Olsen, Jan

Jeugdleider

Jan Olsen kwam via de Vlaams-nationalistische jeugdbeweging in contact met de Vlaamse beweging. Als vijftienjarige werd hij leider in de Oostendse afdeling van het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging en militie ontstaan in 1928. Van 1934 tot 1941 was het de jeugdbeweging van het Vlaamsch ... Lees meer (AVNJ). Binnen de organisatie behoorde hij tot de Dietse Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer of Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer strekking, een overtuiging die hij zijn hele leven zou behouden.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam zijn Dietse gezindheid tot uiting in zijn verzet tegen de door het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer opgelegde inschakeling van haar eigen jeugdorganisatie, het AVNJ, in de Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen
Lees meer (NSJV). Samen met onder anderen Staf Verrept Verrept, Staf
Staf Verrept (1921-1985) engageerde zich op jonge leeftijd in de Dietse jeugdbeweging. Als sociaal-flamingant richtte hij in de jaren 1960 mee de Vlaamse Demokraten op. Lees meer en Walter Bouchery Bouchery, Walter
Walter Bouchery (1908-1961) was een Antwerpse advocaat, die achtereenvolgens actief was in de studenten- en jeugdbeweging (AKVS en AVNJ). Na de oorlog zou hij in de Vlaamse beweging voora... Lees meer zette hij zijn schouders onder Nederland Eén! Nederland Eén!
Nederland Eén! was een geheime organisatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog binnen het collaborerende Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) de Dietse gedachte verdedigde. Lees meer , een geheime splintergroep binnen het VNV. De groep verzette zich tegen de voortschrijdende en onvoorwaardelijke collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer van het VNV, waarbij vooral de verwaarlozing van de Groot-Nederlandse doelstellingen, waaraan door het Duitse bezettingsbestuur geen ruimte werd geboden, gelaakt werd. Olsen werd in Oostende de contactpersoon voor deze semi-clandestiene groep. In 1944-1945 belandde Olsen als verplicht tewerkgesteld arbeider in Bregenz (Oostenrijk). Terug in België werd hij in Sint-Kruis-Brugge geïnterneerd, maar zes maanden later door de krijgsraad vrijgesproken.

In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer trok Olsen de lijn van de Dietse jeugdbeweging door. In 1947 was hij medeoprichter en lid van de nationale jeugdraad van jeugdbeweging het Jeugdverbond der Lage Landen Jeugdverbond der Lage Landen
Het Jeugdverbond der Lage Landen (JVLL) was een Heel-Nederlandse, Vlaams-nationalistische jeugdvereniging, ontstaan in 1947 om enkele losse nationalistische jeugdkernen rond het tijdschri... Lees meer , dat in de geest van Nederland Eén! Nederland Eén!
Nederland Eén! was een geheime organisatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog binnen het collaborerende Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) de Dietse gedachte verdedigde. Lees meer opkwam voor Groot-Nederland. Tegelijk was hij redacteur van de opeenvolgende ledenbladen van het Jeugdverbond, Vive le Gueux! Vive le Gueux!
Lees meer , De Blauwvoet De Blauwvoet (1949-1950)
Lees meer en vooral Het Pennoen Het Pennoen (1950-1977)
Het Pennoen was een Vlaamsgezind maandelijks opinieblad dat, geleid door Jan Olsen, verscheen tussen 1950 en 1977. Het evolueerde van een traditioneel jeugdblad naar een vernieuwend en la... Lees meer .

Redacteur

Olsen was de hoofdredacteur van dit blad van het eerste nummer in 1950 tot het laatste in 1977: Het Pennoen was Jan Olsen en Jan Olsen was Het Pennoen. Opgericht in 1950 als tijdschrift van het Jeugdverbond van de Lage Landen Jeugdverbond der Lage Landen
Het Jeugdverbond der Lage Landen (JVLL) was een Heel-Nederlandse, Vlaams-nationalistische jeugdvereniging, ontstaan in 1947 om enkele losse nationalistische jeugdkernen rond het tijdschri... Lees meer werd het nadien het blad van het Algemeen Diets Jeugdverbond Algemeen Diets Jeugdverbond
Het Algemeen Diets Jeugdverbond (ADJV) was een Vlaams-nationalistische, Heel-Nederlandse jeugdvereniging die tussen 1949 en 1957 onder leiding van Staf Vermeire verschillende vendels en s... Lees meer (ADJV). De Nederlandse en tevens Groot-Nederlandse dominee Jan Derk Domela Nieuwenhuys Nyegaard Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Jan
Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955) was predikant en pangermanist. Tijdens beide wereldoorlogen collaboreerde hij met de Duitse bezetter met de bedoeling een zelfstandig Vlaa... Lees meer , die tijdens de Eerste Wereldoorlog met de groep Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer in Gent aan de basis lag van het radicale activisme, fungeerde in de beginperiode als een soort van ideologisch uithangbord van Het Pennoen.

In de loop van de jaren kwamen Olsen en Het Pennoen echter los van de Groot-Nederlandse jeugdbeweging. Het blad pikte nieuwe tendensen op en werd gaandeweg steeds meer de spreekbuis van de progressieve Vlaamse beweging. Zo waren federalisme, economische democratie, de strijd tegen de verzuiling, de aansluiting bij de arbeiders- en vredesbeweging en de noodzaak van een pluralistische houding centrale thema’s in het tijdschrift. Deze onderwerpen waren representatief voor de ideologische oriëntering en belangstelling van Olsen. Ook religieuze onderwerpen, zoals het tweede Vaticaanse Concilie kregen aandacht en sloten aan bij de christelijk-sociale overtuiging van Olsen.

Progressief flamingantisme

Naast Het Pennoen was Olsen actief in heel wat organisaties, voornamelijk in de Vlaamse - en de vredesbeweging: het Komitee voor Frans-Vlaanderen Komitee voor Frans-Vlaanderen
Het Komitee voor Frans-Vlaanderen is een vereniging zonder winstoogmerk, met als doel de bevordering van de Nederlandse taal en cultuur in Frans-Vlaanderen. Lees meer (voorzitter van de werkgroep economie), het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen
Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) werd officieel opgericht op 13 mei 1966 en overkoepelt een hele reeks Vlaamsgezinde organisaties en verenigingen van uiteenlopende (ideol... Lees meer (als hoofdredacteur van Het Pennoen), de Vlaamse Volksbeweging Vlaamse Volksbeweging
De Vlaamse Volksbeweging (VVB) was een Vlaams-nationalistische drukkingsgroep, die werd opgericht in 1952 en tot het begin van de jaren 1970 een breder publiek mobiliseerde voor Vlaamsge... Lees meer , het Vlaams Progressief Alternatief, de Belgische Unie voor de Verdediging van de Vrede en de Belgische Liga voor de Rechten van de Mens.

Essentieel in de overtuiging van Olsen, zeker vanaf de late jaren 1960, was een marxistisch geïnspireerde anti-burgerlijkheid en de centrale plek die hij in de strijd voor maatschappelijke vernieuwing toekende aan de arbeidersbeweging (zie Links-radicalisme Links-radicalisme
De verhouding tussen de radicale linkerzijde in Vlaanderen en de Vlaamse beweging werd nauwelijks bestudeerd. De marginaliteit van deze linkerzijde is hier natuurlijk niet vreemd aan, maa... Lees meer ). Olsen was een aanhanger van het principe van de klassenstrijd en zag de economische emancipatie van de Vlaamse arbeider als een centraal aandachtspunt voor de Vlaamse beweging. Dit gedachtengoed komt onder andere tot uiting in initiatieven als het Vlaams Progressief Alternatief, dat hij voluit ondersteunde.

Na het verdwijnen van Het Pennoen in 1977 stak Olsen zijn energie in de Werkgroep Het Pennoen, waaraan ook andere protagonisten uit het progressieve flamingantisme zoals Joost Vandommele Vandommele, Joost
Joost Vandommele (1956-2019) was een socialistische vakbondsmilitant en jarenlange pleitbezorger van een samengaan van links en Vlaamsgezind engagement. Lees meer meewerkten. De bedoeling was om synergie en momentum te ontwikkelen, voornamelijk voor het Heel-Nederlands ideaal.