Neuray, Fernand
Fernand Neuray (1874-1934) was een Belgisch-nationalistische auteur en journalist.
Fernand Neuray studeerde na de klassieke humaniora aan het Klein Seminarie van Bastogne geschiedenis aan de Luikse universiteit, onder meer bij Godefroid Kurth Kurth, Godefroid
Godefroid Kurth (1847-1916) was een invloedrijke Belgische historicus die pleitte voor de verdediging van de Vlaamse en Duitse volkstaal. Hij hield er een uitgesproken rooms-katholieke ov... Lees meer , maar brak zijn studie in 1896 af om hoofdredacteur te worden van het katholieke dagblad L'Avenir du Luxembourg. In 1898 nam hij in Brussel de leiding over van het katholieke dagblad Le XXe Siècle Le XXe Siècle
Le XXe Siècle (1895-1940) was een Brussels katholiek dagblad. Het werd na de Duitse inval in 1914 de spreekbuis van het Belgisch nationalisme en annexionisme, wat leidde tot een breuk tus... Lees meer , dat in 1895 opgericht was door enkele katholieke politici, onder wie Charles de Broqueville de Broqueville, Charles
Graaf Charles de Broqueville (1860-1940) was een katholiek politicus, regeringsleider (1911-1918) en minister van Oorlog (1912-1917). Hij werd na de oorlog nog enkele keren minister en wa... Lees meer . Neuray verdedigde de koloniale politiek van Leopold II van Saksen-Coburg, Leopold II
Leopold II (1865-1909) is vooral bekend gebleven voor zijn bewind over het Congogebied. In de Belgische politiek stond hij neutraal in de levensbeschouwelijke kwesties maar ijverde voor d... Lees meer met overtuiging en toonde zich een groot voorstander van de Belgische economische en commerciële expansie in het buitenland (zie Kolonialisme). Zijn artikels bevatten al voor 1914 geregeld oprispingen tegen de opgelegde neutraliteit.
Na het begin van de oorlog koos Neuray met Le XXe Siècle voor een nieuwe koers: het werd een ‘nationale’ krant, een groot verdediger van de ‘union sacrée’. In het voorjaar van 1915 begon de krant zijn roemruchte campagne voor gebiedsuitbreiding in Luxemburg en, zij het aanvankelijk nog indirect, in Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer . De nieuwe koers leidde tot grote onenigheid met andere aandeelhouders, met name Joris Helleputte Helleputte, Joris
Joris Helleputte (1852-1925) heeft bijna een halve eeuw lang gewogen op de Belgische samenleving: als neogotisch architect, als gangmaker van sociale organisaties, inzonderheid de Belgisc... Lees meer en Franz Schollaert, die intussen ook in de regering een politieke strijd uitvochten met regeringsleider de Broqueville. Neuray noemde Joris Helleputte un péril public, un danger national, waartegenover staat dat De Stem uit België De Stem uit België
De Stem uit België (1914-1919) was een Vlaams exilblad dat tijdens de Eerste Wereldoorlog werd uitgegeven vanuit Londen onder leiding van Floris Prims. Het weekblad was katholiek en Vlaam... Lees meer van Floris Prims Prims, Floris
Floris Prims (1882-1954) was een Vlaamsgezinde priester en historiograaf. Hij stond mee aan de wieg van de christelijke sociale beweging en schreef tal van historiografische werken over A... Lees meer Het Vaderland, de Nederlandstalige versie van Le XXe Siècle, ‘de Vlaamsche schandvod van Neuray’ heette. De campagne voor gebiedsuitbreiding leidde tot grote ongerustheid in Nederland en, bij de Belgische kolonie aldaar, tot heroïsche ruzies.
Begin 1916 begon een bijzonder heftige polemiek tussen Neuray en Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer , die ook na de oorlog met grote inzet van beide partijen werd voortgezet. De onenigheid tussen de aandeelhouders van Le XXe Siècle, gekoppeld aan financiële problemen bij de uitgever, leidde in maart 1918 tot de oprichting van La Nation Belge. Neuray had ook gehoopt dat La Nation belge na de oorlog de kern zou vormen van een nieuwe, nationale parti de l'ordre, gewonnen voor antidemocratische hervormingen en een sterker politiek regime, maar van deze plannen kwam weinig terecht.
Werken
– La Belgique nouvelle. A travers quatre ans de guerre 1914-1918, 2 dln., 1918.
– Une grande figure nationale: Godefroid Kurth. Un demi-siècle de vie belge, 1931.
– Cassandre. Portraits et Souvenirs et Regards sur l'Europe, 1934.
– Portraits et souvenirs, Brussel, 1934.
– Regards sur l'Europe, Brussel, 1934.
Literatuur
– Neuray, in: Pallieter, jg. 2, nr. 51, 23 december 1923, pp. 2-3.
– Le Tombeau de Fernand Neuray, 1934 (volume met alle bijdragen gepubliceerd naar aanleiding van het overlijden van Neuray).
– F. Desonay, En relisant Fernand Neuray, in: Revue catholique des idées et des faits, jg. 14, nr. 45, 1 februari 1935, pp. 9-12.
– J. M. Jadot, Fernand Neuray, in: Biographie coloniale belge, dl. 5, 1955.
– D. Ryelandt, Fernand Neuray, in: Biographie nationale de Belgique, dl. 35, 1969-1970.
– E. Defoort, L'Action Française dans le nationalisme belge, 1914-1918, in: Revue belge d'histoire contemporaine, dl. 7, 1976.
– H. Haag, Le comte Charles de Broqueville, Ministre d'Etat, et les luttes pour le pouvoir (1910-1940), 2 dln.
– J.-C. Delhez, Fernand Neuray, le plus grand journaliste belge de son temps (1874-1934), in: Annales de l’Institut Archéologique belge du Luxembourg, dl. 118-119, 1987-1988.
– L. Baland, Fernand Neuray, figure méconnue du nationalisme belge, in: Synthèse nationale, nr. 33, 2013.