Monteyne, André

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Petra Gunst (1998)

De Vlaamsgezinde Brusselaar André Monteyne (1934) engageerde zich in in tal van Vlaamse organisaties en verenigingen in de regio van Brussel en was er politiek mandataris voor – achtereenvolgens – de VU, de PVV en haar opvolger, VLD en CD&V.

Geboorte
Anderlecht, 14 september 1934
Leestijd: 5 minuten

André Monteyne was de oudste van drie kinderen in een arbeidersgezin uit Jette. Zijn vader, die buitenshuis meestal Frans sprak, was tijdens de Tweede Wereldoorlog lid van een katholieke, koningsgezinde verzet Verzet
Het georganiseerde verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Vlaamse provincies was doorgaans altijd Belgisch verzet: zowel op het vlak van de ideologische oriëntatie, de motieven en he... Lees meer
sbeweging. Zijn moeder was van Britse origine. Thuis werd aanvankelijk Le Soir gelezen, en later La Libre Belgique La Libre Belgique
La Libre Belgique ontstond in 1884 als een strijdbaar katholiek dagblad en verscheen tot 18 november 1918 onder de titel Le Patriote. Tijdens beide wereldoorlogen gold het blad als de bel... Lees meer
. De huistaal was een sterk dialectisch gekleurd Nederlands.

Een linkse Vlaams-nationalist

Monteyne volgde lager onderwijs in een gemeenteschool in zijn woonplaats Jette en doorliep de Grieks-Latijnse humaniora aan de Nederlandstalige afdeling van het Sint-Pieterscollege, eveneens in Jette. Aan deze school, waar veel leerlingen uit Asse, Liedekerke, Merchtem, Opwijk en Ternat studeerden, ontwikkelde hij een Vlaamsgezinde reflex. Hij was eerst lid van een Frans- en later van een Nederlandstalige scoutsgroep.

Aan het Hoger Instituut voor Handels- en Bestuurswetenschappen in Elsene behaalde hij in avondonderwijs het diploma van licentiaat handels- en financiële wetenschappen en vervolgens dat van geaggregeerde economische wetenschappen aan de Rijkshandelshogeschool in Antwerpen. Ondertussen werkte Monteyne na zijn legerdienst van 1954 tot 1960 als vertaler op het ministerie van landsverdediging en daarna tot zijn pensioen in 1994 bij de Kredietbank.

In de jaren 1960 behoorde hij tot de links- flamingantische Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
groep binnen de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
(VU) en publiceerde hij geregeld in het blad Het Pennoen Het Pennoen (1950-1977)
Het Pennoen was een Vlaamsgezind maandelijks opinieblad dat, geleid door Jan Olsen, verscheen tussen 1950 en 1977. Het evolueerde van een traditioneel jeugdblad naar een vernieuwend en la... Lees meer
. Tijdens het VU-congres in Mechelen (1963), waar met de groep van de Vlaamse Demokraten Vlaamse Demokraten
De Vlaamse Demokraten was de naam van een groep rond Antoon Roosens, Staf Verrept en Roger Bourgeois. Ze kwamen uit de sociaal-flamingante, niet-partijpolitieke Vlaamse beweging en probee... Lees meer
(VD) gelieerde en andere sociaalflaminganten de boventoon voerden, trad hij op als secretaris en hield hij een economisch referaat. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1964 zette Monteyne zich in de hoofdstad in voor de dissidente VU-lijst Brusselse Belangen, die aanleunde bij de VD en opteerde voor een brede Vlaamsgezinde frontvorming. Nadat de VD in de aanloop naar de parlementsverkiezingen van 1965 compleet in onmin geraakten met de VU en zonder succes met aparte lijsten opkwamen, stapte Monteyne uit de VU.

Terug naar de Volksunie

In 1971 sloot Monteyne zich via Lode Claes Claes, Lode
Lode Claes (1913-1997) was een Vlaams-nationalistisch politicus, publicist en zakenman die een Vlaamse elite wilde vormen om de Vlaamse demografische meerderheid de leiding te laten nemen... Lees meer
, die sinds 1968 Senator was voor de VU, weer aan bij de partij. In november van dat jaar werd hij verkozen tot lid van de Brusselse agglomeratieraad. Vanaf datzelfde jaar was hij beleidsverantwoordelijke culturele uitstraling van de Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie
Lees meer
(NNC) en van 1980 tot 1989 ondervoorzitter. Als dusdanig was Monteyne betrokken bij tal van Vlaamse socioculturele initiatieven. Ondertussen was hij in 1967 medestichter en vervolgens secretaris van de Everaard ‘t Serclaesclub, genoemd naar de gelijknamige middeleeuwse Brusselse stadsbestuurder, die zich “het verdedigen en naar voor brengen van het standpunt van autochtone Brusselse bevolking met alle eerbare en wettelijke middelen” tot doel stelde. Van 1977 tot 1978 was hij provincieraadslid in Brabant.

Een Vlaamsgezinde liberaal

In 1978 stapte Monteyne – onder meer uit onvrede over het Egmontpact, dat hij nochtans aanvankelijk niet had afgewezen – van de VU over naar de liberale Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV) en later naar haar opvolger, de Vlaamse Liberalen en Democraten Vlaamse Liberalen en Democraten
Lees meer
(VLD). Voor deze partij was hij van 1994 tot 1995 Brussels volksvertegenwoordiger, nadat Annemie Neyts Europees parlementslid was geworden. Van 1989 tot 2000 was hij gemeenteraadslid in Jette. Van 1988 tot 1998 bekleedde hij het voorzitterschap van de VLD-afdeling in Jette en van 1995 tot 1998 was hij ondervoorzitter van de partijafdeling van de Brusselse agglomeratie.

Naar CD&V

Na interne strubbelingen en meningsverschillen naar aanleiding van de lijstvorming voor de parlementsverkiezingen, verliet Monteyne eind 1998 de VLD en nam hij ook ontslag als voorzitter van het Vlaams Komitee voor Brussel Vlaams Komitee voor Brussel
Het Vlaams Komitee voor Brussel (VKB), opgericht in 1946, ontstond uit het Vlaams Verbond voor Brussel. Doel was het behoud en bevorderen van Vlaams leven in Brussel. Jozef Clottens, Hend... Lees meer
(VKB), een functie die hij bekleedde sinds 1990. Hij voerde gesprekken met het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer
, dat hem een verkiesbare plaats aanbood, maar zette de stap naar die partij uiteindelijk niet.

Overigens bepleitte Monteyne al sinds 1995 het doorbreken van het zogeheten cordon sanitaire tegen het Vlaams Blok. Sinds het begin van de jaren 1980 kaartte Monteyne in diverse publicaties aan dat de toenemende buitenlandse, niet-Europese migratie naar Brussel implicaties had die de politici op diverse bestuursniveaus onvoldoende onder controle zouden kunnen houden. In het begin van de 21ste eeuw werkte hij mee aan het blad Secessie. Kwartaalblad voor de Studie van Separatisme en Directe Democratie, dat werd uitgegeven door Alexandra Colen Colen, Alexandra
Alexandra Colen (1955) was een rechts-conservatieve politica voor het Vlaams Blok (vanaf 2004: Vlaams Belang) en zetelde van 1995 tot 2014 voor deze partij in de Kamer. Ze profileerde zic... Lees meer
, die van 1995 tot 2016 achtereenvolgens voor het Vlaams Blok, het Vlaams Belang Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer
en als onafhankelijke in de Kamer van Volksvertegenwoordigers zetelde. Eind 2002 sloot Monteyne zich aan bij de partij Christen Democratisch & Vlaams Christen Democratisch & Vlaams
Lees meer
(CD&V).

Publicist

Vanaf 1990 fungeerde Monteyne gedurende vele jaren als verantwoordelijke uitgever van De Brusselse Post De Brusselse Post
Lees meer
(Maandblad voor Vlamingen te Brussel en elders. Orgaan van het Vlaams Komitee voor Brussel vzw), waarvoor hij ook geregeld schreef. Daarnaast bracht hij tal van historische en actuele boeken en brochures uit, vooral in verband met (de taalverhoudingen in) Brussel en over de Europese integratie. In 1979 publiceerde hij – met het oog op de viering van anderhalve eeuw België het volgende jaar – de brochure België: een misverstand uit?, waarin hij de communautaire problematiek en de pogingen om die te pacificeren omschreef als “een straatje zonder eind”, die op termijn hoe dan ook zou uitlopen op de implosie van België, een standpunt dat hij later in tal van publicaties in diverse toonaarden zou herhalen. Desalniettemin bleef Monteyne een overtuigde monarchist.

Hij engageerde zich ook in het Karel Bulsfonds Karel Bulsfonds
Het Karel Bulsfonds was een Vlaams-nationalistisch georiënteerd en vooral op Brussel gericht cultuurfonds, dat bestond van 1975 tot het begin van de jaren 1990. Het lag mee aan de basis v... Lees meer
, een Brusselse Vlaams-nationalistisch geïnspireerde cultuurvereniging waarvan hij de beginselverklaring opstelde, en hij was verder nauw betrokken bij de erfgoedinstelling Archief en Museum van het Vlaams Leven in Brussel (AMVB). In 1969 stichtte hij in Brussel een afdeling van de Marnixring Marnixring
De Marnixring is een Vlaamse serviceclub. Vlaamsgezindheid is een essentieel onderdeel van de club, maar ook dienstvaardigheid, vriendschap en dienstbetoon staan centraal. Lees meer
en hij is ook lid van de Orde van den Prince Orde van den Prince
De Orde van den Prince, opgericht in 1955-1956, is een Vlaams-Nederlands genootschap dat zich op diverse wijzen en via uiteenlopende bedrijvigheden inzet voor de Nederlandse taal en cultu... Lees meer
.

Literatuur

- Monteyne over de Brusselaars. Brussel terug naar zijn Brabantse aard, in: De Standaard, 13 april 1981.
- S. Parmentier, Vereniging en identiteit. De opbouw van een Nederlandstalig sociaal-cultureel netwerk te Brussel (1960-1986), in Taal en Sociale Integratie, nr. 10, 1988.
- G. Fonteyn, André Monteyne: Brussel wil geen tweede Komen-Moeskroen worden, in: De Standaard, 6 april 1991.
- Idem, Monarchist Monteyne vindt Blok te extreem, in: De Standaard, 20 januari 1999.

Suggestie doorgeven

1975: Erik Vandewalle (pdf)

1998: Petra Gunst

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel