Band en Zuiderkruis

Band was een maandblad van en voor de Vlaamse gemeenschap in Belgisch- Congo Belgisch-Congo
Van 1885 tot 1908 was Congo als ‘Onafhankelijke Congostaat’ (OCS) in de handen van de Belgische koning Leopold II, die als een soevereine vorst over het land heerste. Om te vermijden dat... Lees meer . Het verscheen voor het eerst in volle oorlogsjaren in mei 1942 te Leopoldstad (nu Kinshasa) op initiatief van Hendrik Cornelis Cornelis, Rik
Hendrik (Rik) Cornelis (1910-1999) was een Vlaams koloniaal ambtenaar. In 1958 werd hij benoemd tot gouverneur-generaal van Belgisch Congo. Als oprichter van het tijdschrift Band in 1942 ... Lees meer , José Gers en Antoine Rubbens. Die laatste verliet de redactie evenwel al na enkele nummers, terwijl Odo Spitaels en Jozef Grootaert de redactieraad al snel vervoegden. De pluralistische redactie nam een Belgischgezinde en royalistische houding aan en kon daardoor rekenen op de bescherming van gouverneur-generaal Pierre Ryckmans en de openlijke steun van minister van koloniën in ballingschap Albert de Vleeschauwer De Vleeschauwer van Braekel, Albert
Albert de Vleeschauwer (1897-1971) was een katholiek politicus. In 1940 maakte hij beslissende keuzes die de vorming van een Belgische regering-in-ballingschap mogelijk maakten. Zijn rol ... Lees meer . De brief waarin De Vleeschauwer de oprichting van het tijdschrift vanuit Londen met tevredenheid begroette, werd in het derde nummer gepubliceerd. Door de indirecte subsidie van de Belgische regering in ballingschap via enkele honderden overheidsabonnementen kon het initiatief aanvankelijk standhouden.

De redactie verzette zich tegen de verdrukking van de Vlaamse cultuur in de kolonie Taalbeleid en -gebruik in de kolonie
De strijd om taalgelijkheid verliep in de kolonie minder snel en met beduidend minder succes dan in België. Hoewel bij de overname van Congo door de Belgische Staat in 1908 werd verklaard... Lees meer , zonder daarbij haar pro-Belgische houding te verliezen. Zo groeide Band al schipperend tussen flamingantisme en belgicisme uit tot de katalysator van het Vlaamse leven in Congo. De Vlaamse bewustwording werd gestimuleerd door het organiseren van socio-culturele activiteiten voor Vlamingen in de kolonie en het verspreiden van Nederlandstalige literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer .

Band wilde echter méér zijn dan een uitlaatklep voor Vlaamse literaire aspiraties. In verschillende beschouwende bijdragen uitte het tijdschrift zich kritisch tegenover de Franstalige hegemonie in de kolonie. Op die manier oversteeg Band het louter culturele aspect en nam het ook duidelijk politieke standpunten in, al waren die nooit anti-Belgisch. Dat Band meer dan een cultureel tijdschrift wilde zijn, kwam ook tot uiting in de naamsverandering in 1949 naar Band. Algemeen Tijdschrift. Het tijdschrift telde van 1942 tot 1959 achttien jaargangen en was het meest succesvolle Vlaamse tijdschrift in Congo.

Zuiderkruis. Tijdschrift voor Vlaams-Afrikaanse letterkunde (1955-1959)

Zuiderkruis werd opgericht op 8 november 1955 te Leopoldstad (nu Kinshasa) door Arthur Verthé Verthé, Arthur
Lees meer en Walter Geerts. Verthé was een jonge scheutist die sinds 1954 aan de slag was als medewerker van Band, waar hij regelmatig onder het pseudoniem Ange Clooster publiceerde. Walter Geerts was medewerker bij Radio Belgisch Kongo, waar hij de Nederlandstalige uitzendingen voor zijn rekening nam. Geerts was bovendien geboren in Congo en behoorde zo tot een generatie die zowel door de Vlaamse als de Afrikaanse cultuur beïnvloed werd. De oprichting van Zuiderkruis had dan ook als doel die specifieke Vlaams-Afrikaanse cultuur te stimuleren. Het tijdschrift was op die manier complementair aan Band en stimuleerde ook het Vlaamse culturele leven in Afrika. Toch bleef Zuiderkruis, in tegenstelling tot Band, een louter cultureel blad.

Band en Zuiderkruis. Algemeen Tijdschrift voor Vlaams Cultuurleven in Afrika (1960-1962)

Eind 1959, aan de vooravond van de dekolonisatie, smolten Band en Zuiderkruis samen tot één tijdschrift, Band en Zuiderkruis. Algemeen Tijdschrift voor Vlaams Cultuurleven in Afrika. Na de Congolese onafhankelijkheid in 1960 werd het tijdschrift nog een tweetal jaar in België uitgegeven, waarbij het zich tot louter socio-culturele bijdragen beperkte. Zo publiceerde het tijdschrift onder meer het vroege literaire werk van voormalig Vlaams koloniaal Jef Geeraerts. Verder was Band en Zuiderkruis na de onafhankelijkheid voornamelijk gericht op oud-kolonialen die zich opnieuw moesten aanpassen aan het leven in België.

Band en Zuiderkruis ging uiteindelijk over in het tijdschrift Vlamingen in de Wereld (VIW) Vlamingen in de Wereld
Vlamingen in de Wereld is een vereniging die zich sinds 1963 inzet om de banden tussen Vlaanderen en de Vlaamse diaspora aan te halen en voor de ontwikkeling van het Vlaamse imago in het ... Lees meer , dat in 1963 werd opgericht.