Lootens, Jozef
Joris Lootens (1982-1955) was een West-Vlaamse brouwer, die als vriend, bewonderaar en mecenas een sleutelrol vervulde in de cultus rond het Vlaams-nationalistische boegbeeld Cyriel Verschaeve.
Jozef Lootens volgde humaniorastudies aan het Sint-Amandscollege te Kortrijk, onder anderen bij Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer en Caesar Gezelle Gezelle, Caesar
Caesar Gezelle (1875-1939) was een Vlaamse Rooms-katholieke priester, dichter en leraar. Hij behoorde tot de blauwvoeterijbeweging en was de beheerder van het archief van zijn oom Guido G... Lees meer . Onder invloed van deze laatste werd Lootens in het schooljaar 1900-1901 preses van de Société littéraire; in zijn openingstoespraak, ‘Over ons West-Vlaamsch’, bouwde hij verder op het particularisme Particularisme
Lees meer van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer . Na zijn humaniora vestigde hij zich in zijn geboortedorp Oostrozebeke om de brouwerij van zijn familie over te nemen. Door zijn zwakke gezondheid had hij zijn droom om missionaris te worden moeten opbergen.
Van thuis uit gewend aan een verfijnde culturele sfeer – Jan Craeynest Craeynest, Jan
Jan Craeynest (1858-1929) was een Vlaamsgezinde leraar, die deel uitmaakte van de eerste generatie blauwvoeters en onder meer betrokken was bij de stichting van Het Belfort en de Dietsche... Lees meer , Ernest Brengier Brengier, Ernest
Ernest Brengier (1873-1940) was een componist die vooral bekendheid verwierf met de opera Gudrun, die mede door Cyriel Verschaeve een symbolische betekenis kreeg binnen de Vlaamse bewegin... Lees meer , later Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer en vele andere Vlaamse prominenten kwamen bij zijn ouders over de vloer – bouwde Lootens stelselmatig aan een cultureel en intellectueel netwerk. In 1902 nam hij deel aan de Groeninghe-feesten in Kortrijk en ontving hij de Zuid-Afrikaanse Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer delegatie van het Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres Nederlandse Congressen
De Nederlandse Congressen waren gemeenschappelijke (culturele) ontmoetingen van Vlamingen en Nederlanders in Vlaanderen en Nederland die met onderbrekingen werden georganiseerd sinds 1849... Lees meer , dat toen in Kortrijk plaatsvond. Van 1908-1909 af dateerde zijn vriendschap met Verschaeve, die veertig jaar zou duren. Lootens, die een libretto op Gudrun van Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer had geschreven, waarbij de componist Brengier later de muziek maakte, heeft Verschaeve gedurende diens hele leven volop gesteund. In 1911 en 1923 bemiddelde Lootens in het bisdom Brugge voor een eventuele benoeming van de kapelaan. De Verbiest-feesten van 1913 in Pittem droegen ook al zijn stempel.
Na de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer liet Lootens zich bepraten, onder meer door Verschaeve, om zich in 1921 in het arrondissement Tielt ná Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer op de lijst van de Frontpartij te laten plaatsen. Het werd voor de zachtmoedige man een mislukking. Wel bleef hij tot in 1932 zijn steun verlenen aan de Vlaams-nationalistische lijstvorming.
In de jaren 1930 zorgde hij royaal voor de financiering van uitgeverij De Zeemeeuw te Brugge (met Martha vande Walle Vande Walle, Martha
Martha vande Walle (1902-1980) was actief in de katholieke Vlaamse meisjesbeweging en de drijvende kracht achter de uitgeverijen Zeemeeuw en Wiek Op. Vande Walle speelde onder andere als ... Lees meer en zijn zuster Maria Lootens, die van 1934 af het Verzameld Werk van Verschaeve uitgaf. Lootens was tevens de inspirator van de reeks Dietsche Gestalten, die Verschaeve in 1933-1935 schreef voor het tijdschrift Dietbrand Dietbrand
Dietbrand (1932-1939) was een Groot-Nederlandsgezind tijdschrift gesticht door Wies Moens. Tot 1934 steunde het blad het Verdinaso. Na de Nieuwe Marsrichting stelde de redactie zich onafh... Lees meer . Hij bouwde voor Verschaeve in De Visscherie, zoals zijn tuin werd genoemd, een kleine villa met bibliotheek en beeldhouwatelier: het Musis Sacrum. Daar stonden Verschaeves beeldhouwwerken opgesteld.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer , toen Verschaeve als gevolg van zijn radicale Groot-Germaanse collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer binnen de Vlaamse beweging steeds meer in een geïsoleerde positie verzeilde, bleef Lootens een trouwe vriend. In de bevrijdingsdagen van 1944 werd zijn huis aangevallen. Hij werd op verdenking van collaboratie opgepakt en een tijdlang geïnterneerd. Een groot gedeelte van zijn omvangrijk archief en uitgebreide bibliotheek kon echter worden gered.
Al die tijd werd hij bijgestaan door zijn zuster Maria (Oostrozebeke, 1 december 1884 – Oostrozebeke, 9 augustus 1969). Na de Eerste Wereldoorlog hield zij zich voornamelijk bezig met het bijhouden en bewaren van brieven en manuscripten van Verschaeve. Dat werd de grondslag voor een omvangrijk archief dat in 1960 volledig overgemaakt werd aan het pas gestichte Jozef Lootensfonds Jozef Lootensfonds
Het Jozef Lootensfonds werd in 1960 opgericht met de opdracht het leven en oeuvre van Cyriel Verschaeve op wetenschappelijk verantwoorde wijze te bestuderen. Lees meer . Na haar overlijden in 1969 werd een omvangrijk kapitaal gelegateerd, zodat de werking van het Fonds echt kon worden aangevat.
Werken
– Gudrun. Muziekdrama in vijf bedrijven. Muziek van Ernest Brengier, Tielt, 1934.
Literatuur
– F.R. Boschvogel, R. Callens, J. Goossenerts e.a., Jozef Lootens, Brugge, 1955.
– D. Vansina, Verschaeve getuigt, Brugge, 1955.
– A. vander Plaetse, Ervaringen met Robrecht de Smet, in: Halletorentje, 14, nr. 1, maart 1967, pp. 38-42.
– A. Dumon, Notities over kapelaan De Smet 1907-1924, in: Huldeboek Robrecht de Smet, Tielt, 1968.
– A. Demedts, In memoriam Maria Lootens, in: Verschaeviana, I/1, 1970, pp. 37-39.
– J.L. de Meester, M.J. van de Walle en R. Vanlandschoot, Cyriel verschaeve’s brieven aan Jozef Lootens, in: Verschaeviana, I,1, 1970, pp. 103-131; I; 2; 1972, pp. 257-291; I; 3, 1973, pp. 370-394; I, 4, 1973, pp. 451-479; Jaarboek, 1982; pp. 199-244.
– M. Pype en G. Vandeputte, Ernest Brengier, in: De Roede van Tielt, 2; nr. 2, december 1971, pp. 28-32.
– R. Vanlandschoot, De aanloop tot Verschaeves Rodenbachopstel van 1909, in: Verschaeviana, 1981.
– Id., Joris Lannoo. Drukker en uitgever voor Vlaanderen, Tielt, 1984.
– T. van Moerbeke, Enkele gegevens over de geschiedenis van het Jozef Lootensfonds en het Cyriel Verschaeve-archief, in: Verschaeviana, 1985, p. 175-188, eveneens verschenen in Wetenschappelijke tijdingen, 54, nr. 1, maart 1986, p. 59.
– A. van den Abeele, De uitgeverijen van Martha van de Walle, in: Verschaeviana, 1986, pp. 167-240.
– L. Simons, Geschiedenis van de uitgeverij in Vlaanderen, 2, Tielt, 1987, p. 179.
– R. Vanlandschoot, Kapelaan Verschaeve. Biografie, Gent/Tielt, 1998.
– Inventaris van het Fonds Cyriel Verschaeve, ADVN, Antwerpen, 2003.