Vlaamsgezinde leerlingenkring in het Sint-Lodewijkscollege te Brugge (1888-1900).
Aanvankelijk was Pieter Cardinael verantwoordelijke uitgever. In het eerste jaar leidde retoricaleerling Gustaaf van Acker het blad, daarna nam poësisleerling Prosper Victor de leiding over. Vanaf 1889 werd het blad gedrukt bij Edmond Laga (Eernegem). De aanvankelijke ondertitel ‘Tolk der Brugsche studenten’ werd na een jaar reeds gewijzigd in ‘Tolk der West-vlaamsche studenten’ met de bedoeling het blad duidelijker te profileren als een spreekbuis van de heroplevende West-Vlaame studentenbeweging. Er werden ook steeds meer medewerkers van de colleges buiten Brugge aangetrokken. Voorbeelden zijn Karel van den Bussche Van den Bussche, Karel
Karel van den Bussche (1870-1905) werkte als student rechten in Leuven mee aan De Vlaamsche Vlagge, was actief in Met Tijd en Vlijt en maakte deel uit van Hugo Verriests geheime genootsch... Lees meer die afstudeerde in Tielt en Aloïs van de Vyvere Van de Vyvere, Aloïs
Aloïs van de Vyvere (1871-1961) was een advocaat en katholiek politicus. Hij zetelde twintig jaar in de Kamer en vervulde meerdere ministerfuncties. Hij werkte onder andere mee aan initia... Lees meer , eveneens uit Tielt. Van deze laatste verscheen in oktober 1891 onder het pseudoniem van Pietje Pek een berucht artikel tegen de principaal van het college van Tielt, T. Busschaert, die er de collegebond had afgeschaft.
De Knodse vertaalde in zeer begrijpelijke taal wat elders, voornamelijk in West-Vlaanderen, aan nieuwe ideeën loskwam. Het blad stond onder sterke invloed van Emiel de Visschere De Visschere, Emiel
Emiel de Visschere (1861-1910) engageerde zich tijdens zijn Leuvense studietijd in de katholieke Vlaamsgezinde scholieren- en studentenbeweging. Nadat hij zich in Brugge als advocaat had ... Lees meer en Hendrik Priem Priem, Hendrik
Hendrik Priem (1869-1954) was een jurist die tijdens zijn studententijd in Leuven erg actief was in de Vlaamse studentenbeweging en de West-Vlaamse scholierenbeweging. Ook na zijn studies... Lees meer . De radicale en vaak ongenuanceerde toon sloeg meteen aan bij de studenten. Het blad was radicaal flamingantisch en sloot aan bij de christendemocratische stroming van De Klauwaert De Klauwaert (1887-1900)
Brugs Vlaams maandblad (1888-1900) met radicaal Vlaamsgezinde standpunten, bekritiseerde taalbeleid in katholieke instellingen en viel bisschop Faict aan. Belangrijke rol in de opkomst v... Lees meer . De standpunten van De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer en De Knodse inzake taalstrijd en christendemocratie (tot kort na de encycliek Rerum novarum) verschilden niet zo sterk, maar de directe en eenvoudige toon die De Knodse gebruikte, kende meer succes dan de zwaardere toon van De Vlagge. Bijgevolg overvleugelde dit blad gedurende enige jaren de oude Vlaamsche Vlagge.
In 1893 kwam De Knodse in handen van Gustaaf Lambrecht, die na zijn afstuderen bediende was geworden en daardoor geen voeling meer had met het studentenmilieu. Zo verloor het tijdschrift zijn studentenkarakter en daarmee ook zijn invloed, en raakte het langzaam in verval. Een andere belangrijke oorzaak voor het wegkwijnen van De Knodse was de opheffing in 1892 van het West-Vlaams Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (1890-1892) was de tweede kortstondige nationale overkoepeling van de katholieke Vlaamse studentenbeweging. Lees meer , waarbij het tijdschrift steeds nauw had aangeleund.
Het verdwijnen van De Knodse veroorzaakte een heropleving van De Vlaamsche Vlagge, en twee jaar later hernam dit laatste blad opnieuw de leiding.
Literatuur
– [Aloïs van de Vyvere], De rampe van Watewij (1891), tekst heruitgegeven in De Vlaamsche Vlagge, 44, nr. 1, april 1922, p. 6-16 en in Die seer scone historie. Het Vlaggeboek, 1926, p. 803-813.
– Het Vlaggeboek, 1926, p. 434.
– Geschiedenis van het Tieltse A.K.V.S., in: De Zondag (weekblad), 18 oktober 1952.
– M. Cordemans, Dr. Laporta en De Student, Leuven, 1959.
– L. Wils, De Vlaamse studentenbewging in het aartsbisdom Mechelen in de 19de eeuw, in: Kultuurleven, mei 1960.
–R. van Eenoo, De pers te Brugge 1792-1914. Bouwstoffen, Interuniversitair Centrum voor hedendaagse geschiedenis, nr. 20; Leuven, 1961.
– R. Vanlandschoot, Robrecht de Smet en de studentenbonden in West-Vlaanderen (5) in: Halletorentje, 14, nr. 4, november 1967, p. 161-172.
– Id., De studentenbonden in West-Vlaanderen en de wet van 1883, in: De Leiegouw, 10, 1968, nr. 2, p. 187-198; 11, 1969, nr. 3, p. 158-168; 12, 1970, nr. 3, p. 159-172.
– H. Degraer e. a., Repertorium van de pers in West-Vlaanderen, Bijdragen, Interuniversitair Centrum voor hedendaagse geschiedenis, Leuven, 1968.
– R. Boudens, Kardinaal Goossens en de Vlaamse Beweging, in: De Maand, 13; nr. 4; mei 1970.
– H.J. Elias, Geschiedenis van de Vlaamse Gedachte, 4, 1971.
– L. en L. Vos-Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge 1875-1933, Leuven, 1976, p. 70, 82-84, 85.
– V. Janssens, Burggraaf Aloys van de Vyvere 1871-1961 in de geschiedenis van zijn tijd, Tielt, 1982, p. 24-25.
– R. Vanlandschoot, Hoogtij van de 19de eeuw 1848-1914, in: J. Lerouge e.a., 300 jaar college te Tielt. Van Schola Latina tot sint-Jozefscollege 1689-1986, Tielt, 1986, p. 114.
– L. Gevers, Bewogen jeugd. Ontstaan en ontwikkeling van de katholieke Vlaamse stidentenbeweging 1830-1894, Leuven, 1987.
– R. Vanlandschoot, Een brandende tijd. Achtergronden Tieltse collegejaren René de Clercq 1890-1896, in: De Roede van Tielt, 33, nr. 1, januari-maart 2008, p. 1-23.