Jozef Lootensfonds
Het Jozef Lootensfonds werd in 1960 opgericht met de opdracht het leven en oeuvre van Cyriel Verschaeve op wetenschappelijk verantwoorde wijze te bestuderen.
Ontstaan
Opgericht op 11 juli 1960 door pater Valère van den Bussche Vanden Bussche, Valeer
Remi-Valeer Vanden Bussche (1908-1968) was een Vlaamse dominicaan met een passie voor letterkunde en esthetica. Zowel voor als na de Tweede Wereldoorlog was hij een van de promotoren van... Lees meer , Lena de Byser-Lambrecht, priester Achiel Dewulf Dewulf, Achiel
Achiel Dewulf (1878-1962) was een West-Vlaamse priester, die deel uitmaakte van de kring rond Cyriel Verschaeve en Robrecht de Smet. Hij werd de eerste voorzitter van het aan Verschaeve g... Lees meer , Maria Lootens Lootens, Maria
Lees meer , Jaak de Meester De Meester, Jaak
Jaak de Meester (1926-1999) was verbondsleider van het Vlaams-nationalistische en Groot-Nederlandse Blauwvoetjeugdverbond en speelde een bedrijvige rol in de herdenkingscultus rond Cyriel... Lees meer , Paul Priem, Dirk Vansina Vansina, Dirk
Dirk Vansina (1894-1967) was een schrijver en schilder. Hij was betrokken bij meerdere tijdschriften, Het Vlaamsche Volkstooneel en de kunstenaarbeweging De Pelgrim. Hij schreef veel en b... Lees meer , priester Jos Verstraete en Martha vande Walle Vande Walle, Martha
Martha vande Walle (1902-1980) was actief in de katholieke Vlaamse meisjesbeweging en de drijvende kracht achter de uitgeverijen Zeemeeuw en Wiek Op. Vande Walle speelde onder andere als ... Lees meer met de opdracht het oeuvre van Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer en tijdgenoten op wetenschappelijk verantwoorde wijze te bestuderen en de resultaten te publiceren.
Nog tijdens het interbellum was met het oog op Verschaeves zestigste verjaardag, in 1934, een begin gemaakt met een archief en de uitgeverij Zeemeeuw Zeemeeuw
Lees meer , onder de bezielende leiding van Vande Walle. Het einde van de Tweede Wereldoorlog en de repressieperiode Repressie
Lees meer brachten het Verschaeve-archief in het gedrang.
Op 17 september 1952 stichtte Vande Walle, te Sint-Kruis-Brugge, een nieuwe vereniging, de Stichting ter Bescherming van het Cultureel Erfgoed. Onder deze vaag gehouden titel school feitelijk een hernieuwde werking van het Verschaeve-archief. Voorzitter werd Jozef Lootens Lootens, Jozef
Joris Lootens (1982-1955) was een West-Vlaamse brouwer, die als vriend, bewonderaar en mecenas een sleutelrol vervulde in de cultus rond het Vlaams-nationalistische boegbeeld Cyriel Versc... Lees meer , secretaris Vande Walle, ere-voorzitter Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer . Kort na deze stichting realiseerde uitgeverij Zeemeeuw een tweede uitgave van het verzameld werk van Verschaeve (1955-1961). De vereniging zelf ging evenwel vroeg ter ziele.
Vanaf 1958 werkte Vande Walle aan een nieuwe vereniging, het Jozef Lootensfonds dat twee jaar later totstandkwam en zijn zetel vestigde in Oostrozebeke in de in de jaren 1930 door Jozef Lootens in zijn tuin voor Verschaeve gebouwde studio. Kort nadien vestigden de vereniging zonder winstoogmerk en het archief zich aan de Baron Ruzettelaan in Assebroek (Brugge). Van 1960 tot 1962 was De Wulf voorzitter, daarna tot 1968 pater Valère Van den Bussche, en van 1968 af Jan Dekkers Dekkers, Jan
Priester Jan Dekkers (1915-1998) was de vijfde abt van de abdij van Steenbrugge en vanaf 1968 voorzitter van het Jozef Lootensfonds. Lees meer .
Van 1970 tot 1994 gaf het Jozef Lootensfonds Verschaeviana uit, eerst onder de redactie van Jaak de Meester (1970-1979), nadien van Romain Vanlandschoot (1980-1994). Bedoeling van het jaarboek was een doorbraak te bewerken in de studie van Verschaeve en tijdgenoten, zowel met aandacht voor de literair-historische en artistieke loopbaan van de kapelaan van Alveringem, als diens Vlaams-nationaal en religieus-politiek belang en religieus-politiek belang, met inbegrip van de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer tijdens de Tweede Wereldoorlog. Om deze bedoeling waar te maken organiseerde het Jozef Lootensfonds, in de periode 1978-1992, ook zeven wetenschappelijke colloquia. Tot slot van deze werkzaamheden kwam in 1998 een nieuwe kritische biografie van kapelaan Verschaeve tot stand.
Op 22 april 1995 werd een overeenkomst getekend met het ADVN ADVN | archief voor nationale bewegingen
ADVN | archief voor nationale bewegingen is een archief en onderzoekscentrum, erkend door de Vlaamse overheid als collectiebeherende cultuureelerfgoedorganisatie. Sinds 1984 worden archie... Lees meer waarbij het Jozef Lootensfonds overgenomen werd door de Antwerpse instelling. Het fonds blijft evenwel tot 31 december 1999 in Steenbrugge gehuisvest.
Na het overlijden van dom Eligius Dekkers (15 december 1998) werd Romain Vanlandschoot voorzitter. Vanaf 1 juni 1999 werd het volledig Verschaeve-archief overgebracht naar het ADVN in Antwerpen. In 2003 volgde dan de publicatie van de volledige inventaris. Vier jaar later fuseerde het Jozef Lootensfonds met het in Alveringem bestaande Verschaeve-Kommitee onder de nieuwe benaming VZW Kapelaan Verschaeve, met als nieuwe voorzitter Frank Godderis (1952-2018). De nieuwe vereniging ging in 2008 over tot het afsluiten van een erfpachtovereenkomst met het gemeentebestuur van Alveringem om de toekomst van de kapelanij en het museum veilig te stellen. In 2012-2015 werd de site volledig vernieuwd en gemoderniseerd. De nieuwe vereniging organiseerde in 2017 een colloquium over Verschaeve in 1917 en in 2019 onder de titel ’70 jaar na Solbad Hall’. In 2018 trad Andreas Cavyn aan als voorzitter.
Literatuur
– T. van Moerbeke, Enkele gegevens over de geschiedenis van het Jozef Lootensfonds en het Cyriel Verschaeve-archief, in: Verschaeviana, 1985, p. 175-181.
– R. Vanlandschoot, Dom Eligius Dekkers en het Jozef Lootensfonds, in: Duet (abdijen Steenbrugge en Male), 9, nr. 2, juni 1989, p. 43-49.
– Id., ”De Godslamp” werd het Verschaeve-archief, in: Arsbroek (heemk. tijdschrift), 10, 1993, p. 30-35.
– Id., Dom Eligius Dekkers, een portret van even terzijde, in: Sacris Erudiri, 38, 1999, p. 37-45.
– Id., Exit Verschaeve-archief, in: Duet, 20, nr. 3, september 2000, p. 120-131.
– Inventaris van het Fonds Cyriel Verschaeve, ADVN, Antwerpen, 2003.
– R. Vanlandschoot, Piet Thomas en het Jozef Lootensfonds. De erfenis van Cyriel Verschaeve, Bloggen.be, Licht op leven en werk van Piet Thomas, 18 september 2018, p. 1-5.