Algemeen Vlaamsch Verbond
Het Algemeen Vlaamsch Verbond (1919) was een bondgenootschap van Belgisch gezinde flaminganten. Het Verbond kon nooit een rol van betekenis spelen en hield na enkele jaren op te bestaan.
Werd op 6 juli 1919 in Brussel opgericht als bondgenootschap van Belgischgezinde flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer en om hun bedrijvigheid te coördineren naast en over de partijgrenzen heen. Het betrof hier in hoge mate de voortzetting van de actie van het Vlaamsch-Belgisch Verbond Vlaamsch-Belgisch Verbond
Het Vlaamsch-Belgisch Verbond (1917) was tijdens WOI in Nederland een vereniging van Vlaamse uitgewekenen. Het telde tal van afdelingen en ijverde voor een programma van vernederlandsing... Lees meer , dat tijdens de Eerste Wereldoorlog onder Vlaamse uitgewekenen op basis van het zogenaamde minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer door de katholiek Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer en de liberaal Julius Hoste (jr.) Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer was opgericht. Het Algemeen Vlaamsch Verbond zag zich als een koepelorganisatie en wenste alle verenigingen te groeperen die dit programma konden aanvaarden. Reeds begin 1919 was een voorlopig Vlaamsch Secretariaat opgericht dat onder leiding stond van Vital Celen Celen, Vital
Lees meer en kwam een Vlaamsch Fonds voor de financiering van de propaganda tot stand. Nog vóór de officiële stichtingsdatum telde men ongeveer 200.000 leden. Dit hoge getal was de optelsom van de leden van de aangesloten verenigingen en zegt weinig over de effectieve betrokkenheid van deze mensen.
In het hoofdbestuur zetelden onder meer de katholieken Alfons van de Perre Van de Perre, Alfons
Lees meer , Gustaaf Borginon Borginon, Gustaaf
Gustaaf Borginon (1852-1922) was een Vlaamsgezinde arts en parlementslid voor de katholieke partij. Hij zette zich onder meer in voor de vernederlandsing van het onderwijs en het leger in... Lees meer en Emiel Vliebergh Vliebergh, Emiel
Emiel Vliebergh (1872-1925) was een centrale figuur in de katholieke Vlaamse beweging. Hij stuurde aan op taalwetgeving, culturele ontwikkeling en eenheid onder de katholieke flaminganten... Lees meer , de socialist August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer en de liberalen Hoste en Maurits Sabbe Sabbe, Maurits
Maurits Sabbe (1873-1938), zoon van Julius Sabbe, was een Germaans filoloog, een Vlaamsgezinde liberaal en een vrijzinnige letterkundige, hoogleraar en conservator van het museum Plantin-... Lees meer .
Het Verbond kwam al snel onder druk te staan. Het samengaan van katholieken met vrijzinnigen werd door Mgr. Martinus-Hubertus Rutten Rutten, Martinus-Hubertus
Martinus-Hubertus Rutten (1841-1927) was een Vlaamsgezinde bisschop in Luik, die zich hoofdzakelijk bezighield met het vernederlandsen van het arbeidersmilieu en het onderwijs. Hij stond ... Lees meer veroordeeld, waarop Van Cauwelaert tot de Luikse bisschop een open brief richtte waarin hij de verdediging van het Verbond op zich nam. Anderzijds vreesden vele vrijzinnigen voor een katholieke kar gespannen te worden. Een andere conflictpool was de houding tegenover het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer . Formeel werden de activisten uitgesloten maar in de praktijk was er wel degelijk enige toenadering. Dit werd voor Vermeylen een van de redenen waarvoor hij het Verbond verliet. Omwille van het aantal en de aanhang van de aangesloten organisaties mag het Verbond als overwegend katholiek beschouwd worden. Dit leidde tot socialistische en liberale terughoudendheid: ook al omdat de katholieke flaminganten zich nog eens apart groepeerden in een Katholieke Vlaamsche Landsbond Katholieke Vlaamse Landsbond (1919-1964)
De Katholieke Vlaamsche Landsbond (1919-1955) was de federatie van de Katholieke Vlaamsche Arrondissementsbonden, die als drukkingsgroep streed voor de vernederlandsing van Vlaanderen met... Lees meer . Er werd een arrondissementele werking ingericht zodat rechtstreeks druk kon worden uitgeoefend op de parlementariërs.
Het Verbond kwam moeilijk van de grond. Het had enige betekenis bij de verkiezingen van november 1919, liet gedurende enige jaren nog af en toe van zich horen als politieke drukkingsgroep, maar de flaminganten bleven meestal elk in de eigen partij werken. Er was bovendien al van in het begin een breuk met de Vlaams-nationalisten die zich groepeerden in Het Vlaamsche Front Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer . Nochtans fungeerden bepaalde plaatselijke Verbondsafdelingen, zoals in Limburg Limburg
Lees meer , als overgang naar de Vlaams-nationalistische partij. Als poging tot algehele Vlaamsgezinde samenwerking dient het Verbond dus als een mislukking te worden beschouwd.
Literatuur
– M. Basse, De Vlaamsche Beweging van 1905 tot 1930, II, 1933.
– H.J. Elias, 25 jaar Vlaamse Beweging 1914-1939, 1969.
– A.W. Willemsen, Het Vlaams-nationalisme. De geschiedenis van de jaren 1914-1940, 1969.
– E. Gerard, 'August Vermeylen en het Vlaams Verbond (1918-1919)', in WT, jg. 39, nr. 3 (1980), kol. 137-146.
– id., 'Strijd om het Vlaams minimumprogramma in 1919. Mgr. Rutten en de katholieken in Limburg', in WT, jg. 40, nr. 2 (1981), kol. 98-115.
– A.M. Knevels 'De Katholieke Vlaamse Bond van Limburg (1919-1928). Van de katholieke partij naar de nationalistische', in WT, jg. 42, nr. 3 (1983), p. 150-159.
– E. Gerard, De katholieke partij in crisis. Partijpolitiek leven in België (1918-1940), 1985.
– L. Wils, Honderd jaar Vlaamse Beweging, II, 1985.
– L. Vandeweyer en R. Nijssen, '"Un véritable nid d'activistes". De Hasseltse ambtenaren van Financiën in de vuurlinie van de Vlaamse strijd 1918-1920', in Limburg, nr. 4 (1994), p. 193-215.